” Είμαι εναντίον της παρακολούθησης!” Απόσπασμα από διαδικτυακό διαφημιστικό της εκστρατείας RosKomSvoboda κατά της νέας “αντιτρομοκρατικής” νομοθεσίας που εντείνει την παρακολούθηση των διαδικτυακών επικοινωνιών και απειλεί την κρυπτογράφηση.
Ρώσοι ακτιβιστές και οι εταιρείες του Διαδικτύου κρούουν των κώδωνα κινδύνου για το νέο σύνολο των «αντιτρομοκρατικών» νομοθετημάτων για τροποποιήσεις, που έχουν ήδη περάσει την πρώτη ανάγνωση στη Ρωσική Δούμα. Όσοι αντιτίθενται στις γενικές τροποποιήσεις ισχυρίζονται πως οι νέοι νόμοι είναι μια σοβαρή απειλή για την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου, καθώς εξουσιοδοτούν την κυβέρνηση και την επιβολή του νόμου για την πάταξη των κρυπτογραφημένων επικοινωνιών και αυξάνουν τα υφιστάμενα μέτρα παρακολούθησης.
Τα νέα «αντιτρομοκρατικά» νομοθετήματα συντάχθηκαν από την βουλευτή Irina Yarovaya και τον γερουσιαστή Viktor Ozerov και υποτίθεται πως θα έπρεπε να περάσουν τη δεύτερη και τρίτη ανάγνωση στις 22 Ιουνίου, αλλά η ψηφοφορία αναβλήθηκε μέχρι την Παρασκευή, 24 Ιουνίου. Η Ρωσική ιστοσελίδα περί των μέσων ενημέρωσης Meduza αναφέρει [1] πως ότι οι τροποποιήσεις θα επηρεάσουν περισσότερους από δέκα διαφορετικούς νόμους και θα επεκτείνουν σε μεγάλο βαθμό τις εξουσίες του κράτους να ελέγχει τους πολίτες του και να περιορίσει τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Εάν η νομοθεσία εγκριθεί (γεγονός σχεδόν βέβαιο), οι αρχές της Ρωσίας θα αποκτήσουν τη δύναμη να αφαιρέσουν από τους Ρώσους την ιδιότητα του πολίτη, να ανακαλούν τα δικαιώματα για ταξίδια στο εξωτερικό από άτομα που έχουν καταδικαστεί, την αναδημοσίευση ορισμένου «λανθασμένου» περιεχομένου στο διαδίκτυο, καθώς και τη πρόσβαση σε κάθε τηλεφωνική συνομιλία και αντίστοιχα εκείνη του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) που διασχίζει τις γραμμές τηλεπικοινωνιών της Ρωσίας.
Περαιτέρω περιορισμοί στην ελευθερία του Διαδικτύου
Μεταξύ των πολλών μέτρων για τον περιορισμό της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού στη Ρωσία, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις ενισχύουν τις κυρώσεις για τους χρήστες του Διαδικτύου που «υποκινούν την τρομοκρατική δραστηριότητα και δικαιολογούν την τρομοκρατία», αυξάνοντας τη μέγιστη ποινή φυλάκισης για τέτοιου είδους αδικημάτων από πέντε έως επτά χρόνια φυλάκισης.
Ένα άλλο ανησυχητικό μέτρο που έχει προκαλέσει αναβρασμό ανάμεσα στους ρωσικούς κύκλους περί ελευθερίας του Διαδικτύου είναι ένας κανόνας που υποχρεώνει τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών να αποθηκεύουν τις επικοινωνίες των χρηστών και των μεταδεδομένων για έξι μήνες σε ρωσικό έδαφος. Οι πάροχοι επικοινωνιών και οι διοργανωτές της “διαδικτυακής διανομής πληροφοριών», όπως οι πλατφόρμες blogging και οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, θα είναι υποχρεωμένοι να αποθηκεύουν τα αρχεία των τηλεφωνικών κλήσεων των πελατών ή των φωνητικών δεδομένων, τα μηνύματα κειμένου, εικόνων, βίντεο και άλλους τύπους περιεχομένου.
Οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών και οι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου θα απαιτηθεί επίσης να αποθηκεύουν τα μεταδεδομένα από όλα τα μηνύματα που αποστέλλονται και λαμβάνονται μεταξύ των χρηστών (όπως είναι η πληροφόρηση σχετικά με τη χρονική στιγμή της ανταλλαγής, τις πληροφορίες αποστολέα και παραλήπτη, τα δεδομένα τοποθεσίας, κλπ) για τρία χρόνια. Όλα αυτά τα δεδομένα πρέπει να τίθενται στη διάθεση της ρωσικής νομοθεσίας, αν οι υπηρεσίες της απαιτούν αυτά τα δεδομένα για ερευνητική εργασία. Αν ψηφιστούν σε νόμο, αυτοί οι κανονισμοί θα τεθούν σε ισχύ τον Ιούλιο του 2018.
Μετά την πρώτη ανάγνωση του σχεδίου τροποποιήσεων, οι νομοθέτες πρόσθεσαν ένα άλλο πρότυπο της νομοθεσίας: προτείνουν να περιοριστεί η κρυπτογράφηση δεδομένων διαδικτυακά με την απαίτηση ότι όλες οι εταιρείες – παροχείς Διαδικτύου και τηλεπικοινωνιών που χρησιμοποιούν κρυπτογράφηση για τις επικοινωνίες του χρήστη (όπως η κρυπτογράφηση end-to-end σε υπηρεσίες μηνυμάτων ή το πρωτόκολλο HTTPS σε ιστοσελίδες) να κάνουν τα κλειδιά κρυπτογράφησης τους διαθέσιμα στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας, ώστε να μπορεί να αποκρυπτογραφήσει τις επικοινωνίες. Οι εταιρείες που αρνούνται να παράσχουν πληροφορίες για την αποκρυπτογράφηση θα αντιμετωπίσουν πρόστιμα ύψους έως και ένα εκατομμύριο ρούβλια (πάνω από 15.000 δολάρια).
Η κοινωνία και η βιομηχανία αντιδρούν
Οι Ρώσοι υπέρμαχοι της ελεύθερης έκφρασης αγωνίζονται ενάντια στα αυξημένα μέτρα παρακολούθησης της προτεινόμενης νομοθεσίας και έχουν δηλώσει πως οι νέοι περιορισμοί κρυπτογράφησης έχουν κάνει το νομοσχέδιο “ακόμα πιο επικίνδυνο” [2]. Η RosKomSvoboda, μια οργάνωση για την ελευθερία του Διαδικτύου που συνδέεται με το Κόμμα των Πειρατών στη Ρωσία, έχει οργανώσει μια διαδικτυακή εκστρατεία ονόματι «Όχι στην παρακολούθηση», διαμορφώνοντας μια ιστοσελίδα που ονομάζεται 1984.live [3] κατά τη στιγμή της πρώτης ανάγνωσης της νέας νομοθεσίας, και μετά με μια κοινωνική εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης, [4] στην οποία οι χρήστες απευθύνονται σε αξιωματούχους της κυβέρνησης ζητώντας τους να ακυρώσουν τις τροπολογίες. Η RosKomSvoboda συγκέντρωσε επίσης πάνω από 3.000 υπογραφές [2] για ένα υπόμνημα ενάντια στο νόμο που υπέβαλλε στη Ρωσική Δούμα και το Υπουργείο Συγκοινωνιών, στις 21 Ιουνίου, πριν από την αρχικά προγραμματισμένη δεύτερη ανάγνωση του νομοσχεδίου.
Более чем 3 тыс. граждан из 79 регионов России подписались против законопроекта Яровой-Озерова. #НетСлежке [5] #1984live [6] pic.twitter.com/xKUvPz3gqL [7]
— Natalie (@moi_fee) June 21, 2016 [8]
Πάνω από 3 χιλιάδες πολίτες από 79 περιοχές της Ρωσίας υπέγραψαν [το υπόμνημα] κατά του νομοσχεδίου Yarovaya-Ozerov.
Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας στη Ρωσία έχουν εκφράσει επίσης τις ανησυχίες τους σχετικά με τους νέους νόμους. Ένας εκπρόσωπος της γιγαντιαίας εταιρείας Διαδικτύου Yandex δήλωσε [9] στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα RBC ότι οι προτεινόμενες απαιτήσεις για την αποθήκευση των δεδομένων του χρήστη και τα μέτρα κρυπτογράφησης-καταστολής “θα οδηγήσουν σε αύξηση των δαπανών για τις εταιρείες του Διαδικτύου και θα περιορίσουν υπερβολικά τα δικαιώματα των επιχειρήσεων και των χρηστών“.