Ο Ahmad Abughaush φιλά το χρυσό μετάλλιο που κέρδισε για την Ιορδανία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Φωτογραφία: Salem Khamis (CC BY-SA 4.0) από τα Wikimedia Commons

Σύνταξη: Huda Ziade

Όταν ο αθλητής του τάε κβο ντο Ahmad Abughaush κέρδισε το πρώτο χρυσό μετάλλιο στην ιστορία της Ιορδανίας στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Ρίο, οι Ιορδανοί, οι Άραβες και ο κόσμος ολόκληρος χάρηκαν απίστευτα και γιόρτασαν το κατόρθωμα και την λαμπρή του επίδοση. Για πολλούς όμως Ιορδανούς-Παλαιστίνιους όπως εγώ, το αρχικό ξέσπασμα χαράς ακολούθησε ένα γλυκόπικρο συναίσθημα. Οι περισσότεροι από εμάς δε γνώριζαν τον Abughaush πριν τη νίκη του, αλλά για τους Άραβες δε χρειάστηκε παρά το επίθετό του για να μάθουμε την ιστορία του. Στο κάτω-κάτω, από τα επίθετά μας κρινόμαστε συνέχεια.

Καθώς τα ιορδανικά και παγκόσμια ΜΜΕ μοιράστηκαν την είδηση για την νίκη του Abughaush, αμέλησαν να αναφέρουν τις παλαιστινιακές του ρίζες ή το γεγονός ότι ήταν γιος Παλαιστίνιων προσφύγων. Ένιωσα ότι το γεγονός αυτό ήταν μια κανονική διαγραφή της παλαιστινιακής ταυτότητας του Abugaush, ο πλήρης αντίκτυπος του οποίου δεν έφτασε ως εμένα, παρά μόνο όταν είδα το πώς παρουσίασαν την είδηση τα ισραηλινά ΜΜΕ. “Η οικογένειά του το ‘σκασε για την Ιορδανία σύντομα μετά τη γέννησή του, αλλά κάποιοι συγγενείς του ζουν ακόμα στη γραφική πόλη, που είναι γνωστή για τα εστιατόρια που σερβίρουν χούμους”.

“Το ‘σκασε”.

Η πραγματικότητα είναι ότι η οικογένεια Abugaush εκδιώχθηκε βίαια από το χωριό της σε δυο περιπτώσεις: πρώτον, όταν κατέστρεψαν το υποστατικό του Saeed Abugaush τον Απρίλιο του 1948 κι έπειτα πάλι, όταν η οικογένεια Abugaush το ‘σκασε μαζί με χιλιάδες άλλες οικογένειες Παλαιστινίων, έπειτα από τη Σφαγή στο Ντερ Γιασίν, την οποία οι Παλαιστίνιοι πλέον αποκαλούν Νάκμπα (“Καταστροφή”). Στα χρόνια που ακολούθησαν τη Νάκμπα, πολλά μέλη της οικογένειας Abugaush προσπάθησαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά δολοφονήθηκαν από τον Ισραηλινό Στρατό ως “κατάσκοποι”.

Παλαιστίνιοι πρόσφυγες εγκαταλείπουν τη Γαλιλαία κατά την περίοδο της Νάκμπα το 1948. Φωτογραφία άνευ πνευματικών δικαιωμάτων.

Στην Ιορδανία, το υπόβαθρο είναι λίγο διαφορετικό, αλλά η εξάλειψη παραμένει η ίδια. Η Νάκμπα το 1948 ανάγκασε πολλούς Παλαιστινίους να μετοικήσουν στην Ιορδανία, καθώς και στη Δυτική Όχθη, την οποία προσάρτησε η Ιορδανία μετά τον πόλεμο. Τότε, πολλοί Παλαιστίνιοι πολιτογραφήθηκαν και απέκτησαν ιορδανική υπηκοότητα. Αφότου το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη το 1967, άλλο ένα κύμα Παλαιστινίων εκδιώχθηκαν ακόμα πιο βαθιά στην Ιορδανία.

Τον Ιούλιο του 1988, η Ιορδανία παραιτήθηκε της διεκδίκησης της Δυτικής Όχθης, μια απόφαση που άνοιξε το δρόμο στον Οργανισμό Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης να γίνει ο μοναδικός εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού. Για τους Ιορδανο-Παλαιστινίους, σήμαινε ότι μέσα σε μια μέρα μπορεί να γινόμαστε απάτριδες.

Οι υποχρεωτικές επισκέψεις στο Ιορδανικό Τμήμα Παρακολούθησης και Έρευνας έγιναν εφιάλτης για τους Παλαιστινίους, που ζούσαν στη χώρα. Το Τμήμα καθιερώθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών και του ανατέθηκε η κατηγοριοποίηση των κατοίκων της Δυτικής Όχθης ως διαφορετικών από τους κανονικούς Ιορδανούς πολίτες. Το πώς έγινε αποτελεί σκιώδες γεγονός και χώρισε στη μέση οικογένειες. Χιλιάδες Ιορδανοί πολίτες έχασαν τις εθνικές ταυτότητές τους και αντ’ αυτού απέκτησαν προσωρινά διαβατήρια.

Έτσι, αν και πολλοί από εμάς τους Ιορδανο-Παλαιστινίους αγαπάμε τη χώρα όπου μεγαλώσαμε, η Ιορδανία δεν μας αγαπά κατ’ ανάγκη κι αυτή. Πλοηγούμαστε σε αυτή τη σύνθετη ταυτότητα, καθώς περπατάμε πάνω σ’ αναμμένα κάρβουνα, καιγόμαστε όποια κατεύθυνση και να διαλέξουμε.

Το να είσαι Παλαιστίνιος στην Ιορδανία σημαίνει να αντιμετωπίζεις συστηματικές διακρίσεις. Γνωρίζεις ότι τα κατορθώματά σου ανήκουν στο σύνολο, αλλά οι αποτυχίες σου βαραίνουν εσένα και μόνο. Ως Παλαιστίνιος, δεν ανήκεις στην κοινότητα. Δεν έχεις όμως αλλού να πας, γιατί είσαι Ιορδανός. Είσαι ανολοκλήρωτος πολίτης και μόνιμος πρόσφυγας. Καθώς ο κόσμος επευφημεί τους Σκωτσέζους οπαδούς ποδοσφαίρου, που σήκωσαν παλαιστινιακές σημαίες μέσα σε ένα στάδιο, εμείς οι Ιορδανο-Παλαιστίνιοι απαγορεύεται να φέρουμε παλαιστινιακές σημαίες σε δημόσιο χώρο, στην ίδια τη χώρα που ζούμε. Γιορτάζουμε την εθνική μας ταυτότητα ιδιωτικά και εξαιρούμαστε, όταν άλλοι Ιορδανοί γιορτάζουν τη δική τους εθνική ταυτότητα—που θα έπρεπε να είναι και δική μας εθνική ταυτότητα.

Δε γνωρίζουμε όμως άλλο τρόπο παρά να είμαστε ό,τι είμαστε. Το να είσαι Παλαιστίνιος σημαίνει να θυμάσαι τον τόπο απ’ όπου ήρθες, τον τόπο στον οποίο δεν επιτρέπεται να γυρίσουμε. Το να είσαι Ιορδανός για εμάς είναι ο τόπος που μεγαλώσαμε, οι φίλοι κι η οικογένειά μας και η ζωή που χτίσαμε όλοι μαζί εδώ.

Συγχωρέστε με λοιπόν αν δεν πιστεύω και πολύ στην εθνικιστική λατρεία του Ahmad Abughaush, ειδικά όταν προέρχεται από τα ίδια άτομα που περιγελούν τις ολυμπιακές ομάδες των χωρών του Κόλπου, επειδή “αγοράζουν” αθλητές από άλλες χώρες για να αγωνιστούν γι’ αυτούς. Στην τελική, όπως γνωρίζουν κι οι οπαδοί της ποδοσφαιρικής ομάδας του προσφυγικού καταυλισμού Wehdat, ότι η παλαιστινιακή μας ταυτότητα, καθώς και το γεγονός ότι είμαστε πολιτογραφημένοι κι όχι κανονικοί Ιορδανοί, πάντοτε χρησιμοποιείται εναντίον μας και συνεχώς αντιμάχεται μια ατελή  περιοριστική εκδοχή της παλαιστινιακής ταυτότητας. Πρέπει να είναι βολικό να μπορείς να διαγράφεις και να ανακατανέμεις τις ταυτότητες των ανθρώπων, όπως θέλεις εσύ.

Άτομα σαν εμένα γνωρίζουν ότι δεν είναι συμβατό το να είσαι και Ιορδανός και Παλαιστίνιος, γιατί στην πραγματικότητα είμαστε και τα δυο. Είτε λόγω επιλογής είτε λόγω εξωτερικών δυνάμεων, ήμαστε κομμάτι αυτής της χώρας από την αρχή, δουλεύοντας σκληρά, όπως όλοι οι Ιορδανοί, για να τη φτάσουμε στο πώς είναι σήμερα. Πιστεύουμε σε μια ιορδανική ταυτότητα, που να μας περιλαμβάνει κι εμάς και να ενδυναμώνει τον αγώνα μας για εθνική απελευθέρωση, όχι μια ταυτότητα που να μας εξαλείφει. Είναι άδικο να πρέπει να κρύβουμε την παλαιστινιακή μας ταυτότητα για να εξυπηρετούμε μια ατζέντα που μας απορρίπτει.

Όταν επιτύχουν οι Ιορδανο-Παλαιστίνιοι, θέλουμε να μπορούμε να γιορτάσουμε την ταυτότητά μας ως όλον, και, το σημαντικότερο, την ιστορία μας. Και η αρχή είναι να γιορτάσουμε τον Ahmad Abughaush, τον Ιορδανο-Παλαιστίνιο που πάλεψε κι αναρριχήθηκε στην κορυφή του βάθρου.