Αυτό το μωσαϊκό στην αρχαία ρωμαϊκή βίλα “Romana del Casale” (286–305 μ.Χ.) στη Σικελία περιέχει μια από τις παλαιότερα γνωστές απεικονίσεις ενός μπικίνι. ΕΙΚΟΝΑ: Δημόσια
Εν μέσω της όλης της φασαρίας για την τώρα ανατρεπόμενη απαγόρευση της Γαλλίας [1] [en] περί του ντυσίματος με “εμφανώς θρησκευτικά ρούχα”, για άλλη μια φορά επικεντρωνόμαστε στη λάθος πτυχή της ιστορίας: στο αποτέλεσμα και όχι στην αιτία. Και πιστεύω ότι η “αιτία” είναι πέρα από τη θρησκεία ή τον πολιτισμό. Πέρα από τις λεπτές διαφορές, είναι κάτι που είναι κοινό στις χώρες και τους πολιτισμούς και που συνεχίζεται για αιώνες.
Η απαγόρευση ενισχύθηκε από τις διαβόητες πλέον viral εικόνες [2] [en] ενός αστυνομικού που αναγκάζει μια γυναίκα σε μια παραλία στη Νίκαια της Γαλλίας να βγάλει ένα μέρος του μπουρκίνι της. Έτσι, για άλλη μια φορά, αυτή τη φορά υπό την απειλή όπλου, λένε στις γυναίκες πώς να προκαλέσουν απόρριψη, μειώνοντας τον κοινωνικό μας ρόλο για το τι θα φορέσουμε ή όχι.
Τι θα συνέβαινε αν, αντί να προσπαθούμε να επιβάλλουμε κώδικες ενδυμασίας στις γυναίκες, να προσπαθούσαμε να αναθρέψουμε αγόρια και άντρες που θα σέβονται τις γυναίκες ανεξάρτητα από τη μορφή, το χρώμα ή το ντύσιμο; Τι θα συνέβαινε, αν όλη η ενέργεια που ξοδεύεται για την επιβολή απαγορεύσεων ή για να συζητήσουμε για το αν μια μπούρκα είναι αποδεκτό σημάδι ευσέβειας ή αν το ντεκολτέ των γυναικών είναι προκλητικό, αντ’ αυτού χρησιμοποιούνταν για να εμποδίσει και να τιμωρήσει τη σεξουαλική παρενόχληση στους δρόμους;
Τι θα συνέβαινε αν, αντί να κρίνουμε τις γυναίκες ως “σεμνές”, “ευυπόληπτες” ή “τσούλες” βάσει του ντυσίματός τους, ξεκινούσαμε να κρίνουμε τον χαρακτήρα τους με βάση τις πράξεις τους και τις ιδέες που εκφράζουν; Τι θα συνέβαινε αν παύαμε να είμαστε εξοργισμένοι που βλέπουμε τις γυναίκες να θηλάζουν δημοσίως; Τι θα συνέβαινε αν το Facebook επρόκειτο να σταματήσει να βάζει μαύρα κουτιά στο στήθος μας; Τι θα συνέβαινε αν αντιδρούσαμε, αντ’ αυτού, στη συνήθη αντικειμενοποίηση των γυναικών στις διαφημίσεις και στα περιοδικά μόδας;
μέσω GIPHY [3]
Τι θα συνέβαινε αν όλες αυτές οι επιχορηγούμενες από το κράτος προσπάθειες να δείξουν την “δέσμευσή” τους στα δικαιώματα των γυναικών επρόκειτο να αξιοποιηθούν σωστά — και ειλικρινά — για να αποτρέψουν την ενδοοικογενειακή βία;
Ίσως αν οι δρόμοι ήταν πιο ασφαλείς για τις γυναίκες, αυτές δεν θα ένιωθαν την ανάγκη — ή δεν θα ήταν αναγκασμένες, σε κάποιες περιπτώσεις — να κουκουλώνονται. Ίσως αν οι δρόμοι ήταν πιο ασφαλείς, οι γυναίκες να έκαναν τις επιλογές τους για το ντύσιμό τους αποκλειστικά και μόνο μόνες τους και κανέναν δεν θα τον ένοιαζε.
Ίσως αν δεν δίναμε τόση προσοχή στα σύμβολα και τα προϊόντα ρουχισμού, να μπορούσαμε να αρχίσουμε το έργο, ώστε να πετύχουμε αληθινή συνύπαρξη.
Είναι επίσης λυπηρό και ανησυχητικό να βλέπεις όλες τις πλευρές να χρησιμοποιούν τον πολιτισμό, την παράδοση και, φυσικά, τη θρησκεία ως αποδιοπομπαίους τράγους, όταν στην πραγματικότητα έχει να κάνει με τη βαθιά ριζωμένη επιθυμία ουσιαστικά όλων των κοινωνιών να ελέγχουν τις γυναίκες. Οι πατριαρχικές αντιλήψεις του τι είναι και τι όχι αποδεκτό είναι τόσο ριζωμένες στις ψυχές μας που οι γυναίκες φτάνουμε στο σημείο όπου πραγματικά πιστεύουμε — ακόμα και αμυνόμαστε — την ιδέα ότι όντως κάνουμε ελεύθερες επιλογές. Αλλά αλήθεια κάνουμε;
Ευτυχώς, δεν ζω σε μια χώρα που χρειάζεται να ανησυχώ ότι κάποιος αστυνομικός θα με κυνηγήσει και θα μου επιβάλει πρόστιμο επειδή δεν δείχνω επαρκώς ευσεβής ή θα μου βγάλει τα ρούχα στο όνομα της απελευθέρωσης. Αλλά ακόμα σκέφτομαι δυο φορές τι να βάλω, όταν χρησιμοποιώ μέσα μαζικής μεταφοράς ή περπατάω μπροστά από ένα εργοτάξιο, γιατί οι πιθανότητες να παρενοχληθώ αυξάνονται αν κάνω ορισμένες επιλογές. Έτσι, μπορώ να κατανοήσω την επιθυμία ή την πρόθεση να γίνω κάπως αόρατη προκειμένου να αποφύγω ανεπιθύμητες συνέπειες. Και παρόλο που δεν είμαι μουσουλμάνα — ή καθόλου θρησκευόμενη — στηρίζω πλήρως τις αδερφές μου με την μπούρκα.
Αυτή η δημοσίευση στο Facebook [4] [es] από τον Demonio Blanco συνοψίζει το ζήτημα, ονομάζοντάς το “purplewashing”:
Purplewashing es una expresión que refiere al uso del feminismo como excusa para actitudes intolerables, como la islamofobia.
Si te preocupa más que una deportista juegue con velo a que el resto lo hagan en bikinis minúsculos o a que los fotoperiodistas usen este tipo de encuadres, es muy posible que sea purplewashing.
Si odias el reguetón porque es machista pero no a Los Planetas, es posible que sea purplewashing.
Mujeres con velo, en bikini, que hacen punk o que perrean: somos todas hermanas y cada una se sacude el patriarcado como le da la gana.
Si realmente te preocupa mucho la opresión que sufrimos, echa un cable parando a tus colegas cuando nos tratan como a objetos en un bar o cuando hacen chistes de violaciones. No vale ver sólo la paja en el ojo ajeno.
— Vega Pérez-Chirinos Churruca.
Το “purplewashing’ είναι μια έκφραση που αναφέρεται στη χρήση του φεμινισμού ως πρόφαση για ανυπόφορες συμπεριφορές, όπως η ισλαμοφοβία.
Αν ανησυχείς περισσότερο που μια αθλήτρια αγωνίζεται με μπούρκα, πάρα που οι υπόλοιπες παίζουν φορώντας μικροσκοπικά μπικίνι, ή που οι φωτοδημοσιογράφοι χρησιμοποιούν αυτού του τύπου τα πλαίσια [κοντινό σε αγώνα μπιτς βόλεϋ], είναι πολύ πιθανό ότι πρόκειται για “purplewashing”.
Αν μισείς τη ρέγκετον μουσική επειδή είναι φαλλοκρατική, αλλά όχι τους Los Planetas [5] (ισπανικό indie συγκρότημα), αυτό είναι πιθανότατα “purplewashing”.
Οι γυναίκες με μπούρκες ή μπικίνι, που χορεύουν πανκ ή twerking: είμαστε όλες αδερφές και η καθεμιά από εμάς τινάζει από πάνω της την πατριαρχία όπως ταιριάζει στην καθεμιά.
Αν πραγματικά ανησυχείτε για την καταπίεση που περνάμε, κάντε κάτι με το να σταματήσετε τους συναδέλφους σας όταν μας φέρονται σαν αντικείμενα σε ένα μπαρ ή όταν κάνουν αστεία με το βιασμό.
Δεν είναι αποδεκτό να βλέπουμε το λάθος μόνο στους άλλους.
— Vega Pérez-Chirinos Churruca. [6]
Επομένως, τι θα φορούσαμε αν δεν υπήρχαν θρησκευτικοί κανόνες, αν δεν χρειαζόταν να ανησυχούμε για το άβολο βλέμμα των άλλων, για τη βία ή τα στίγματα; Τι επιλογές θα κάναμε αν δεν μας είχαν μεγαλώσει ώστε να νιώθουμε τόσο άβολα για τα σώματά μας και τις παρενέργειές τους;
Εστιάζοντας στην απαγόρευση του μπουρκίνι και όχι στις συστηματικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των γυναικών που αποτελούν τη βάση της ιστορίας ενός μαγιό, κάνουμε όντως κάτι ουσιαστικό;