- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

“Όταν μπήκα στη φυλακή Σαϊντνάγια στη Συρία, ‘μύριζα τα βασανιστήρια'”

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Συρία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα & δημοσιογραφία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Τεχνολογία
Screenshot from 'Inside Saydnaya', Amnesty International's video report of its findings. Source: YouTube Video.

Στιγμιότυπο από το βίντεο “Inside Saydnaya” της Διεθνούς Αμνηστίας με τα ευρήματά της. Πηγή: YouTube Video [1].

Τουλάχιστον 17.723 Σύριοι έχουν πεθάνει στη φυλακή από το 2011, αποκάλυψε μια νέα έρευνα-καταδίκη [2] της Διεθνούς Αμνηστίας, παγκόσμιας οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων [3]. Η αναφορά με τίτλο “Πέρα από το ανθρώπινο: Βασανιστήρια, ασθένειες και θάνατοι στις φυλακές της Συρίας” ξεκινά με το τι αποτελεί κοινή γνώση μέχρι τώρα, συγκεκριμένα:

Torture and other ill-treatment have been perpetrated by the Syrian intelligence services and other state forces for decades, fostered by a culture of impunity that is reinforced by Syrian legislation. However, since the current crisis in Syria began in 2011, the situation has become catastrophic, with torture committed on a massive scale. 

Βασανιστήρια και άλλου είδους κακομεταχείριση διαπράττονται για δεκαετίες από τις συριακές υπηρεσίες πληροφοριών και άλλες κρατικές δυνάμεις, υπό την αιγίδα μιας κουλτούρας ατιμωρησίας που ενισχύεται από τη συριακή νομοθεσία. Ωστόσο, από τότε που ξεκίνησε η τωρινή κρίση στη Συρία το 2011, η κατάσταση έχει γίνει καταστροφική, με βασανιστήρια να διεξάγονται σε μαζική κλίμακα.

Μια όμως συγκεκριμένη φυλακή, που παρουσιάζεται στην έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, ίσως είναι η πιο διαβόητη όλων. Σε δημοσίευση στο Facebook [4], ο γνωστός Σύριος διανοούμενος και εξόριστος αντιφρονούντας Yassin Al-Haj Saleh, ο οποίος πέρασε 16 χρόνια [5] σε καθεστωτικές φυλακές λόγω συμμετοχής του σε κομουνιστική φιλοδημοκρατική ομάδα, την περιέγραψε ως “το πιο φριχτό μέρος πάνω στη Γη”. Ο Eyal Weizman, διευθυντής του γραφείου Forensic Architecture [6] [Εγκληματολογική Αρχιτεκτονική] στο Goldsmiths του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ανέφερε κι ο ίδιος στη βρετανική εφημερίδα Guardian [7] ότι “το ίδιο το κτίριο αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό όργανο βασανιστηρίου”.

Και ο Al-Haj Saleh και ο Weizman αναφέρονται κι οι δυο στη φυλακή Σαϊντνάγια, στρατιωτικές εγκαταστάσεις 30 χιλιόμετρα βόρεια της Δαμασκού. Πρόκειται γα τη φυλακή που προσπάθησε να φέρει στην επιφάνεια η Διεθνής Αμνηστία σε συνεργασία με το γραφείο Forensic Architecture και υποστηριζόμενη από τις πρωτογενείς μαρτυρίες 65 επιζώντων βασανιστηρίων.

Οι αφηγήσεις τους αποτελούν μαρτυρία για ορισμένες από τις φρικαλεότητες που υπέστησαν αντιφρονούντες του καθεστώτος μέσα στη Σαϊντνάγια από την αρχή της επανάστασης το  2011. Ιστορίες διαφόρων μεθόδων βασανισμού, μεταξύ των οποίων και βιασμοί, παρουσιάστηκαν στο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ “Inside Saydnaya” [Μέσα στη Σαϊντνάγια], που κυκλοφόρησε από τη Διεθνή Αμνηστία για να συμπέσει με τη δημοσίευση της έρευνας.

Ένας άνδρας ονόματι Jamal A από τη Διεθνή Αμνηστία για να προστατευτεί η ταυτότητά του, συνελήφθη, επειδή βοηθούσε πολίτες που είχαν εκτοπιστεί λόγω των μαχών, και εστάλη στη Σαϊντνάγια τον Οκτώβριο του 2012, όπου έμεινε μέχρι τον Ιανουάριο του 2014. Θυμάται [8]:

Όταν φτάσαμε, μας έβαλαν όλους στις ντουζιέρες, τον ένα πάνω στον άλλο. Φυσικά και ήμαστε γυμνοί. Το πέος μου ακουμπούσε την πλάτη ενός άλλου κρατούμενου. Έπαθα κράμπα και έπρεπε να κουνήσω το πόδι μου κι ο φίλος μου κατέλαβε το κενό που δημιούργησα. Έπειτα, ακούμπησα κατά λάθος το πόδι μου πάνω στο πέος του. Ούρλιαξε. Γι’ αυτό το λόγο, μας χτυπούσαν με μια ατσάλινη βέργα στην πάνω πλευρά από τις παλάμες μας. Είχα κάνει εγχείρηση στο χέρι μου και τους το είπαμε, αλλά απλά επικεντρώθηκα σε εκείνο το σημείο και το χτυπούσαν ακόμα πιο δυνατά. Η εγχείρηση σήμαινε ότι ένιωθα τον πόνο δεκαπλάσιο.

Salam featured in 'Inside Saydnaya', Amnesty International's video report of its findings. Source: YouTube Video.

Ο Σαλάμ στο ντοκιμαντέρ “Μέσα στη Σαϊντνάγια” της Διεθνούς Αμνηστίας. Η φωτογραφία δείχνει: “Σαλάμ Οτμάν, δικηγόρος από το Χαλέπι της Συρίας. Συνελήφθη για την οργάνωση ειρηνικών διαμαρτυριών το Σεπτέμβριο του 2011. Έμεινε 2 χρόνια και 5 μήνες στη Σαϊντνάγια”. Πηγή: YouTube Video [1].

Ο “Σαλάμ”, δικηγόρος από το Χαλέπι, συνελήφθη το Σεπτέμβριο του 2011 και εστάλη στη Σαϊντνάγια από τον Ιανουάριο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο του 2014, επειδή έλαβε μέρος σε ειρηνικές διαδηλώσεις. Ανέφερε [8] στη Διεθνή Αμνηστία ότι μπορούσε να “μυρίσει τα βασανιστήρια” με το που μπήκε στη φυλακή:

Όταν με έμπασαν στη φυλακή, μπορούσα να μυρίσω τα βασανιστήρια. Είναι μια ιδιαίτερη μυρωδιά υγρασίας, αίματος και ιδρώτα. Είναι η μυρωδιά των βασανιστηρίων. Με πήγαν σε ένα υπόγειο τρεις ορόφους κάτω από το έδαφος. Ήταν επτά από εμάς μετά τους ξυλοδαρμούς. Μας πήγαν στο κελί μας. Ήταν 2,5 μέτρα επί 3 μέτρα. Υπήρχε ένας μεγάλος τοίχος στο τέλος του δωματίου με μια τρύπα. Δεν υπάρχει ντους, απλά μια τουαλέτα. Είναι βρώμικη και γεμάτη νερά. Στάζει νερό από την οροφή του κελιού. Είναι απόλυτο σκοτάδι. Δεν υπάρχει φως. Δεν μπορείς να δεις καν τα άλλα άτομα που είναι στο ίδιο δωμάτιο με σένα.

Ένας άλλος ακτιβιστής, ο “Σαπάλ”, που υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των Κούρδων στη Συρία, ανέφερε [8] ότι τον χτυπούσαν επανειλημμένα, ενώ οι φρουροί φώναζαν “Ο Μπασάρ είναι ο Θεός σου”, αναφερόμενοι στο Σύριο Πρόεδρο Μπασάρ Αλ Άσαντ, ο οποίος έχει αγκιστρωθεί την εξουσία κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών εμφυλίου πολέμου:

Έφερναν φαγητό, αλλά ήταν πολύ λίγο. Πέρασαν δυο ώρες χτυπώντας μας και λέγοντας “Ο Μπασάρ είναι ο Θεός σας”. Έκαναν το ίδιο και για κρατούμενους σε άλλα κελιά απομόνωσης – τους ακούγαμε να έρχονται προς εμάς, κελί-κελί, και να προχωρούν στη σειρά μετά από εμάς. Φυσικά και τα υπόλοιπα υπόγεια κελιά απομόνωσης ήταν το ένα δίπλα στο άλλο σε σειρά, αλλά ο ήχος από τα χτυπήματα ήταν τόσο δυνατός που έφτανε ως τον ουρανό.

Screenshot from 'Inside Saydnaya', Amnesty International's video report of its findings. Source: YouTube Video.

“Κοιμάσαι κατόπιν διαταγής, ξυπνάς κατόπιν διαταγής, τρως κατόπιν διαταγής”…Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ “Μέσα στη Σαϊντνάγια” της Διεθνούς Αμνηστίας. Πηγή: YouTube Video [1].

“Μια μαρτυρία για να λογοδοτήσει το συριακό καθεστώς μαζικών δολοφονιών”

Οι μαρτυρίες αυτές έπονται μιας αναφοράς [9] από την Επιτροπή Έρευνας του ΟΗΕ τον Φεβρουάριο του 2016, στην οποία εξετάστηκαν βάσει 621 συνεντεύξεων οι δολοφονίες κρατουμένων μεταξύ 10 Μαρτίου 2011 και 30 Νοεμβρίου 2015. Κατέληγε:

Detainees held by the Government were beaten to death, or died as a result of injuries sustained due to torture. Others perished as a consequence of inhuman living conditions. The Government has committed the crimes against humanity of extermination, murder, rape or other forms of sexual violence, torture, imprisonment, enforced disappearance and other inhuman acts. Based on the same conduct, war crimes have also been committed.

Κρατούμενοι της Κυβέρνησης ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου ή πέθαναν από τα τραύματα που προκλήθηκαν από βασανιστήρια. Άλλοι χάθηκαν λόγω απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης. Η Κυβέρνηση έχει διαπράξει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που περιλαμβάνουν εξολόθρευση, δολοφονία, βιασμό και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας, βασανισμού, φυλάκισης, αναγκαστικής εξαφάνισης και άλλων απάνθρωπων πράξεων. Σύμφωνα με την ίδια οπτική, έχουν διαπραχθεί και εγκλήματα πολέμου.

Σε μια δήλωση, που δημοσιεύτηκε μαζί με την έρευνα [10], ο Philip Luther, διευθυντής του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τόνισε ότι η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα οι κυβερνήσεις της Ρωσίας και των ΗΠΑ, πρέπει να δεσμευτούν τη λήξη των πρακτικών αυτών.

The international community, in particular Russia and the USA, which are co-chairing peace talks on Syria, must bring these abuses to the top of the agenda in their discussions with both the authorities and armed groups and press them to end the use of torture and other ill-treatment.

Η διεθνής κοινότητα, ειδικά η Ρωσία και οι ΗΠΑ, οι οποίες συντονίζουν τις ειρηνευτικές συνομιλίες στη Συρία, πρέπει να φέρουν τις καταχρήσεις αυτές στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών τους και με τις Αρχές και με τις ένοπλες ομάδες και να τους πιέσουν να βάλουν τέλος στη χρήση βασανιστηρίων και άλλων βάναυσων συμπεριφορών.

Μιλώντας στο Global Voices, ο Yassin Swehat [11], Ισπανο-Σύριος blogger, δημοσιογράφος και συνιδρυτής της ιστοσελίδας σχολίων Al Jumhuriya [12], συλλογίστηκε τα παρακάτω:

رغم أن تقرير الأمنستي لا يحمل جديداً بالنسبة للسوريين، الذين عاشوا ويعيشون قصصاً يومية مع الاعتقال، ومع كل الآلية المتسلطة المبنية حول مسألة الاعتقال، بما في ذلك شبكة الفساد الهائلة حولها (لمعرفة أوضاع معتقل، لإيجاد مكانه، لإيصال ملابس أو أدوية..أو حتى فقط لمعرفة إن كان لا يزال على قيد الحياة) إلا أنه تقرير مهم للغاية، إذ يوثق كيف صنع العهد الأسدي الثاني، عهد بشار، سجنه الأيقوني الخاص بعد أن كان سجن تدمر الرهيب هو السجن الأيقوني للعهد الأسدي الأول، عهد حافظ. للأسف أخشى للتقرير مصيراً مشابهاً لتسريبات قيصر، إذ أثبت العالم عدم اكتراثه لانتهاكات حقوق الإنسان من قبل النظام وحلفاءه. لكن مع ذلك التقرير وثيقة مهمة للغاية، وسيكون لها أهميتها في الذاكرة التاريخية السورية بلا شك، وأرجو أن يكون له أهمية قانونية يوماً ما كشهادة لمحاسبة آلة الطحن والقتل والاعتقال، أي النظام السوري.

Αν και η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δεν περιέχει νέες πληροφορίες για τους Σύριους, που ζούσαν και ζουν υπό την απειλή της σύλληψης κάθε μέρα, υποκείμενοι στο μηχανισμό ενός ολοκληρωτισμού που περικλείει το ζήτημα των φυλακίσεων, που δυσχεραίνεται από την κατάφωρη διαφθορά (να γνωρίζεις τις συνθήκες του κρατούμενου, να τον εντοπίσεις, να δώσεις ρούχα ή φάρμακα, να ξέρεις αν είναι ζωντανός), πέρα από αυτό, είναι μια πολύ σημαντική έρευνα που τεκμηριώνει πώς η δεύτερη περίοδος Άσαντ, η εποχή του Μπασάρ, δημιούργησε τη δική της ιδιωτική χαρακτηριστική φυλακή, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν της φυλακής Ταντμούρ της πρώτης περιόδου Άσαντ, την εποχή του [πατέρα του Μπασάρ] Χαφέζ αλ Άσαντ.

Δυστυχώς, ανησυχώ πως η μοίρα της έρευνας αυτής θα είναι παρόμοια με την υπόθεση των διαρροών Caesar [13] του 2014 [που έδιναν λεπτομέρειες για το βασανισμό και εκτελέσεις κρατουμένων από τις συριακές Αρχές], καθώς ο κόσμος έδειξε την αδιαφορία του απέναντι σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το καθεστώς και τους συμμάχους του.

Η έρευνα αυτή όμως είναι ένα πολύ σημαντικό έγγραφο και θα έχει αναμφίβολα σημασία για την ιστορική μνήμη της Συρίας. Ελπίζω μια μέρα να αποκτήσει νομική βαρύτητα ως μια μαρτυρία για να λογοδοτήσει το συριακό καθεστώς για τις μαζικές δολοφονίες που έχει διαπράξει.

Η Luna Watfa [14], συνιδρύτρια του Γυναικείου Οργανισμού για Σύριους Κρατούμενους και πρώην κρατούμενη κι η ίδια, που πέρασε 13 μήνες σε συριακές κυβερνητικές φυλακές, ζήτησε από τους ακόλουθούς της στο Twitter να διαβάσουν την έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας:

Σκεφτήκατε ποτέ πώς μοιάζουν τα κέντρα βασανιστηρίων του Άσαντ; Θέλετε να τα εξερευνήσετε μόνοι σας; τώρα μπορείτε, δείτε τη Σαντνάγια

Η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων  [18]βρήκε την ευκαιρία να μας υπενθυμίσει για ένα δημοσιογράφο του Palestine Today [19], τον Bilal Ahmed Bilal, ο οποίος πέθανε το Δεκέμβριο του 2013, σχεδόν δυο χρόνια μετά τη μεταφορά του στη Σαντνάγια [20]:

Ένας εκ των πολλών που πέθαναν μέσα στη φυλακή Σαντνάγια: ο δημοσιογράφος του Palestine Today Bilal Ahmed Bilal