“Εξαφανισμένες γυναίκες.” Φωτογραφία από τον Luis Sandoval για την εφημερίδα El Universal. Δημοσίευση κατόπιν άδειας από την πρωτοβουλία CONNECTAS.

Αυτή η αναφορά [es] γράφτηκε από την Daniela Guazo για την μεξικανική εφημερίδα El Universal [es], ως μέρος της Υποτροφίας Mike O’Connor για το Διεθνές Κέντρο για Δημοσιογράφους (ICFJ) και της Πρωτοβουλίας για την Ερευνητική Δημοσιογραφία στις χώρες της Αμερικής, η οποία συνεργάζεται με το ICFJ και τη δημοσιογραφική πρωτοβουλία CONNECTAS [es]. Αυτή η έκδοση δημοσιεύεται από το Global Voices βάσει μιας συμφωνίας κοινοποίησης περιεχομένου με αυτό το μέσο. 

Από το 2002 ως το 2015, πάνω από τρεις χιλιάδες γυναίκες εξαφανίστηκαν στην πρωτεύουσα του Μεξικού. Παρόλο που κανείς δεν είναι σίγουρος για το πού βρίσκονται, οι οικογένειές τους δεν έχουν χάσει την ελπίδα ότι θα βρεθούν. Στο μεταξύ, οι αρχές τις θεωρούν απλώς “απούσες”.

Η Ana Paola Franco πρόσφατα έκλεισε τα 21, αλλά αυτή τη φορά δεν έσβησε τούρτα με κεριά, περιστοιχισμένη από την οικογένειά της. Η παράδοση έσπασε. Στο δωμάτιό της βρίσκονται τα ρούχα της, το κρεβάτι της και τα μεγάλα λούτρινα ζώα της — υπενθυμίζοντας τη ζωή που ζούσε. Όλα παραμένουν άθικτα από τις 9 Φεβρουαρίου 2016. Αυτή ήταν η τελευταία μέρα που η νεαρή γυναίκα έφυγε από το σπίτι της για τη δουλειά. Χαιρέτισε τον αδερφό της λέγοντας ένα απλό “τα λέμε το βράδυ”. Αυτό δεν συνέβη ποτέ.

Αφού δεν υπήρχαν νέα της για περισσότερες από 24 ώρες, το όνομά της προστέθηκε σε μια αφίσα μαζί με τη φωτογραφία της και τα διακριτικά της στοιχεία. Αυτές οι κάρτες, που εκδίδονται από το Κέντρο Φροντίδας της Πόλης του Μεξικού για Εξαφανισμένα ή Απόντα Άτομα (Mexico City’s Care Center for Missing or Absent Persons [es] – Capea), δεν είναι πλέον νέο. Η υπόθεσή της ήταν μία από τις 187 αναφορές εξαφανισμένων γυναικών που έχουν υποβληθεί από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάρτιο του 2016 στην Πόλη του Μεξικού.

Ο πατέρας της Ana Paola πήγε στα γραφεία της Γενικής Εισαγγελίας του διαμερίσματος Τλάλπαν. Εκεί, έπεσε πάνω στο μεγαλύτερο εμπόδιο που συναντούν οι οικογένειες που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση: οι υπάλληλοι της Εισαγγελίας του είπαν ότι “επειδή βρίσκεται εντός των νόμιμων ορίων ηλικίας, πρέπει να περιμένει να περάσουν τουλάχιστον 48 ώρες για να αρχίσει έρευνα”. Έφυγε από το γραφείο με το φόβο ότι κανείς δεν θα ψάξει για την κόρη του.

Φωτογραφία από τον Luis Sandoval για την εφημερίδα El Universal. Δημοσίευση κατόπιν άδειας από την πρωτοβουλία CONNECTAS.

Το όνομα αυτής της νεαρής γυναίκας είναι ένα από τα πολλά που απαρτίζουν τη βάση δεδομένων με τα εξαφανισμένα άτομα της πόλης. Η Μονάδα Δεδομένων Δημοσιογραφίας της El Universal τυποποίησε αυτές τις καταχωρήσεις μέχρι τον Μάρτιο 2016 και είναι διαθέσιμες ως μια πηγή στην ιστοσελίδα του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα της Πόλης του Μεξικού [es] για να προσδιορίζει πόσες γυναίκες έχουν εξαφανιστεί στην πρωτεύουσα.

Από τις 6.878 αναφορές, η ιστοσελίδα μέχρι στιγμής έχει καταμετρήσει 3.054 γυναίκες. Οι ημερομηνίες υποβολής κυμαίνονται από το 2002 μέχρι το τέλος του 2015. Ο José Antonio Ferrer, διευθυντής του Capea, διαβεβαιώνει ότι η ιστοσελίδα ενημερώνεται συνεχώς και, όταν κάποιος βρίσκεται, αφαιρείται από αυτή.

Παρακάτω, μαζί με τον αριθμό πρωτοκόλλου, είναι η λέξη “ΑΠΩΝ”. Η ετικέτα αυτή έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες από τρεις χιλιάδες υποθέσεις να μην αποτελούν προτεραιότητα των αξιωματούχων της πρωτεύουσας. Ο Ferrer είναι ωμός στην περιγραφή του τι κάνει ο υπεύθυνος θεσμός:

Nosotros no conocemos de desaparecidos. Son personas extraviadas o ausentes.

“Δεν είμαστε ενήμεροι για εξαφανισμένα πρόσωπα. Αυτά είναι χαμένα ή απόντα”.

Στις 6 από τις 10, ή 1.972, καταχωρήσεις στην ιστοσελίδα του Capea, οι νεαρές γυναίκες ήταν ηλικίας 13 ως 20 ετών όταν εξαφανίστηκαν. Οι δήμοι Iztapalapa [en], Gustavo A. Madero [en] και Cuauhtémo [en] απαρτίζουν το 44% αυτών των υποθέσεων.

Μεταξύ του 2009 και του 2011, υπάρχει ένας ετήσιος μέσος όρος 300 άλυτων υποθέσεων. Το 2012, ο αριθμός αυτός έφτασε τις 432 αναφορές γυναικών που δεν κατάφεραν να επιστρέψουν σπίτι τους. Ο αριθμός αυτός, αντί να μειωθεί, δείχνει σημαντικές αυξήσεις. Στις καταχωρήσεις του 2015 υπάρχουν τα ονόματα 522 γυναικών που παραμένουν εξαφανισμένες, σύμφωνα με τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Capea.

Το Παρατηρητήριο της Πόλης του Μεξικού ενάντια στην Εμπορία Ανθρώπων για Σεξουαλική Εκμετάλλευση [es] προειδοποιεί ότι οι αρχές δεν θέλουν να παραδεχτούν το πρόβλημα. “Η πόλη αρχίζει να παράγει τα δικά της θύματα εμπορίας και η κυβέρνηση το αγνοεί αυτό”, είπαν οι Gerardo Nava και Víctor Núñez, μέλη αυτού του οργανισμού, που ερευνά αυτές τις υποθέσεις για περισσότερα από τέσσερα χρόνια.

Αλλά για τις μητέρες, το πιο δύσκολο ζήτημα είναι να γνωρίζουν πότε να σταματήσουν να ψάχνουν. Η Alma Estela, η μητέρα της Ana Paola, ήρεμα, αλλά με δάκρυα, λέει:

No vamos a parar. Aunque me entreguen un cuerpo al cual llorarle, pero necesito saber en dónde está mi hija.

Δεν θα σταματήσουμε. Μέχρι να μου δώσουν το πτώμα της να πενθήσω, αλλά χρειάζομαι να ξέρω πού είναι η κόρη μου.

Κάθε μέλος της οικογένειας του Franco Aguilar είναι προσκολλημένο σε κάτι. Ένα τελικό μήνυμα. Η ανάμνηση να παρακολουθούν ταινίες τα Σαββατοκύριακα. Να παίρνουν πρωινό μαζί: “Ήμασταν οι τέσσερις μας”, λέει ο πατέρας της. Ο Oscar πασχίζει να πιστέψει ότι μια μέρα το κουαρτέτο θα συμπληρωθεί ξανά.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν χιλιάδες οικογένειες και να δείτε τα πρόσωπα των θυμάτων ξεχωριστά, δείτε την προβολή εικόνων Ausencias Ignoradas (Αγνοημένες Απουσίες).

Για να διαβάσετε την πλήρη αναφορά, κάντε κλικ εδώ: