Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο που δημοσιεύτηκε στο Facebook από τον Jawar Mohammed από τον πανικό κατά την Irreecha, όπου δυνάμεις ασφαλείας βλέπουν, καθώς κόσμος τρέχει. Ακούγονται πυροβολισμοί, καθώς σηκώνεται καπνός από τη σκηνή.

Ένας συνδυασμός καπνογόνων και πραγματικών πυρών από τις δυνάμεις ασφαλείας στη μεγαλύτερη συγκέντρωση για τη γιορτή των Ευχαριστιών Irreecha στο αιθιοπικό κρατίδιο της Ορόμια πυροδότησε έναν πανικό με πολλούς θανάτους την Κυριακή 2 Οκτωβρίου. Τουλάχιστον 52 άνθρωποι σκοτώθηκαν, σύμφωνα με την κυβέρνηση, αλλά μια μεγάλη ομάδα ακτιβιστών της αντιπολίτευσης ανέφερε ότι ο αριθμός των νεκρών φτάνει τους 600.

Ξεχωριστά, ένας απροσδιόριστος αριθμός ανθρώπων σκοτώθηκε σε πολλές άλλες πόλεις στην Ορόμια, το μεγαλύτερο κρατίδιο της Αιθιοπίας, καθώς οι ειδήσεις προκάλεσαν νέες διαμαρτυρίες, δήλωσε η ομάδα ακτιβιστών, και εκατοντάδες συνελήφθησαν το Σαββατοκύριακο.

Από τον Νοέμβριο του 2015 πραγματοποιούνται διαδηλώσεις με συχνή συχνότητα στην Ορόμια, απαιτώντας μεγαλύτερη αυτονομία, ελευθερία και σεβασμό στην εθνοτική ταυτότητα του λαού Ορόμο, οι οποίοι βιώνουν συστηματική περιθωριοποίηση και δίωξη κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα. Οι αρχές έχουν χρησιμοποιήσει θανάσιμη ισχύ κατά των διαδηλωτών σε περισσότερες από μία περιπτώσεις.

Τι προκάλεσε το ποδοπάτημα κατά την Irreecha;

Το αιματηρό περιστατικό της Κυριακής συνέβη στη λίμνη Hora, θεωρούμενη τελετουργικό έδαφος, σε μια πόλη ονόματι Bishoftu, περίπου 48 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της αιθιοπικής πρωτεύουσας Αντίς Αμπέμπα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι εκτιμάται ότι είχαν συγκεντρωθεί από κάθε γωνιά της Αιθιοπίας όχι μόνο για την Irreecha, μια γιορτή που σηματοδοτεί την αρχή της νέας εποχής συγκομιδής στην Ορόμια, αλλά και για να οργανώσουν μια ειρηνική διαμαρτυρία.

Οι δρόμοι της πόλης Bishoftu και τα χωράφια γύρω από τη λίμνη Hora ήταν γεμάτα χιλιάδες ανθρώπους, που περίμεναν να τοποθετήσουν πράσινο γρασίδι και λουλούδια στην ακτή της λίμνης, ένα τελετουργικό Irreecha που σηματοδοτεί την αρχή της νέας εποχής. Ταυτόχρονα, υπήρξε επίσης μια ισχυρή παρουσία δυνάμεων ασφαλείας, πάνοπλοι και με μάσκες αερίου, φέροντας μεγάλα κλομπ και όπλα με στρατιωτικά οχήματα. Μερικοί συμμετέχοντες φώναζαν συνθήματα, καθώς κινούνταν στην περιοχή, κάνοντας με τα χέρια τους το σχήμα Χ, ένα σημάδι που χρησιμοποιούν οι Ορόμο για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην καταστολή από την αιθιοπική κυβέρνηση.

Στο χώρο, όταν ένας κυβερνητικός αξιωματούχος προσπάθησε να βγάλει λόγο ενώπιον της πομπής Irreecha, οι διαδηλωτές τον προκάλεσαν σε μια χαοτική αντιπαράθεση. Ένα βίντεο καταγράφει έναν διαδηλωτή να ανεβαίνει στη σκηνή και να οδηγεί το κοινό με το σύνθημα “κάτω το TPLF”. Τα αρχικά TPLF συμβολίζουν το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο Τιγκράι, το κύριο κόμμα του κυβερνώντος συνασπισμού της Αιθιοπίας.

Στη συνέχεια, μια σειρά από πυροβολισμούς αντήχησε στην περιοχή. Εν τω μεταξύ, πάνω από τη συγκέντρωση πετούσε ένα ελικόπτερο. Χάος ξέσπασε, καθώς οι διαδηλωτές έτρεχαν να βρουν καταφύγιο. “Οι άνθρωποι άρχισαν να διασκορπίζουν σε κάθε κατεύθυνση ουρλιάζοντας και φωνάζοντας ότι “πυροβολούσαν προκαλώντας έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων να πέσουν από ένα βράχο», μου είπε ένας επιζών που ήταν στο σκηνικό.

Γιατί κατά την Irreecha;

Η Irreecha είναι η πιο δημοφιλής γιορτή στην Ορόμια και είναι γνωστή για την έμφαση που δίνεται σε μια ιθαγενή πολιτιστική και θρησκευτική πρακτική των Ορόμο, της μεγαλύτερης εθνοτικής ομάδας στην Αιθιοπία. Με αυτόν τον τρόπο, ο εορτασμός της Irreecha κάθε δύο έτη είναι αλληλένδετος με την πολιτική του να πράττεις ό,τι αποτελεί ταυτότητα των Ορόμο.

Επιπλέον, εδώ και πολλά χρόνια, οι Ορόμο ακτιβιστές της αντιπολίτευσης εκφράζουν ρητά τη δυσαρέσκειά τους για το πολιτικοοικονομικό σύστημα της Αιθιοπίας στα γεγονότα της Irreecha. Ακόμα και κατά την πρότερη περίοδο του πιο ειρηνικού πολιτικού ακτιβισμού, οι παρευρισκόμενοι των εκδηλώσεων Irreecha στην Ορόμια δήλωναν ανοιχτά την υπακοή τους στα απαγορευμένα πολιτικά κόμματα Ορόμο, όπως το Απελευθερωτικό Κίνημα Ορόμο. Η πραγματοποίηση πολιτικών δηλώσεων στις γιορτές της Irreecha προέκυψε από τα συναισθήματα δεκαετιών περιθωριοποίησης και εκδίωξης.

Ωστόσο, ο εορτασμός της Irreecha του 2016 ήταν ακόμη πιο βεβαρημένος από το συνηθισμένο, επειδή ήρθε σε μια εποχή πένθους εκείνων που πέθαναν τους τελευταίους 11 μήνες, ενώ διαμαρτύρονταν. Με ορισμένους υπολογισμούς, τουλάχιστον 700 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε σχέση με τις συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες το 2016. Από τον Νοέμβριο του 2015, προκύπτουν σε καθημερινή βάση αναφορές για κάποιον που πυροβολήθηκε, συνελήφθη ή υποβλήθηκε σε βίαιη παρενόχληση από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Την Κυριακή, οι Ορόμο είχαν μετατρέψει την Irreecha σε ένα μέρος για να γιορτάσουν την ταυτότητά τους, αλλά και να προβάλουν τα παράπονά τους. Η βία εκεί έχει κλονίσει την Αιθιοπία, καθώς φαίνεται να είναι η πρώτη επίθεση των δυνάμεων ασφαλείας σε ένα σημαντικό πολιτιστικό και θρησκευτικό τελετουργικό του λαού Ορόμο, καθώς και ανάμεσα στις πιο βάναυσες καταστολές που διαπράχθηκαν ποτέ κατά της ταυτότητας Ορόμο. Το περιστατικό πιθανότατα προοριζόταν να εκφοβίσει τις επίμονες διαμαρτυρίες στην Ορόμια, καθώς και παρόμοιες στο κρατίδιο Αμχάρα, λέγοντας ότι η αιθιοπική κυβέρνηση είναι ισχυρή οντότητα και όποιος τολμά να την αμφισβητήσει θα υποφέρει.