Ο αμερικανικός πετρελαϊκός κολοσσός ExxonMobil έκανε πάταγο στη Γουιάνα την Πέμπτη 30 Ιουνίου 2016 ανακοινώνοντας ότι είχε επιβεβαιώσει μια «ανακάλυψη παγκόσμιας κλάσης» πετρελαίου ανοικτής θάλασσας. Η εταιρεία είπε ότι τα αποτελέσματα από την εξερεύνησή της στο μπλοκ Stabroek, περίπου 193 χιλιόμετρα στα ανοικτά της Γουιάνας, εντόπισαν μεταξύ 800 και 1,4 δισεκατομμυρίων βαρελιών ισοδύναμου πετρελαίου.

Ο υπουργός φυσικών πόρων της Γουιάνας, Ραφαέλ Τρότμαν, χαρακτήρισε την ανακάλυψη «φανταστική είδηση» λέγοντας στην News Source Guyana ότι «το μέλλον της Γουιάνας έχει γραφτεί τώρα και νομίζω ότι αυτό θα επηρεάσει όλο τον κόσμο». Ο υπουργός Τρότμαν πρόσθεσε ότι η χώρα λαμβάνει υποστήριξη και καθοδήγηση από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων του Καναδά, των ΗΠΑ και του Μεξικού, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Γραμματείας της Κοινοπολιτείας.

Το εξερευνητικό πηγάδι, γνωστό ως Liza-2, είναι το δεύτερο της ExxonMobil στην περιοχή, η οποία είναι γεμάτη με ψαμμίτη υψηλού πορώδους. Το 2015, το πρώτο του πηγάδι, το Liza-1, που βρίσκεται περίπου 3,3 χιλιόμετρα από το Liza-2, εντόπισε επίσης σημαντικά αποθέματα πετρελαίου.

Αυτή η πρώτη ανακάλυψη οδήγησε σε αναζωπύρωση μιας εδαφικής διαμάχης μεταξύ της Γουιάνας και της γειτονικής Βενεζουέλας, με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, να εκδίδει διάταγμα στις 27 Μαΐου 2015, που διεκδικούσε μεγάλο μέρος της Γουιάνας και των χωρικών της υδάτων. Αυτό το τελευταίο εύρημα πετρελαίου είναι πιθανό να επιδεινώσει περαιτέρω αυτή τη διαμάχη.

Σύμφωνα με τη Βενεζουέλα, η διαφωνία, η οποία χρονολογείται από μια έρευνα γης που έγινε το 1841 από την τότε αποικιακή βρετανική κυβέρνηση, δεν έχει επιλυθεί ποτέ επίσημα. Ισχυρίστηκε ότι τα αποτελέσματα ενός διαιτητικού δικαστηρίου το 1899, που κρίθηκε σε μεγάλο βαθμό υπέρ της Μεγάλης Βρετανίας, ήταν άκυρα, αφού το συμβούλιο των ΗΠΑ, που εκπροσωπούσε τη Βενεζουέλα στη διαμάχη, ισχυρίστηκε αδικαιολόγητη επιρροή από τους Βρετανούς στην απόφαση. Στη συνέχεια, το 1966,   υπογράφηκε η Συνθήκη της Γενεύης σε μια προσπάθεια επίλυσης της διαμάχης, η οποία είναι τεχνικά ακόμη σε ισχύ, αν και δεν έχει βρεθεί οριστική λύση.

Τα νερά γύρω από τη Γουιάνα είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητα. Σύμφωνα με μια είδηση ​​του Forbes, που επικαλείται τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Exxon, Ρεξ Τίλερσον, η τρισδιάστατη σεισμική έρευνα, που διεξήγαγε η Exxon στην περιοχή, ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία: «το ισοδύναμο με 1.400 τετράγωνα του Κόλπου του Μεξικού».

Μια τρισδιάστατη σεισμική έρευνα είναι μια μέθοδος γεωφυσικής εξερεύνησης, που χρησιμοποιείται εκτενώς στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δημιουργεί ένα ωστικό κύμα ή σεισμικό κύμα για να αναλύσει τις ιδιότητες της γης και υπάρχουν ανησυχίες ότι ο θόρυβος από αυτήν την υψηλής ενέργειας σεισμική πηγή σε θαλάσσιες έρευνες μπορεί να διαταράξει ή να τραυματίσει τη ζωή των ζώων, ιδιαίτερα τα κητώδη όπως φάλαινες, δελφίνια και φώκιες, που χρησιμοποιούν ήχο να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Η ανακοίνωση για την ανακάλυψη πετρελαίου προκάλεσε εκατοντάδες σχόλια στο Facebook, με πολλούς πολίτες της Γουιάνας να υποστηρίζουν την ανακάλυψη και τις προοπτικές της για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γουιάνας. Όπως το είπε ο χρήστης του Facebook Seemouan Phillips :

Φαίνεται ότι είμαστε πλούσιοι με ευλογίες

Άλλοι όμως ήταν δύσπιστοι ότι οι πολίτες θα δουν τα οφέλη,

Η χρήστης του Facebook Suzanne Defreitas-Johnson έγραψε:

Μμμμ, λοιπόν, πού έλεγε σε αυτό το άρθρο ότι η Γουιάνα θα επωφεληθεί από αυτό το εύρημα; Ή θα κάνει αυτή η νέα κυβέρνηση όπως κάθε άλλος κυβερνήτης και θα επιτρέψει σε αυτούς τους λαούς να έρθουν και να πάρουν χωρίς αποζημίωση;

Η χρήστης του Facebook Samantha Mathurin-Springer πρόσθεσε:

Ελπίζω ότι η κυβέρνηση της Γουιάνας γνωρίζει πως αυτό μπορεί να επηρεάσει τη Γουιάνα με θετικό ή αρνητικό τρόπο, ανάλογα με τον τρόπο αντιμετώπισής του. Πολλοί περισσότεροι θα ενδιαφέρονται να επενδύσουν στη Γουιάνα. Ελπίζω να κάνουν επίσης πολύ καλές νομικές διαβουλεύσεις πριν υπογράψουν οποιεσδήποτε συμβάσεις. Η προηγούμενη κυβέρνηση φαινόταν να έχει ξεγράψει τη χώρα. Ας μην επαναληφθεί.

Αυτό ακολουθεί μια προειδοποίηση από την ομάδα της κοινωνίας των πολιτών Policy Forum Guyana ότι η χώρα απαιτεί σαρωτικές αλλαγές για την αποτελεσματική παρακολούθηση των φυσικών πόρων και αυτό απαιτεί αλλαγές υποδομής, που η ομάδα λέει ότι οι «ρυθμίσεις διακυβέρνησης» δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν.

Η ομάδα έκανε τη δήλωση στα εγκαίνια συμποσίου για την ίδρυση μιας πολυμερούς ομάδας (MSG), που σχετίζεται με την Πρωτοβουλία Διαφάνειας Εξορυκτικών Βιομηχανιών (EITI). Η Γουιάνα σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση στο EITI τον Νοέμβριο και η σύσταση μιας πολυμερούς ομάδας είναι βασική προϋπόθεση για να γίνει μέλος. Η πρωτοβουλία με έδρα τη Νορβηγία προωθεί την ευαισθητοποίηση του κοινού για τον τρόπο, με τον οποίο οι χώρες διαχειρίζονται τους πόρους πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών.

Δεν είναι η πρώτη φορά που εκφράζονται ανησυχίες για την εξερεύνηση πετρελαίου στη χώρα. Τον Νοέμβριο του 2015, η κυβέρνηση της Γουιάνας αντιμετώπισε κατηγορίες ότι το κράτος δεν είχε την ικανότητα να παρακολουθεί ανεξάρτητα τη συμμόρφωση της ExxonMobil με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς. Η ανησυχία προέκυψε μετά τον ισχυρισμό ότι η ExxonMobil προωθούσε και χρηματοδοτούσε αρνήσεις για την κλιματική αλλαγή.

Εκείνη την εποχή, ο Τρότμαν, τότε υπουργός Διακυβέρνησης, είπε ότι η ικανότητα της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) αυξάνεται και πίστευαν ότι θα είχαν την ικανότητα σε πέντε έως δέκα χρόνια.