“Άν οι μαθητές μιλάνε τέτουμ, θα πληρώνουν πρόστιμο 1 δολάριο.” Φωτογραφία: Timor Post, έκδοση 13ης Ιουλίου
Το διοικητικό συμβούλιο του σχολείου Fatumeta Basic School στο Ντίλι αποφάσισε να ξεκινήσει την επιβολή ενός κανόνα εναντίον των μαθητών, που μιλάνε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα εκτός της πορτογαλικής, συμπεριλαμβανομένης της τέτουμ, μέσα στο χώρο του σχολείου.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Timor Post, η διευθύντρια του σχολείου, Fernanda Belo, υποστηρίζει ότι οι μαθητές πρέπει να μιλούν μόνο πορτογαλικά. Εκείνοι “που δεν μιλούν τη γλώσσα”, λέει, είναι καλύτερα να “παραμένουν σιωπηλοί”. Σύμφωνα με την εφημερίδα, οι μαθητές που πιάνονται να μιλάνε άλλη γλώσσα πλην της πορτογαλικής θα “πληρώνουν πρόστιμο”. Γραμμένο σε τέτουμ, το Timor Post αναφέρεται στην Belo που λέει:
Ami ko’alia ona ho inan-aman katak alunus sira tama iha resintu eskola ne’e labele ko’alia tetun, hotu-hotu ko’alia lian português, sé maka ko’alia tetun sei multa dollar 1
Κοινοποιήσαμε αυτόν τον κανόνα στους γονείς και καθορίστηκε ότι δεν μπορούν να μιλάνε τέτουμ, όλοι θα πρέπει να μιλούν πορτογαλικά. Αν μιλούν τέτουμ, θα έχουν πρόστιμο 1 δολάριο.
Η διευθύντρια του σχολείου τονίζει ότι οι “γονείς συμφώνησαν στον κανόνα” και δικαιολογεί την επιβολή του προστίμου, προκειμένου να βοηθήσει τους μαθητές να μιλούν περισσότερο πορτογαλικά.
Μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας από την Ινδονησία, το 2002, το Ανατολικό Τιμόρ υιοθέτησε [1] τα πορτογαλικά και τα τέτουμ ως επίσημες γλώσσες της χώρας. Μια δεκαετία αργότερα, όμως, οι μελέτες έδειξαν ότι μόνο το 15% του πληθυσμού μιλούσε πορτογαλικά [1]:
Apesar de fazer parte da CPLP, Timor-Leste é um dos países com menor penetração da Língua portuguesa. Por todo o território falam-se cerca de 20 línguas e dialetos para além do Indonésio. Apenas 15% da população fala Português.
Παρά το γεγονός ότι είναι μέρος της CPLP (Κοινότητα Πορτογαλόφωνων Χωρών), το Ανατολικό Τιμόρ είναι μία από τις χώρες με τη χαμηλότερη διείσδυση της πορτογαλικής γλώσσας. Σε όλη τη χώρα, ομιλούνται περίπου 20 διαφορετικές γλώσσες και διάλεκτοι, εκτός από την ινδονησιακή. Μόνο το 15% του πληθυσμού μιλά πορτογαλικά.
Οι κανόνες του σχολείου Fatumeta Basic School, ωστόσο, φαίνεται να παραβιάζουν τους νόμους της χώρας για τη διδασκαλία. Η Πρόεδρος του Ιδρύματος Alola [2] και πρέσβειρα καλής θέλησης επί Μορφωτικών Υποθέσεων, Kirsty Sword Gusmao [3], είπε στο Global Voices ότι η πολιτική του σχολείου για επιβολή προστίμων σε όσους μιλάνε τέτουμ εξετάζεται:
Ha'u sei refere asuntu ida ne'e ba Sra Vice-Ministra Ensinu Báziku tanba regra/sansaun hanesan ne'e la han malu ho Dekreto Lei kona-ba Kurrikulu Foun Ensinu Baziku nian.
Θα παραπέμψω το θέμα στην κα Υφυπουργό για τη βασική εκπαίδευση, διότι αυτός ο κανόνας για επιβολή κυρώσεων δεν αντιστοιχεί με το Νόμο για το Πρόγραμμα Βασικής Εκπαίδευσης [του Ανατολικού Τιμόρ].
Kirsty Sword Gusmão. Φωτογραφία δημόσιας κτήσης.
Η Gusmão εξήγησε:
Sra Diretora Eskola Fatumeta ne'e mak tenke simu multa tanba viola Dekretu Lei 4/2015 Kurrikulu Ensinu Báziku ne'ebé determina: a) prosesu hanorin lian tenke hahú ho oralidade no depois mak hakat ba lee no hakerek (art. 11-1) b) progresaun husi Tetun ba Portugés (hahú hanorin literásia Tetun) (art. 11-2) c) karga oráriu literasia Tetun no Portugés iha siklu 1 la hanesan (Tetun mak barak liu) no iha siklu 2 hanesan d) objetivu final aprendizajen komponente literásia atu iha báze mak’as lian ofisiál rua (art 11-2) (la iha objetivu atu hanorin lian inan/nasionál seluk) e) uza lian instrusaun sei lalenok progresaun (hahú lian instrusaun ne’ebé uza mak Tetun no depois mak hahú móis hanorin komponente kurrikular seluk ho lian Portugés (art. 14-2 no 3) Viva lian-Tetun!
Η Διευθύντρια του σχολείου Fatumeta είναι αυτή στην οποία θα πρέπει να επιβληθεί πρόστιμο για την παραβίαση του νομικού διατάγματος 4/2015 του προγράμματος σπουδών βασικής εκπαίδευσης, το οποίο απαιτεί (α) η διαδικασία μάθησης πρέπει να ξεκινήσει προφορικά, και στη συνέχεια με ανάγνωση ακολουθούμενη από γράψιμο (β) η εξέλιξη από την τέτουμ στα πορτογαλικά (αρχίζει με τη διδασκαλία του αλφαβήτου τέτουμ) (άρθρο 11-2) (γ) οι ώρες διδασκαλίας τέτουμ και πορτογαλκών στον πρώτο κύκλο δεν είναι ίσες (η τέτουμ θα έχει περισσότερες) και στο δεύτερο κύκλο θα γίνουν ίσες και (δ), προκειμένου να τερματιστεί η εκμάθηση της συνιστώσας παιδείας, θα πρέπει πρώτα να καθοριστεί η βάση από τις δύο επίσημες γλώσσες (άρθρο 11-2) (δεν χρειάζεται να διδαχθούν άλλες μητρικές ή εθνικές γλώσσες). Ζήτω η γλώσσα τέτουμ!
Το Global Voices μίλησε επίσης στον João Paulo Esperança, έναν Πορτογάλο γλωσσολόγο, ο οποίος έχει ζήσει στο Ντίλι για πολλά χρόνια. Ο Esperança λέει ότι η κατάσταση στο σχολείο πρέπει να επιβεβαιωθεί και στη συνέχεια μπορεί να είναι ή να μην είναι απαραίτητη μία απάντηση:
Penso que primeiro há que confirmar qual é a situação real nesta escola, mas eu, pessoalmente, não concordo com políticas escolares que proíbam os alunos de falarem a língua que quiserem no recinto escolar, fora da aula. E pode haver também famílias sem possibilidades económicas de pagar estas multas. Mas creio que não é com má intenção que alguns diretores e professores tentam implementar medidas destas. Antigamente as escolas em Timor usavam muito os castigos corporais, a língua de ensino era o português e, depois da invasão, o indonésio, e os alunos eram punidos fisicamente por falarem outras línguas; era essa a experiência pessoal da maior parte das pessoas, mas a pedagogia moderna recusa que se possa bater aos alunos, por isso alguns professores tentam usar essas multas como um castigo alternativo. Quanto à tentativa de criar uma escola de imersão em língua portuguesa, isso terá provavelmente a ver com o facto de as escolas vistas como modelo em Timor também o serem, e isto inclui, por exemplo, a Escola Portuguesa, as Escolas de Referência e o mítico Externato de São José. Aliás, ultimamente tem surgido uma tendência que nos devia fazer pensar: muitos pais da classe média-alta que não conseguem vaga nessas escolas de imersão em língua portuguesa aqui em Díli estão a colocar os filhos em escolas filipinas de imersão em língua inglesa.
Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί η πραγματική κατάσταση σε αυτό το σχολείο, αλλά εγώ προσωπικά δεν συμφωνώ με τις πολιτικές που απαγορεύουν στους μαθητές να μιλούν τη γλώσσα που θέλουν να χρησιμοποιήσουν στο χώρο του σχολείου, εκτός μαθήματος. Και μπορεί επίσης να υπάρχουν οικογένειες χωρίς οικονομικά μέσα για να πληρώσουν αυτά τα πρόστιμα. Αλλά νομίζω ότι δεν είναι με κακή πρόθεση ότι ορισμένοι διευθυντές και δάσκαλοι προσπαθούν να εφαρμόσουν αυτά τα μέτρα. Προηγουμένως, τα σχολεία στο Τιμόρ χρησιμοποιούσαν συχνά τη σωματική τιμωρία, η γλώσσα διδασκαλίας ήταν τα πορτογαλικά (και, μετά την εισβολή, ήταν τα ινδονησιακά), και οι μαθητές τιμωρήθηκαν σωματικά επειδή μιλούσαν άλλες γλώσσες. Αυτή ήταν η προσωπική εμπειρία των περισσότερων ανθρώπων, αλλά η σύγχρονη παιδαγωγική αρνείται τα μέτρα αυτά από το παρελθόν, έτσι μερικοί δάσκαλοι προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα πρόστιμα ως εναλλακτική ποινή. Όσο για την προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα σχολείο με γλωσσική εμβάπτιση στα πορτογαλικά, θα πρέπει πιθανώς να κάνει με το γεγονός ότι τα σχολεία, θεωρούνται ως μοντέλο στο Τιμόρ, όπως το Πορτογαλικό Σχολείο, τα σχολεία Αναφοράς και το μυθικό Externato S. José έχουν αφοσοιωθεί σε όλους μιλούν πορτογαλικά μέσα στην τάξη [χωρίς πρόστιμα]. Και αυτό, τελευταία, έχει οδηγήσει σε μια τάση που πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε. Πολλοί γονείς της ανώτερης μεσαίας τάξης του Ντίλι, των οποίων τα παιδιά δεν μπορούν να γίνουν δεκτά σε αυτά τα σχολεία γλωσσικής εμβάπτισης στα πορτογαλικά, τους βάζουν αντ’ αυτού, σε φιλιππινέζικα σχολεία γλωσσικής εμβάπτισης της αγγλικής γλώσσας.
Ο Estanislau Saldanha, ο πρόεδρος του Μονίμου Συμβουλίου του Διοικητικού Συμβουλίου του DIT – Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Dili [4], πιστεύει επίσης ότι η αυστηρή γλωσσική πολιτική είναι παράνομη:
Desizaun nee viola konstituisaun RDTL konaba lian ofisial no viola lei base edukasaun konaba lian instrusaun iha eskola. Nunee viola direitu estudante nian hodi expresa no aprende iha lian nb fasil no tulun sira atu aprende kontiudu siensia nb lais.
Η απόφαση αυτή παραβιάζει το Σύνταγμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ανατολικού Τιμόρ (RDTL) σε σχέση με την επίσημη γλώσσα και παραβιάζει επίσης το βασικό νόμο της εκπαίδευσης σχετικά με τη γλώσσα διδασκαλίας στο σχολείο. Ως εκ τούτου, παραβιάζει το δικαίωμα που έχουν οι μαθητές να εκφραστούν και να μάθουν σε μια ευκολότερη γλώσσα που τους στηρίζει να μάθουν τα πράγματα της επιστήμης με έναν πιο γρήγορο τρόπο.
Ο Virgilio da Silva Guterres, πρόεδρος του Συμβουλίου Τύπου του Ανατολικού Τιμόρ, λέει πως θα πρέπει να υπερισχύουν τα συμφέροντα της διδασκαλίας των θετικών επιστημών:
Eskola Fatumeta nee keta eskola lian portugues karik? Eskola nia objetivu nee atu aprende siensia. Lian, portugues ka ingles, nudar meiu ka instrumentu atu aprende., la'os objetivu. Ita labele uza labarik sira nudar objetu retaliasaun ba regra sira nebe uluk aplika ba ita. Eskola Soibada, Colégio Maliana, no Ossu nia regra vale no aplicável iha sira nia tempu. La'os ba tempu hotu-hotu. Husu Diretora eskola revoga regra nee.
Το σχολείο Fatumeta προορίζεται να είναι ένα σχολείο Πορτογαλικής γλώσσας; Ο στόχος του σχολείου είναι να διδάξει την επιστήμη. Χρησιμοποιώντας την πορτογαλική ή την αγγλική γλώσσα ως μέσο ή εργαλείο εκμάθησης, ο στόχος δεν είναι η ίδια η γλώσσα [αλλά η εκμάθηση της επιστήμης]. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα παιδιά ως στόχους αντιπείνων με τους κανόνες που εφαρμόζονταν κάποτε. Οι κανόνες των σχολείων Soibada, Maliana και του Κολεγίου Ossu ίσχυαν και ισχύουν στην εποχή του [αλλά] δεν είναι για όλο το χρόνο [για σήμερα]. Ζητώ από τη διευθύντρια του σχολείου να ανακαλέσει αυτόν τον κανόνα. [Κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής αποικιοκρατίας, τα σχολεία αυτά εφάρμοζαν κανόνες εκπαίδευσης που περιελάμβαναν αντίποινα δικτατορικής περιόδου]
Ο Kashogy Junior [5], του οποίου οι νεώτεροι αδερφοί σπουδάζουν σε δημοτικό σχολείο στο Dili, έγραψε στο Facebook:
Mana, questão sira nene dala ruma atu leva ba mesa discução mos aluno sira iha duvida, Tauk hetan terminação estuda nian, ka hasai husi escola, tauk sira hetan transferencia ba escola seluk nebe mak sira la du'un gosta, e barak tan. Em tão, buat hotu lakon deit iha anin leten :). Istoria barak, so que ita mos hanoin ru-rua fali atu halo qeicha. Estudante sira ne balun em tão foti ne hansan “Joke” wainhira hetan sanção.
Μερικές φορές οι μαθητές φοβούνται να θέσουν τέτοια ερωτήματα, διότι φοβούνται πως θα αποβληθούν από το σχολείο. Φοβούνται να μεταφερθούν σε σχολεία που δεν θέλουν να παρακολουθήσουν, επίσης. Έτσι οι ανησυχίες “εξανεμίζονται”, αν και υπάρχουν πολλές ιστορίες. Οι μαθητές να σκεφτούν δύο φορές πριν παραπονεθούν για οτιδήποτε. Μερικοί μαθητές κάνουν ειρωνικά αστεία με την κατάσταση όταν τιμωρούνται.
Η έκθεση της εφημερίδας Timor Post, είχε μια βαθιά επίδραση στην κοινωνία του Τιμόρ. Η επιβολή προστίμων στους μαθητές επειδή μιλάνε τέτουμ έχει προξενήσει ιδιαίτερο σοκ στην κοινή γνώμη, γιατί η τέτουμ είναι μία από τις επίσημες γλώσσες της χώρας.