Αυτό το άρθρο της Andrea Crossan αρχικά δημοσιεύτηκε στο PRI.org στις 27 Οκτωβρίου 2016. Αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Η Shehzil Malik είναι σχεδιάστρια και εικονογράφος που ζει στην Λαχόρη.

Όπως πολλές γυναίκες στο Πακιστάν (και αλλού), κάθε πρωί προγραμματίζει τι πρόκειται να φορέσει με βάση το τι σκέφτεται ότι θα προσελκύσει το λιγότερο ποσό ανεπιθύμητης προσοχής των ανδρών — σφυρίγματα, πειράγματα, κοιτάγματα.

Η προσοχή υπάρχει ακόμα, όμως. Η Malik εκνευρίστηκε τόσο πολύ με την μεταχείρισή της, ώστε σχεδίασε μία εικόνα που συμβολίζει τον αγώνα των Πακιστανών γυναικών, που δέχονται παρενόχληση σε δημόσιους χώρους.

Η ασπρόμαυρη εικόνα δείχνει μια γυναίκα που περπατάει με τα χέρια σταυρωμένα πάνω στο στήθος της.

Το κεφάλι της είναι κάτω, το πρόσωπό της λίγο αναψοκοκκινισμένο από ντροπή.

Ανδρικά πρόσωπα, μεγαλύτερα από το κανονικό, την κοιτάνε με λάγνο βλέμμα, κάνοντας χειρονομίες και ήχους.

Κατά μήκος του σώματός της είναι γραμμένες ερωτήσεις σχετικά με την εμφάνισή της. “Είναι το πουκάμισό μου αρκετά μακρύ; Θα πρέπει να έχω καλύψει το κεφάλι μου;” Οι γυμνοί της αστράγαλοι έχουν ένδειξη “δέρμα”. Ακόμα και τα ζιζάνια στο έδαφος έχουν μάτια. Την παρακολουθούν με προσήλωση.

Η Malik δημοσίευσε την εικόνα στο Tumblr της. Η ίδια περιγράφει πώς αντανακλά την δική της εμπειρία.

“Περπατάω έξω κάθε μέρα και πάω στο πάρκο μου και ήταν απλώς πολύ άβολο να είμαι σ’ αυτό το δημόσιο χώρο. Και αυτή η εικόνα ήταν βασικά ακριβώς το πώς ένιωθα εκείνη τη στιγμή. Ανησυχούσα για το πώς έδειχνα, όπως ανησυχούσα και για τους άλλους ανθρώπους και ήμουν σαν, δεν ξέρω αν οι άλλοι συνειδητοποιούν τον αντίκτυπο που έχουν στην εσωτερική μου κατάσταση, όταν απλώς πάω μία βόλτα,” εξηγεί.

Στο Πακιστάν οι γυναίκες ντύνονται σεμνά — συνήθως με καλυμμένα τα χέρια και τα πόδια και συχνά επίσης και με μαντίλα.

Αλλά ακόμη και οι γυναίκες που φορούν όλα αυτά τα στρώματα ρούχων εξακολουθούν να παρενοχλούνται.

“Στο Πακιστάν, οι δημόσιοι χώροι είναι ενδιαφέροντες, επειδή είναι σε μεγάλο βαθμό κατηγοριοποιημένοι ανάλογα το φύλο. Ήρθαν οι ξένοι φίλοι μου και με ρώταγαν ‘Shehzil, δεν υπάρχουν καθόλου γυναίκες στον δρόμο, πού είναι;’ Κι εγώ τους έλεγα, όχι, βασικά υπάρχουν πολλές γυναίκες στους δρόμους. Για παράδειγμα, έχουμε την Αγορά Liberty, η οποία είναι γεμάτη γυναίκες.”

“Έχει όλους τους εμπόρους υφασμάτων και κοσμημάτων και το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου που κυκλοφορεί είναι γυναίκες και αισθανόμαστε πολύ άνετα να πάμε εκεί. Ναι, οι άνδρες εκεί μπορεί και να σε κοιτάνε επίμονα, αλλά οι καταστηματάρχες έχουν σίγουρα διαφορετική ενέργεια, γιατί τώρα εσύ είσαι αυτή που αγοράζεις. Έτσι αντιδρούν πολύ διαφορετικά σε σένα σε αντιδιαστολή με τους άλλους δρόμους — Οδός Brandreth”, λέει.

“Πήγα να αγοράσω κάποιο υλικό με τον πατέρα μου. Και όπως έκανα ερωτήσεις, ο τύπος δεν μου απαντούσε. Και αργότερα ο μπαμπάς μου απλά γελούσε, λέγοντας πως ήταν αστείο που δεν έλαβα απάντηση από εκείνον τον τύπο”, θυμάται η Malik. “Κι εγώ είπα, όχι — δεν είναι αστείο. Αυτό που συνέβη βασικά ήταν ότι με μείωσε λόγω του φύλου μου και σκέφτηκε πως θα ήταν αξιοσέβαστο, αν δεν μου μιλήσει. Οπότε, υπάρχουν δύο ειδών αντιδράσεις που θα λάβεις στις αγορές. Είτε θα σε τρώνε με τα μάτια και θα σε κάνουν να αισθάνεσαι άβολα είτε δεν θα σε κοιτάνε καθόλου”.

“Νομίζω ότι οι άνδρες εδώ, αυτό που κάνουν είναι — κατά πάσα πιθανότητα στις ΗΠΑ θα ήταν κάπως έτσι, “Έι μωρό, τι γίνεται;” — Εδώ αρχίζουν ψιθυριστά να τραγουδούν τραγούδια του Μπόλιγουντ. Ή αρχίζουν να σφυρίζουν ανάρμοστα και απλά αναρωτιέμαι, εγώ το υποκινώ αυτό;” προσθέτει η Malik.

Η Malik δημιούργησε μια σειρά από εικόνες που ονομάζεται #WomenInPublicSpaces (Γυναίκες σε Δημόσιους Χώρους).

“Συχνά ακούω αυτό — φοράω τζιν συχνά και επίσης προσεύχομαι οπότε αυτό είναι σαν ‘δεν μοιάζεις με κάποια που προσεύχεται’. Κι αυτό είναι γελοίο για μένα. Είναι το τζιν μη-ισλαμικό; Πώς λέγεται αυτό;” λέει.

“Ζω με τους γονείς μου και μου υπαγορεύουν πόσα στρώματα ρούχων θα πρέπει να φοράω και είχα αυτή τη συζήτηση με τη μαμά μου, όπου της έλεγα σε ποια ηλικία — και είμαι αρκετά μεγάλη τώρα, τρεις δεκαετίες έχω περάσει σ’ αυτή τη Γη — και της έλεγα σε τι [σημείο] θα είσαι εντάξει μαζί μου ώστε να περπατάω έξω ντυμένη όπως θέλω, και το σκέφτηκε. Και της είπα, θέλω έναν αριθμό, ποια ηλικία — και το σκέφτηκε και είπε ποτέ.“

Και αυτό είναι στο επίκεντρο των εικονογραφήσεων της Malik.

“Το να βλέπεις μια γυναίκα έξω πρέπει να είναι φυσιολογικό, είτε φοράει τζην, είτε kurta, είτε οτιδήποτε, θα πρέπει να είναι μια χαρά. Δεν θα πρέπει να έχει σημασία. Αλλά το γεγονός ότι έχει σημασία, κάνει αναγκαία αυτή τη συζήτηση”, λέει.