Το άρθρο αυτό υπό επιμέλεια Nam-An Đinh προέρχεται από την ανεξάρτητη ειδησεογραφική ιστοσελίδα Loa, η οποία δημοσιεύει άρθρα και podcast για το Βιετνάμ. Αναδημοσιεύεται από το Global Voices βάσει συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Η Μπρατισλάβα, πρωτεύουσα της Σλοβακίας, απέχει μόλις μια σύντομη διαδρομή 1,5 ώρας με το λεωφορείο από τη Βιέννη στην Αυστρία. Πρόκειται για μια μικρή χώρα της Ανατολικής Ευρώπης με πληθυσμό 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου μόλις το 1% δεν έχουν γεννηθεί εκεί. Η ίδια η χώρα αποτελεί τόπο διαμονής περίπου 5,000 Βιετναμέζων, η πλειοψηφία των οποίων διαμένει στην πρωτεύουσα.

Μια μικρή βόλτα στην Μπρατισλάβα θα οδηγήσει κάποιον σε μια γειτονιά, που φιλοξενεί πολλούς Βιετναμέζους στην πόλη. Ένα εστιατόριο εδώ, το Hanoi Garden, θεωρείται από πολλούς ως το καλύτερο βιετναμέζικο εστιατόριο στην Μπρατισλάβα.

Εδώ συναντάμε τον Nguyễn Kiên Trung. Ο Trung ήρθε στη Σλοβακία, όταν ήταν 10 ετών. Αυτός και η μητέρα του ασχολούνται αρκετά με τη βιετναμέζικη κοινότητα, η οποία οργανώνει πολλές εκδηλώσεις και είναι αρκετά ενεργή στο να διατηρεί ζωντανές τις βιετναμέζικες παραδόσεις. Ο Trung εξηγεί:

Έχουν δραστηριότητες, πιστεύω αρκετά συχνά. Κι όταν είναι κάποια μεγάλη γιορτή, όπως το Tet ή τα Χριστούγεννα, για παράδειγμα. Πιστεύω ότι είναι καλό για την κοινότητα. Γνωρίζω ότι και η κοινότητα στο Κόσιτσε στα ανατολικά της χώρας έχει κι αυτή συχνές εκδηλώσεις.

Το Hanoi Garden συνδέεται με ένα κτίριο, που είναι σημαντικό για το ταξίδι της βιετναμέζικης κοινότητας. Η Miroslava Hlinčíková είναι κοινωνική επιστήμονας και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εθνολογίας της Ακαδημίας Επιστημών της Σλοβακίας. Στην έρευνά της για τη βιετναμέζικη κοινότητα, ανακάλυψε ότι η ιστορία του κτιρίου και της συνοικίας, γνωστής ως “Dimitrovka” στην Μπρατισλάβα, έχει μεγάλο παρελθόν. Η Hlinčíková εξηγεί:

Η Dimitrovka είναι μια γειτονιά με κοιτώνες, όπου ζουν πολλές βιετναμέζικες οικογένειες στο ενοίκιο. Είναι μια συνοικία στην Μπρατισλάβα, όπου επί Κομουνισμού βρισκόταν το παλιό εργοστάσιο χημικών και πήγαιναν εκεί πολλοί Βιετναμέζοι εργάτες. Μετά την Επανάσταση, το εργοστάσιο χημικών έκλεισε. Πολλοί Βιετναμέζοι όμως έμειναν. Κι ένας Βιετναμέζος επιχειρηματίας αγόρασε τους κοιτώνες αυτούς. Άλλαξε έπιπλα στο κτίριο, το ανακαίνισε και τώρα μένουν στη γειτονιά αυτή πολλές οικογένειες. Υπάρχουν αποθήκες, υπάρχει κομμωτήριο, ταξιδιωτικό γραφείο. Είναι το κέντρο σχεδόν των Βιετναμέζων.

Πρόκειται και για ένα νέο σχετικά κράτος. Η Σλοβακία αποτελούσε παλαιότερα τμήμα της Τσεχοσλοβακίας μεταξύ 1948-1989. Η κομουνιστική Τσεχοσλοβακία αποτελούσε κομμάτι του Σοβιετικού Μπλοκ και κατά αυτή την περίοδο καθιερώθηκαν προγράμματα ανταλλαγών με το κομουνιστικό Βιετνάμ, αναφέρει η Hlinčíková.

Οι Βιετναμέζοι έρχονταν στην Τσεχοσλοβακία περίπου από τη δεκαετία του '70. Υπήρχαν συμφωνίες μεταξύ κυβερνήσεων και υπήρχε υποστήριξη προς τους Βιετναμέζους, που κατέφταναν εδώ. Έρχονταν ως φοιτητές κυρίως προς πανεπιστήμια, αλλά και προς τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ως εργάτες σε εργοστάσια.

Η ακμάζουσα κοινότητα αποτελούνταν κυρίως από μετανάστες εργάτες και φοιτητές, οι οποίοι αναζητούσαν ευκαιρίες, που δεν υπήρχαν στο Βιετνάμ. Οι γονείς του Trung ήρθαν στη Σλοβακία, όταν ήταν ακόμα κομμάτι της Τσεχοσλοβακίας και το ταξίδι τους δεν ήταν και τόσο διαφορετικό από αλλωνών. Ο Trung ανέφερε:

Οι περισσότεροι εδώ είναι οικονομικοί μετανάστες ή πρώην φοιτητές ή πρώην εργάτες από ανταλλαγές. Η οικογένειά μου ήρθε εδώ και έπειτα βοήθησαν και άλλους συγγενείς από το Βιετνάμ να έρθουν κι αυτοί. Εδώ η ζωή είναι καλύτερη απ’ ό,τι στο Βιετνάμ.

Η ειρηνική Βελούδινη Επανάσταση το 1989 έφερε τη διάλυση της Τσεχοσλοβακίας ως κομουνιστικό κράτος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της σύγχρονης Σλοβακίας και της Τσέχικης Δημοκρατίας. Οι Βιετναμέζοι μετανάστες, που έφτασαν στην Ανατολική Ευρώπη κατά τα προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ δυο κομουνιστικών κρατών, είχαν ήδη εγκατασταθεί και βοηθούσαν και άλλους να μεταναστεύσουν. Η Hlinčíková το αποκαλεί “δικτυακή μετανάστευση”.

Οι οικογενειακοί δεσμοί έφεραν τους Βιετναμέζους μετανάστες στη Σλοβακία, ωστόσο αυτό που κρατάει ενωμένη την κοινότητα είναι οι στενοί δεσμοί με την πατρίδα. Ο Trung αναφέρει πως η κοινότητα έχει κινητοποιηθεί για ζητήματα όπως η διεκδίκηση της Κίνας για τις Νήσους Σπράτλι και Παρασέλ και ανθρωπιστικές κρίσεις.

Πριν δυο χρόνια, όταν οι Κινέζοι πήραν τα νησιά, έγινε διαδήλωση εδώ. Επρόκειτο ίσως για το μεγαλύτερο πολιτικό γεγονός σε ολόκληρη την ιστορία της βιετναμέζικης κοινότητας εδώ. Ήταν κάτι μεγάλο. Ξεκίνησε ως πρωτοβουλία από τις βιετναμέζικες πρεσβείες ανά τον κόσμο: να διαδηλώσουν οι τοπικές κοινότητες στην Κινέζικη Πρεσβεία. Έχουμε ακόμα το δεσμό αυτό με την πατρίδα. Κάθε χρόνο, στέλνουμε χρήματα για θύματα των πλημμυρών. Κάθε χρόνο, μαζεύουμε χρήματα. Κάτι δίνει ο καθένας.

Παρά την ενότητα εντός της βιετναμέζικης κοινότητας, υπάρχουν ακόμα προκλήσεις. Η εκπροσώπηση στην κοινωνία της Σλοβακίας είναι περιορισμένη και η αποδοχή από τον ντόπιο πληθυσμό αποτελεί μεγάλο ζήτημα.

Και παρόλο που πολλοί Βιετναμέζοι εργάζονται σε σλοβάκικα εργοστάσια ή έχουν τις δικές τους επιχειρήσεις, αγωνίζονται για να πετύχουν μια αναγνώριση από το σλοβακικό κράτος: νομική και κοινωνική αναγνώριση, καθώς και πολιτική εκπροσώπηση. Η Hlinčíková αναφέρει ότι η βιετναμέζικη ταυτότητα είναι ορατή κι όμως αόρατη.

Καθώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες παλεύουν να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κύμα μεταναστών και προσφύγων από τη Μέση Ανατολή και Βόρειο Αφρική, η Σλοβακία παλεύει με τις ανάγκες του μικρού πληθυσμού μεταναστών της.

Ακόμα και στην Μπρατισλάβα, όπου διαμένει η πλειοψηφία των Βιετναμέζων, πολλοί ζουν περνώντας απαρατήρητοι.

Αν και σε αυτές τις γειτονιές μένουν περισσότεροι Βιετναμέζοι, δεν αναγνωρίζονται ως επί το πλείστον από το δήμο. Δεν τους ρωτάνε στην πραγματικότητα ποιες είναι οι ανάγκες σας, τι μπορούμε να κάνουμε για εσάς. Η Σλοβακία δεν είναι τόσο πολυπολιτισμική υπό αυτή την έννοια. Δεν αναγνωρίζει στην πραγματικότητα τις ανάγκες μειονοτήτων, μεταναστών.

Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα για το μέλλον. Καθώς η κοινότητα οργανώνεται περισσότερο, αυξάνεται και η πίεση για πιο επίσημη αναγνώριση.

Ήδη υπάρχουν τρεις κύριες επίσημες ΜΚΟ, που λειτουργούν από Βιετναμέζους: το Σλοβακικό Βιετναμέζικο Εμπορικό Επιμελητήριο, η Βιετναμέζικη Κοινότητα στη Σλοβακία και η Ένωση Βιετναμέζων Γυναικών. Έχουν ήδη καταθέσει αιτήματα για επιχορηγήσεις. Πέρυσι, η Ένωση Βιετναμέζων Γυναικών πέρασε επιτυχώς από τη διαδικασία συμμετοχικής χρηματοδότησης στην Μπρατισλάβα και έλαβε χρήματα για τη διεξαγωγή μαθημάτων διδασκαλίας για τη βιετναμέζικη και τη σλοβακική γλώσσα.

Σχεδόν 50 χρόνια μετά την πρώτη άφιξη Βιετναμέζων μεταναστών στην Ανατολική Ευρώπη, η αποδοχή και η αναγνώριση είναι ακόμα απροσδιόριστες. Ωστόσο, για τους χιλιάδες Βιετναμέζους που εγκαταστάθηκαν στη Σλοβακία, είναι η πατρίδα τους. Σε μια χώρα που δεν είναι συνηθισμένη στους ξένους, δημιούργησαν μια νέα οντότητα, ενωμένη από την αγάπη τους για την πατρίδα, που εργάζεται αργά για να γίνει ορατή η αόρατη κοινότητά τους.

Ακούστε περισσότερα για τις ιστορίες των Βιετναμέζων στη Σλοβακία: