[1]H έλλειψη φαρμάκων, που ήδη ταλαιπωρεί σκληρά για αρκετό καιρό τους κατοίκους της Βενεζουέλας, έχει χειροτερέψει τους τελευταίους λίγους μήνες. Γι’ αυτό, οι πολίτες, τα δίκτυα και τα συστήματα υποστήριξης προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα, που επηρεάζει μια ομάδα, η οποία σταδιακά περιλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Στη φωτογραφία, ασθενής από το παιδικό τμήμα ασθενών με καρκίνο στο Μαρακαΐμπο, μια πόλη στα δυτικά της χώρας. Φωτογραφία: Wikimedia Commons.
Η κρίση στον τομέα της υγείας στη Βενεζουέλα έχει παρουσιαστεί εκτενώς από τα διεθνή ΜΜΕ [2] και αποτελεί μια από τις πιο θυελλώδεις δημόσιες συζητήσεις, που λαμβάνουν χώρα επί του παρόντος στη χώρα της Νότιας Αμερικής.
H Φαρμακευτική Ομοσπονδία της Βενεζουέλας υπολογίζει [3] ότι η έλλειψη φαρμάκων πλησιάζει το 85%.
Αντιμέτωπη με τέτοια στατιστικά, το Κοινοβούλιο της Βενεζουέλας ψήφισε μια συμφωνία, που καθιστά τη χώρα σε ανθρωπιστική κρίση, με σκοπό να αναγκάσει την παραπαίουσα κυβέρνηση του Προέδρου Νικολάς Μαδούρο να δεχτεί διεθνή βοήθεια.
Μέχρι στιγμής, υπάρχουν συζητήσεις [4] μεταξύ βουλευτών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά χωρίς την εκτελεστική λειτουργία της κυβέρνησης, λίγη πρόοδος μπορεί να προκύψει.
Η ζοφερή πραγματικότητα είναι ότι οι κάτοικοι της Βενεζουέλας συνεχίζουν να καταφεύγουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην υποστήριξη τρίτων για να βρουν φάρμακα.
Λογαριασμοί στο Twitter όπως οι Servicio Público Vzla (@spvzla [5]), Akistá (@Akiztapp [6]), Ayuda SOS Venezuela (@AyudaSOSVzla [7]), Medicinas Venezuela (@SeBuscaSeDona [8]), DonaMed Venezuela (DonaMed_VE [9]), (@DONANDOTRATAMI [10]) και οι ετικέτες #medicinas [11] (φάρμακα), #ServicioPublico [12] (δημόσια υπηρεσία) #SOSsaludVe [13] και #MedicinasVenezuela [14] (Φάρμακα Βενεζουέλα) έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά για τον εντοπισμό και την δωρεά φαρμάκων.
Ορισμένοι από τους λογαριασμούς αυτούς απαιτούν συνταγή γιατρού, ως ένα τρόπο για να αποτρέψουν όσους δεν χρειάζονται τα φάρμακα από το να τα αποκτήσουν και να τα πουλήσουν ξανά.
Επιπλέον, τα ονόματα των φαρμάκων δημοσιεύονται βάσει της πόλης ή της πολιτείας όπου βρίσκονται, καθώς η ταχυδρόμησή τους μέσω ιδιωτικών υπηρεσιών αλληλογραφίας ή άλλων μεθόδων μεταφοράς δεν είναι δυνατή.
Από τη στιγμή που η κυβέρνηση της χώρας απαγόρευσε τη μεταφορά φαρμακευτικών σκευασμάτων μέσω αλληλογραφίας το 2014, η γεωγραφική θέση του ασθενούς σε σχέση με τα φάρμακα που χρειάζεται μπορεί να αποτελεί ακόμα ένα εμπόδιο για την απόκτησή τους με αυτό τον τρόπο.
Οι χρήστες του διαδικτύου αντιστέκονται
Η Ivonne Capecchi [15] είναι καλλιτέχνιδα από τη Βενεζουέλα, που διαμένει στην πόλη Βαλένσια, περίπου 172 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της χώρας.
Από τις αρχές Απριλίου, η Capecchi οργανώνει στο προφίλ της στο Facebook ένα δίκτυο βοήθειας για παιδιά στο Κεντρικό Νοσοκομείο της Βαλένσια.
Η Capecchi ξεκίνησε να ασχολείται με οικογένειες, αφότου επισκέφθηκε τον Gerald [16], ένα παιδί με καρκίνο, και επιβεβαίωσε τις μεγάλες ελλείψεις εντός του νοσοκομείου.
Εκτός του Gerald, κι άλλα παιδιά επίσης υπέφεραν από σοβαρούς περιορισμούς.
Λόγω έλλειψης πόρων, ορισμένα παιδιά στην πτέρυγα του Gerald δεν μπορούσαν να πάνε σπίτι τους.
Ένα από τα άλλα βρέφη πάσχει από υδροκεφαλία και χρειάζεται συγκεκριμένα φάρμακα, που είναι πολύ ακριβά και δε διαθέτει ακόμα το νοσοκομείο.
Μέρος της εμπειρίας αυτής το αφηγήθηκε σε ένα δημόσιο μήνυμα στον τοίχο της στο Facebook:
Hola amigos …ya he escrito tanto sobre Gerald … Que el teléfono lo pone sólo.
Les conté que ayer fui al hospital a conocerlo. Sali consternada del Hospital , hay una camineria que es un largooo pasillo para acceder a una de las áreas del hospital [y no cabe nada para que los familiares puedan acompañarlo…] Les diré algo, involúcrense, vayan conociendo las páginas de donación por que en este desatre de país NO HAY NADA y en cualquier momento les puede tocar y entenderán que la verdadera desgracia de este país (aparte de sus gobernantes claro) es la CRISIS DE SALUD!!! Por allí explotara este país…
Γεια σας, φίλοι μου… Έχω γράψει ήδη τόσα πολλά για τον Gerald …. Που το κινητό ήδη τα γράφει αυτόματα για μένα.
Σας είπα ότι χτες πήγα στο νοσοκομείο για να το δω. Έφυγα από το νοσοκομείο γεμάτη απογοήτευση. Υπάρχει μια είσοδος, ένας μακρύς διάδρομος, που οδηγεί σε μια από τις πτέρυγες του νοσοκομείου (δεν έχει χώρο για να έρθουν και συγγενείς μαζί σου…). Θα σας πω κάτι, εμπλακείτε, κάντε κάτι, μάθετε για τις σελίδες με δωρεές, γιατί ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ σε αυτή τη κατεστραμμένη χώρα, οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να συμβεί και σε σας κάτι και τότε θα καταλάβετε ότι η πραγματική αποτυχία αυτής της χώρας (εκτός, φυσικά, από τους ηγέτες της κυβέρνησής της) είναι η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ!!! Είναι μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί…
Από τότε, κάποιοι φίλοι της Capecchi τη συνόδευσαν στις εβδομαδιαίες επισκέψεις της στο κέντρο υγείας.
Χάρη στη βοήθεια και τις δωρεές που έλαβαν (κάποιες και εκτός χώρας) μέσω των δημοσιεύσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολλά παιδιά κατάφεραν να επιζήσουν [17].
Caso LUISITO nene que fue operado gracias a la Donación desde el Perú del Botón Gástrico luego de tres años esperando […] Recuerden que perdió el esófago por ingerir ácido para limpiar aires acondicionados . Les cuento todo amigos [porque] las cosas buenas también hay que contarlas. Hoy el Dr Jiver Morillo lo vio gratuitamente y le realizaron en la Clínica La Viña en Valencia, también gratuitamente su estudio con contraste ,el cual nunca había podido hacerse por falta de dinero…
Στην περίπτωση του Luisito, ενός παιδιού που εγχειρίστηκε μετά από τρεις μήνες σε αναμονή, χάρη σε μια δωρεά γαστρικού σωλήνα από το Περού […] Θυμηθείτε, έχασε τον οισοφάγο του προσλαμβάνοντας οξύ για καθαρισμό κλιματιστικών. Σας τα λέω όλα αυτά, φίλοι μου, επειδή και τα καλά πράγματα πρέπει να λέγονται. Σήμερα τον είδε ο Δρ. Jiver Morillo, δωρεάν, και τον εξέτασε επίσης δωρεάν η Clínica La Viña στη Βαλένσια, κάτι που δε θα μπορούσαν να κάνουν πριν λόγω έλλειψης χρημάτων…
Επί του παρόντος, η Ivonne Capecchi και τα υπόλοιπα άτομα που τη βοήθησαν στην προσπάθειά της για παροχή βοήθειας σε αυτές τις οικογένειες με περιορισμένους πόρους, σκέφτονται να δημιουργήσουν ένα ίδρυμα [18], με σκοπό να οργανώσουν το έργο παράλληλα με τις δωρεές.
Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές έφτασαν ήδη πολύ αργά για επτά παιδιά, που έχασαν τη ζωή τους [19], όσο περίμεναν για θεραπεία ή λόγω επιπλοκών σχετικά με την κακή κατάσταση των νοσοκομειακών εγκαταστάσεων:
Se murió Moisés está tarde misma buscábamos EPAMIN logramos conseguirlo pero se murió […] Saben que? Ahora son 7 los nenes muertos ,no puedo con tanto en menos de tres días he visto dos familias destrozadas, arrasadas,muertas de dolor y pena.
Ο Moisés πέθανε σήμερα το απόγευμα, όσο ψάχναμε για EPAMIN. Καταφέραμε να βρούμε, αλλά πέθανε […] Ξέρετε τι; Φτάνουμε στα εφτά νεκρά παιδιά…Δεν μπορώ να το αντέξω περισσότερο με τόσα πολλά σε λιγότερες από 3 μέρες. Είδα δυο οικογένειες κατεστραμμένες, καταρρακωμένες, νεκρές από τον πόνο και τη θλίψη.
Ένα ρεπορτάζ του ψηφιακού El Pitazo [20] επίσης περιγράφει τις συνθήκες στα νοσοκομεία και την περιορισμένη πρόσβαση σε φάρμακα.
Το ρεπορτάζ επιβεβαιώνει τις περιγραφές της Capecchi (η εκδοχή του βίντεο αυτού με υπότιτλους βρίσκεται εδώ [21]):
Μειονότητες χωρίς δικαιώματα
Στην κρίση υγείας στη Βενεζουέλα, όσοι επηρεάζονται περισσότερο είναι αυτοί που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα ακριβά κέντρα υγείας ή να αγοράσουν φάρμακα από το εξωτερικό.
Οι ομάδες αυτές δεν περιλαμβάνουν μονάχα οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, αλλά και ιθαγενή πληθυσμό.
Η δημοσιογράφος και συντάκτρια του Global Voices Minerva Vitti [22] ασχολήθηκε με το θέμα αυτό το Δεκέμβριο του 2015. Η δημοσίευσή της δείχνει πώς για κάποιο χρόνο ήδη οι συνθήκες στην κοινότητα Γουαράο [23] είναι εξαιρετικά δύσκολες.
Η κοινότητα είτε δεν έχει πρόσβαση στο δίκτυο υγείας της χώρας είτε σε ηλεκτρικό ρεύμα, που ηλεκτροδοτεί νοσοκομεία και κλινικές:
Los generadores eléctricos del hospital están dañados desde hace varios meses y los repuestos para su reparación no pueden conseguirse en Venezuela debido a la crisis de importación de diferentes equipos eléctrictos. Esto hace que el lugar dependa de la planta del pueblo que brinda un servicio muy irregular.
Hace varios días uno de los habitantes de la zona denunciaba que tenían 20 días sin luz. Los médicos deben atender muchas de las emergencias con velas y más de un niño ha muerto, especialmente por síndrome de meconio, en el que los recién nacidos mueren al inhalar sus primeras heces durante el parto, pues muchas veces al momento del alumbramiento se ha ido la luz en el hospital.
Οι ηλεκτρικές γεννήτριες του νοσοκομείου είναι σπασμένες μήνες τώρα και δεν μπορούν να πάνε τα κομμάτια για επιδιόρθωση στη Βενεζουέλα λόγω της κρίσης στις εισαγωγές διαφορετικού ηλεκτρικού εξοπλισμού. Αυτό σημαίνει ότι εξαρτώνται από το εργοστάσιο της πόλης, που παρέχει πολύ ασταθείς υπηρεσίες.
Λίγες μέρες πριν, ένας από τους κατοίκους στην περιοχή ανέφερε ότι δεν είχαν ηλεκτρικό ρεύμα για 20 μέρες. Οι γιατροί πρέπει να εξυπηρετούν πολλά επείγοντα περιστατικά με κεριά και έχουν πεθάνει παιδιά με Σύνδρομο Μηκωνίου, όπου τα νεογέννητα πεθαίνουν επειδή εισπνέουν αέρια από το έντερο κατά τη γέννα. Το ηλεκτρικό ρεύμα στο νοσοκομείο έχει κοπεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια γεννών.
La ambulancia fluvial del hospital también está dañada. En una ocasión debieron trasladar a un bebé de seis meses con un cuadro diarréico fuerte hasta el hospital en Tucupita, a cinco horas de navegación dependiendo de la potencia del motor y la marea. El traslado fue imposible. El doctor y los familiares tuvieron que resignarse.
Το πλωτό ασθενοφόρο είναι επίσης χαλασμένο. Σε μια περίπτωση, χρειαζόταν να μεταφέρουν ένα βρέφος έξι μηνών με σοβαρά συμπτώματα διάρροιας σε νοσοκομείο στην Τουκουπίτα, πέντε ώρες πλωτό ταξίδι ανάλογα την ισχύ της μηχανής και την παλίρροια. Το ταξίδι ήταν αδύνατο. Ο γιατρός και τα μέλη της οικογένειας αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από την προσπάθεια.
Εν τω μεταξύ, φορείς του AIDS [24], που ζουν σε ιθαγενείς κοινότητες, αντιμετωπίζουν πιο σκληρές συνθήκες από τους κατοίκους των πόλεων, [25] που ήδη έχουν επηρεαστεί έντονα από την φαρμακευτική κρίση στις ιθαγενείς κοινότητες. [26]
Η Vitti ανέφερε πέρυσι για την ανησυχητική εξάπλωση της νόσου, που φαίνεται να συνεχίζει το καταστροφικό της μονοπάτι σε τμήματα μιας χώρας, όπου η δημόσια υγεία έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί κατορθωτό σκοπό:
En 2007 la Cruz Roja Venezolana había identificado 15 casos de VIH en la comunidad […] . Hoy hay presencia de VIH en 26 comunidades warao. La comunidad que está al frente de Jeukubaca desapareció hace dos años.
Το 2007, ο Ερυθρός Σταυρός Βενεζουέλας εντόπισε 15 περιπτώσεις HIV μες στην κοινότητα […]. Σήμερα, υπάρχει παρουσία του HIV σε 26 κοινότητες Γουαράο. Η ηγέτιδα κοινότητα, οι Jeukubaca, εξαφανίστηκαν πριν από δυο χρόνια.