Σπάζοντας την πολιορκία στο Χαλέπι

Graphic widely shared on social media.

“Κατά τις ημέρες των έντονων μαχών την προηγούμενη εβδομάδα, σε μια κωμικοτραγική στιγμή αψηφισιάς, οι κάτοικοι του Χαλεπιού έκαψαν εκατοντάδες λάστιχα, στέλνοντας σύννεφα μαύρου καπνού στον αέρα για να δημιουργήσουν τη δική τους Ζώνη Απαγόρευσης Πτήσεων”. ΕΙΚΟΝΑ: Ευρέως κοινοποιημένη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι κάτοικοι του ανατολικού Χαλεπιού γιόρτασαν στις 6 Αυγούστου, αφότου οι επαναστάτες έσπασαν την πολιορκία, που τους είχε επιβληθεί από το συριακό καθεστώς και τους συμμάχους του από τις 17 Ιουλίου. Για ένα μήνα τουλάχιστον, οι περιοχές της πόλης στα χέρια των επαναστατών από τον Ιούλιο του 2012 είχαν μετατραπεί σε μια ανοιχτή φυλακή, όπου 300.000 περίπου άνθρωποι συγκέντρωναν σε στοίβες φαγητό και προμήθειες με το φόβο της πείνας.

Για να σπάσουν την πολιορκία, χρειάστηκε ενότητα εκ μέρους των επαναστατών με το κατά πολύ κατώτερο οπλοστάσιό τους. Οι δημοκρατικοί εθνικιστές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού ενώθηκαν με ομάδες ισλαμιστών και, ιδιαίτερα, την Jabhat Fatah Al Sham, η οποία μέχρι νωρίτερα τούτο το μήνα ήταν γνωστή ως Μέτωπο Νούσρα, το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία.

“Για να σπάσουν την πολιορκία, χρειάστηκε ενότητα εκ μέρους των επαναστατών με το κατά πολύ κατώτερο οπλοστάσιό τους.”

Η συριακή κοινωνία γενικά δεν εντυπωσιάστηκε από την αλλαγή εικόνας. Αν και η Νούσρα απέφευγε την αυστηρή επιβολή του ισλαμικού νόμου σε περιοχές όπου είχε παρουσία, υπήρχε λαϊκή αντίθεση προς την ομάδα λόγω των προσπαθειών υπονόμευσης των τοπικών διοικητικών δομών των πολιτών και της καθιέρωσης παράλληλων δομών, όπως τα δικαστήρια Σαρία. Η Νούσρα έχει επίσης συλλάβει ακτιβιστές πολιτικών δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων δημοσιογράφους και μέλη τοπικών συμβουλίων, και είναι υπεύθυνη για σεχταριστικές επιθέσεις. Πράγματι, επαναστάτες στην επαρχία Ιντλίμπ—τοποθεσία της πρώτης μεγάλης κλίμακας επίθεσης της επανάστασης εναντίον των δυνάμεων του Άσαντ—διαμαρτύρονται πάνω από πέντε μήνες ενάντια στην άρνηση της Νούσρα να συμμορφωθεί στα ανεξάρτητα δικαστήρια και απαιτούν την απελευθέρωση των κρατουμένων από τη Νούσρα.

Η Νούσρα εκδιώχθηκε από το Χαλέπι το 2014 υπό λαϊκή πίεση, αλλά επέστρεψε πρόσφατα. Συγκρούστηκε με άλλες επαναστατικές ομάδες και οι προσπάθειές της να κυριαρχήσει σε θεσμούς και παροχή υπηρεσιών όπως ηλεκτρισμός και διανομή φαγητού έχουν καταστήσει την ομάδα μη δημοφιλή ανάμεσα στους κατοίκους της πόλης.

Οι απαιτήσεις όμως για επιβίωση ξεπερνούν τις πολιτικές αρχές. Πολλοί δημοκράτες—που είναι τρομοκρατημένοι στην ιδέα μιας εξουσίας από τζιχαντιστές—ανακαλύπτουν ότι επευφημούν τις επιτυχίες των τζιχαντιστικών ομάδων. Η Νούστα αποτελεί ζωτικό κομμάτι του Jaish Al Fath, του Στρατού Κατάκτησης, ο οποίος απελευθέρωσε την πόλη Ιντλίμπ από το συριακό καθεστώς πέρυσι. Και ο Jaish Al Fatah ηγήθηκε της επίθεσης, που έσπασε την πολιορκία στο Χαλέπι.

Οι κάτοικοι του ελεύθερου Χαλεπιού διαδήλωσαν υποστηρίζοντας την αντεπίθεση. Κατά τις ημέρες των έντονων μαχών την προηγούμενη εβδομάδα, σε μια κωμικοτραγική στιγμή αψηφισιάς, οι κάτοικοι του Χαλεπιού έκαψαν εκατοντάδες λάστιχα, στέλνοντας σύννεφα μαύρου καπνού στον αέρα για να δημιουργήσουν τη δική τους Ζώνη Απαγόρευσης Πτήσεων. Το επιτυχές σπάσιμο της πολιορκίας μονάχα αυξάνει τη σημασία της Νούσρα στα μάτια του ντόπιου πληθυσμού. Εκεί έφτασε η εγκατάλειψη.

Αν είχε πέσει το Χαλέπι, που διαφαινόταν άμεσα κατά τις ημέρες πριν σταματήσει η πολιορκία, δε θα είχε τελειώσει ο πόλεμος. Μπορεί όμως να είχε σηματοδοτήσει το θάνατο μιας επανάστασης ήδη προδομένης και εγκαταλελειμμένης. Ένα ελεύθερο Χαλέπι ενσωματώνει τις ελπίδες του συνεχιζόμενου αλλά ολοένα και πιο περιθωριοποιημένου λαϊκού αγώνα για ελευθερία.

“Αν είχε πέσει το Χαλέπι, που διαφαινόταν άμεσα κατά τις ημέρες πριν σταματήσει η πολιορκία, δε θα είχε τελειώσει ο πόλεμος. Μπορεί όμως να είχε σηματοδοτήσει το θάνατο μιας επανάστασης ήδη προδομένης και εγκαταλελειμμένης”

Με λίγα πράγματα πέρα από υποστήριξη μονάχα στα λόγια από τους υποτιθέμενους φίλους τους στη Δύση, οι κάτοικοι του Χαλεπιού είχαν εκδιώξει το δικτατορικό καθεστώς Άσαντ τον Ιούλιο του 2012 και τους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους τον Ιανουάριο του 2014. Οι απελευθερωμένες ανατολικές συνοικίες αυτοδιοικούνταν και αγωνίζονταν να διατηρήσουν λειτουργικές τις βασικές υπηρεσίες μέσω δημοκρατικά εκλεγμένων τοπικών συμβουλίων. Απέκτησε υπόσταση μια από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ομάδων ενεργής κοινωνίας πολιτών, που περιλάμβαναν δεκάδες ομάδες ελεύθερων ΜΜΕ και οργανώσεων άμεσης βοήθειας και αρωγής, όπως η Μονάδα Πολιτικής Προστασίας “Λευκά Κράνη”. Μια ομάδα γυναικών έστησε το πρώτο ανεξάρτητο ραδιοφωνικό σταθμό γυναικείας ιδιοκτησίας, το Radio Naseem, του οποίου το πρόγραμμα αφορά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ρόλο των γυναικών στην επανάσταση και τους κινδύνους του εξτρεμισμού. Αυτή είναι η κληρονομιά της επανάστασης, η ενσάρκωση των δημοκρατικών της ιδεωδών και της αντοχής της. Για όλα αυτά βομβαρδίζεται μέχρι εξαλείψεως.

Το Χαλέπι χρόνια τώρα υποφέρει από ένοπλες αεροπορικές επιθέσεις, βόμβες-βαρέλια και πυράυλους Σκουντ, ο τωρινός όμως βομβαρδισμός είναι ο πιο έντονος από όλους. Επανειλημμένα έχουν βομβαρδιστεί νοσοκομεία και καταυλισμοί εκτοπισθέντων κατοίκων από τις ρωσικές ή συριακές αεροπορικές δυνάμεις. Χιλιάδες έχουν φύγει από τα σπίτια τους λόγω επιθέσεων σε κατοικημένες περιοχές από το καθεστώς και τους συμμάχους του. Χωρίς να έχουν να πάνε αλλού πουθενά, πολλοί κοιμούνται τώρα σε δημόσια κτίρια ή υπαιθρίως. Σκόπιμα βομβαρδίζονται εγκαταστάσεις ύδρευσης, ηλεκτρισμού και υγειονομικής περίθαλψης. Αυτά τα εγκλήματα πολέμου έχουν φέρει στο χείλος της καταστροφής στοιχειώδεις υπηρεσίες διάσωσης ζωών. Σοβαρές ελλείψεις σε γιατρούς και ιατρικό εξοπλισμό αφήνουν λίγα περιθώρια ελπίδας για τους βαριά τραυματισμένους.

Σε απόκριση των επιτυχιών των επαναστατών, το Ιντλίμπ σφυροκοπείται από εναέριες επιθέσεις, με αναφορές για ρωσικά τζετ να πετάνε εμπρηστικές βόμβες θερμίτη σε ζώνες αμάχων. Χθες το βράδυ, υπήρξαν αναφορές για επιθέσεις με αέριο χλωρίου στο Χαλέπι, που κρατείται από τους επαναστάτες.

Σε τέτοιο πλαίσιο, οι ισχυρισμοί καθεστώτος και Ρωσίας για καθιέρωση “ανθρωπιστικών λωρίδων” για φυγή των κατοίκων αντιμετωπίζονται ως ό,τι είναι στην πραγματικότητα: μια προσπάθεια μείωσης του πληθυσμού στην περιοχή των επαναστατών και σημάδι του ότι όσοι μένουν αποτελούν κανονικά στόχο για τη μαζική σφαγή που λαμβάνει πλέον χώρα. Οι βόμβες πρέπει να σταματήσουν και να επιτραπεί άμεσα βοήθεια στην απέλπιδα πόλη.

“Σε τέτοιο πλαίσιο, οι ισχυρισμοί καθεστώτος και Ρωσίας για καθιέρωση “ανθρωπιστικών λωρίδων” για φυγή των κατοίκων αντιμετωπίζονται ως ό,τι είναι στην πραγματικότητα: μια προσπάθεια μείωσης του πληθυσμού στην περιοχή των επαναστατών και σημάδι του ότι όσοι μένουν αποτελούν κανονικά στόχο για τη μαζική σφαγή που λαμβάνει πλέον χώρα”.

Η αμερικανική ηγεσία, που δεν έχει αποτελέσει ποτέ πραγματικό σύμμαχο του λαϊκού αγώνα, ωθεί τώρα για μεγαλύτερη στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσία στον “πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία”. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Ρωσία, αυτό περιλαμβάνει οποιαδήποτε αντίθεση στο καθεστώς. Αυτή η κοντόφθαλμη πολιτική προϋποθέτει ότι η Ρωσία είναι εμπιστεύσιμη στο να πιέσει το καθεστώς να λήξει τις επιθέσεις του ενάντια σε επαναστατικές ομάδες και τα κατεχόμενα από αυτές εδάφη, παρά την αποτυχία της Ρωσίας και του καθεστώτος να υπαχθούν σε οποιεσδήποτε συμφωνίες έχουν γίνει σχετικά με κατάπαυση του πυρός ή πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια. Η αντίληψη επιτόπου είναι ότι οι ΗΠΑ συνεργάζονται με τους επιτιθέμενους. Αν οι δημοκρατικές αντικαθεστωτικές δυνάμεις συντριφθούν από ξένες δυνάμεις και σεχταριστικές σιϊτικές ομάδες, το μόνο που θα προκύψει στη θέση τους θα είναι βίαιος εξτρεμισμός.

Η Δύση δεν χρειάζεται να επέμβει στρατιωτικά ενάντια στο καθεστώς ή στο Ισλαμικό Κράτος. Σύριοι επαναστάτες έχουν καταφέρει να τους νικήσουν στο παρελθόν και μπορούν να το ξανακάνουν. Χρειάζεται πολύ ισχυρότερη πολιτική και οικονομική πίεση σε χώρες που υποστηρίζουν το καθεστώς ( ο κύριος λόγος της αιματοχυσίας και του εξτρεμισμού) να σταματήσουν την υποστήριξή τους αυτή. Ο Άσαντ δεν μπορεί να αντισταθεί μόνος του και εξαρτάται πλήρως η επιβίωσή του από ξένες δυνάμεις (ρωσικές εναέριες επιθέσεις και στρατιωτικές σιϊτικές δυνάμεις εδάφους με τις πλάτες του Ιράν). Το καθεστώς προσπαθεί απεγνωσμένα να στρατολογήσει κρατούμενους και δασκάλους για να πολεμήσουν, καθώς πιστοί καθεστωτικοί προσπαθούν να αποφύγουν τη στρατολόγηση ή το σκάνε.

Καθώς το Χαλέπι καιγόταν και πεινούσε, οι ΗΠΑ κανάκευε τη Ρωσία και το Ιράν, έκανε πως δε βλέπει τους Ιρανούς Σιίτες τζιχαντιστές, έριξε βέτο σε αντιαεροπορικό εξοπλισμό προς τους επαναστάτες και απέτυχε να παρέχει αρκετή υποστήριξη σε δημοκρατικές πρωτοβουλίες πολιτών. Οι πρώην συνεργάτες της Αλ Κάιντα, από την άλλη πλευρά, δίνουν το αίμα τους για να σώσουν την πόλη. Ο αντίκτυπος θα είναι τεράστιος.

Η Leila Al Shami είναι Βρετανίδα Σύρια, που έχει εμπλακεί σε αγώνες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικής δικαιοσύνης στη Συρία και αλλού στη Μέση Ανατολή από το 2000. Έχει συγγράψει μαζί με τον Robin Yassin-Kassab το βιβλίο “Φλεγόμενη Χώρα: Οι Σύριοι στην Επανάσταση και στον Πόλεμο”  και συνέβαλε στο βιβλίο “Προδοσία: Ισλαμικό Κράτος, Αριστερά και η αποδόμηση της Συριακής Επανάστασης”. Μια εκδοχή του παραπάνω άρθρου αρχικά δημοσιεύτηκε στο blog της.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.