Παιδιά της Ινδίας στο δρόμο με ένα ποδήλατο. Συχνά τους επιβάλλονται οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων (όχι σ’ αυτή την περίπτωση). Εικόνα από το Flickr από τον Harini Calamur. BY-NC-ND 2.0

Αυτή η δημοσίευση αρχικά εμφανίστηκε στο Video Volunteers, έναν βραβευμένο διεθνή οργανισμό κοινοτικών μέσων ενημέρωσης με έδρα την Ινδία. Μια επιμελημένη έκδοση δημοσιεύεται παρακάτω ως μέρος μίας συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Στην Ινδία, οι συμπεριφορές διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών υπάρχουν για γενεές και συνεχίζουν να είναι ένα τεράστιο πρόβλημα στην κοινωνία. Τα παραδοσιακά πατριαρχικά πρότυπα υποβαθμίζουν τις γυναίκες σε δευτερεύον καθεστώς μέσα στο νοικοκυριό και στο χώρο εργασίας, το οποίο επηρεάζει την υγεία, την ανατροφή, την ανεξαρτησία και την κατάσταση των γυναικών στην οικογένεια, από μικρή ηλικία. Σε μία Έρευνα των Νέων που διεξήχθη από το Women Endangered φέτος, σχεδόν το 87% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι η Ινδία εξακολουθεί να είναι μία πατριαρχική κοινωνία. Απαιτούνται μαζική ευαισθητοποίηση και συζητήσεις σχετικά με το θέμα για την εξάλειψη των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων και να γίνει μία αλλαγή.

Η πρόσφατα συναφθείσα Εκστρατεία #Εξάλειψης της Πατριαρχίας από τους Video Volunteers ζήτησε από τους ανθρώπους να μοιραστούν τις ιστορίες και τις προτάσεις τους μέσω e-mail ή Twitter για να “αλλάξει το παιχνίδι” γύρω από την πατριαρχία. Η εκστρατεία χαιρέτισε τις ιστορίες των γυναικών και των ανδρών στην Ινδία, οι οποίοι μοιράστηκαν, χρησιμοποιώντας το hashtag #KhelBadal, το πώς διαπραγματεύονται και αμφισβητούν την πατριαρχία στην καθημερινή ζωή — στο σπίτι, στη δουλειά, στο σχολείο, στους πολιτιστικούς και δημόσιους χώρους.

Η τελευταία φορά που τόσο μεγάλος αριθμός γυναικών βγήκε στους δρόμους της Ινδίας ήταν για να διαμαρτυρηθούν για την υπόθεση βιασμού της Jyoti Singh στο λεωφορείο του Δελχί τον Δεκέμβριο του 2012. Αλλά τι γίνεται με τα εκατομμύρια μικρούς τρόπους με τους οποίους υποδηλώνονται η πατριαρχία και οι διακρίσεις λόγω φύλου στην καθημερινή τους ζωή; Συζητήσεις για τα θέματα αυτά συμβαίνουν μόνο γύρω από τα βίαια επεισόδια και εμείς σπάνια αντιμετωπίζουμε τις αποχρώσεις της καθημερινής πατριαρχικής νόρμας.

Ομάδες συζήτησης για τα φύλα στα χωριά

Οι Video Volunteers έχουν εκπαιδεύσει 63 ανταποκριτές για θέματα φύλων σε 16 κρατίδια — από το Ρατζαστάν μέχρι το Μπιχάρ, κι από την Οντίσα μέχρι την Χαρυάνα — να φτιάξουν ταινίες που να συλλαμβάνουν τις αποχρώσεις των φυλετικών διακρίσεων που έχουν γίνει ρουτίνα, και να διευθύνουν λέσχες συζήτησης των δύο φύλων, όπου θα γίνονται ζωντανές συζητήσεις ενδοσκόπησης.

Αυτά είναι μερικά παραδείγματα από τις συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα και την αλλαγή που αυτές οι λέσχες συζήτησης φέρνουν στο προσκήνιο:

Διαδικτυακές συζητήσεις

Οι Video Volunteers δημιουργούν διαδικτυακές συζητήσεις με το προσωπικό τους και τους διαδικτυακούς ακολούθους τους με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένης μίας συνομιλίας στο Twitter στις 29 Νοεμβρίου 2016. Αυτό έγινε για να συμβάλει στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος και να επιτρέψει σε γυναίκες από αστικές και αγροτικές περιοχές να ανταλλάξουν εμπειρίες και να μάθουν η μία από την άλλη:

Sangeeta has shared her story of #KhelBadal Now it's your turn Reply or write back at khelbadal@videovolunteers.org pic.twitter.com/oh8XVaCCzB

— @videovolunteers (@videovolunteers) November 26, 2016

Η Sangeeta μοιράστηκε την δική της #KhelBadal ιστορία. Τώρα είναι η σειρά σας. Απαντήστε στο khelbadal@videovolunteers.org pic.twitter.com/oh8XVaCCzB

in order to #khelbadal, I try to show ppl in my life how being a woman impacts everyday decisions I have to make. #seeingisbelieving

— Tania Devaiah (@TaniaDevaiah) November 29, 2016

Για να μπορέσω να #khelbadal, προσπαθώ να δείξω στους ανθρώπους στη ζωή μου, πως το να είμαι γυναίκα έχει αντίκτυπο σε κάθε απόφαση που πρέπει να λάβω. #seeingisbelieving

I rebelled & refuse to cook for ppl because I couldn't care less for their validation of my femininity. Ironic cos I love to cook #khelbadal

— Tania Devaiah (@TaniaDevaiah) November 29, 2016

Επαναστάτησα και αρνήθηκα να μαγειρεύω για ανθρώπους επειδή δεν έδινα δεκάρα για το αν με ενέκριναν ως γυναίκα. Ειρωνικό διότι μου αρέσει να μαγειρεύω. #khelbadal

Ποιος είναι συνήθως ο ρόλος των γυναικών στα νοικοκυριά της Ινδίας;

Γιατί οι προσδοκίες των νεαρών κοριτσιών αντιμετωπίζονται τόσο διαφορετικά από εκείνες των νεαρών αγοριών; Γιατί τα κορίτσια προετοιμάζονται για τις δουλειές του σπιτιού από νεαρή ηλικία, αλλά τα αγόρια επιτρέπεται να περάσουν την παιδική τους ηλικία παίζοντας και μελετώντας; Αυτό το βίντεο από το κρατίδιο Ούταρ Πραντές αναδεικνύει αυτό το χάσμα με σαφήνεια:

Ενώ η 11χρονη Khushboo ξεκινάει την ημέρα της στις 5 το πρωί, ο 8άχρονος αδελφός της ζει συγκριτικά μία ξέγνοιαστη ζωή. Εκείνη κάθε μέρα μαγειρεύει, καθαρίζει και φροντίζει τα μικρότερα αδέρφια της, πριν πάει στο σχολείο, και έχει μια σειρά από καθήκοντα το βράδυ που την αφήνουν χωρίς ελεύθερο χρόνο για να παίξει. Αλλά η ημέρα του αγοριού χωρίζεται μόνο σε σχολικό χρόνο και σε χρόνο παιχνιδιού. Οι φιλοδοξίες της Khushboo να γίνει εξειδικευμένη γιατρός είναι ακριβώς ίδιες με εκείνες του αδελφού της. Αλλά της δίνουμε έστω και μία πιθανότητα να το παλέψει;

Αν δεν είμαστε σε θέση να μετατρέψουμε τους ιδιωτικούς μας χώρους σε χώρους με περισσότερη φυλετική ισότητα, δεν μπορούμε ποτέ να τερματίσουμε τον σεξισμό και τις διακρίσεις στους δημόσιους χώρους.

Τα πρότυπα των φύλων αποδοκιμάζονται

Υπάρχει μια γενική αντίληψη ότι ορισμένες εργασίες στο σπίτι και στη δουλειά χωρίζονται ανάλογα με το φύλο. Έτσι, όταν ο 16χρονος Rohit ξεκίνησε να μοιράζεται τις δουλειές του σπιτιού με τη μητέρα και την αδελφή του, οι άνθρωποι του έκαναν πλάκα και τον γελοιοποίησαν επειδή έκανε “μη ανδρικές εργασίες”. Αλλά αυτό το θαρραλέο νεαρό αγόρι είναι διατεθειμένο να δώσει απαντήσεις: “Τους δίνω τις κατάλληλες απαντήσεις, έτσι δεν λένε τίποτα πια”. Εκείνος μαγειρεύει, καθαρίζει, πλένει τα ρούχα και βοηθάει τα δύο μικρότερα αδέλφια του με τις σπουδές τους.

Ο Rohit δείχνει ότι είναι απλό να αλλάξει η αντίληψη μας, το δύσκολο είναι, να είναι συνεπής στην αλλαγή. Ήρθε η ώρα να ακολουθήσουμε το παράδειγμά του και να αμφισβητήσουμε τους εαυτούς μας για να βρούμε πως διαιωνίζουμε και εξομαλύνουμε τους πατριαρχικούς ρόλους στην καθημερινή μας ζωή.

Διαφορετικοί ρυθμοί — το να είσαι γυναίκα παίκτρια τάμπλα

Το πεδίο της τέχνης είναι τόσο έμφυλο όπως και κάθε τι άλλο. Ενώ οι άνδρες απέχουν από το να είναι χορευτές, ενώ ενθαρρύνονται οι γυναίκες, οι μουσικοί έχουν επίσης τέτοιες προκαταλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες ορισμένα μουσικά όργανα θεωρούνται πιο κατάλληλα για τους άνδρες.

Η Mithu Tikadar είναι ασυνήθιστη στην επιλογή του μουσικού οργάνου: το τάμπλα (ινδικό κρουστό μουσικό όργανο). Θεωρούμενη παραδοσιακά ως περιοχή των αρρένων επαγγελματιών, η Mithu συναντά συνεχώς διακρίσεις στον τομέα της. Το χειρότερο ήταν όταν η θεία της είπε στη νεαρή Mithu ότι ήταν ντροπή για όλες τις γυναίκες. Απτόητη, η Mithu αποφάσισε να πάρει το τάμπλα ως θέμα για τις εξετάσεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσής της και να χτίσει καριέρα από αυτό.

Από τότε, η Mithu έχει διανύσει πολύ δρόμο. Σήμερα, είναι οικονομικά αυτάρκης και είναι η μόνη γυναίκα Ντάλιτ [μέλος της χαμηλότερης κάστας] που έχει περάσει το εθνικό τεστ για μουσικά όργανα, που την κάνει να είναι κατάλληλη για να διδάξει σε κολέγια. Αλλά ο αγώνα της με τα πατριαρχικά πρότυπα συνεχίζεται.

Το ροζ είναι το χρώμα της ανθεκτικότητας — η ιστορία μίας αποφασιστικής ανύπαντρης μητέρας

Μετά τον βίαιο ομαδικό βιασμό της Jyothi Singh στο Δελχί, ροζ τρίτροχα ταξί παρουσιάστηκαν στην πόλη Ράντσι το 2013 ως ένα μέσο για την εξασφάλιση ασφαλέστερων μέσων μαζικής μεταφοράς για τις γυναίκες. Ο σκεπτικισμός σχετικά με την ικανότητα των γυναικών να οδηγούν δεν ήταν αποτρεπτικός παράγοντας για την Shanti Lakra, η οποία είχε εγκαταλειφθεί από τον σύζυγό της και ζει με τα παιδιά της. Πήγε για εκπαίδευση και τώρα είναι μία από τις 35 γυναίκες οδηγούς τρίτροχων ταξί που μεταφέρει γυναίκες σε όλη την πόλη στο ροζ όχημά της.

Ακόμα κι αν οι άνθρωποι γύρω της εξέφρασαν σκεπτικισμό για την ικανότητά της να οδηγεί ή ακόμα και την χρησιμότητα που έχει για μία νοικοκυρά το να μάθει να οδηγεί, η Shanti συνέχισε.

Σήμερα, η αποφασίστικότητά της έχει αποφέρει καρπούς. Στέλνει τις κόρες της στο σχολείο και ελπίζει να τις δει να έχουν επιτυχία, να είναι αυτοδύναμες γυναίκες. Τα τρίτροχα ταξί όχι μόνο εξασφάλισαν ασφαλέστερα μέσα μαζικής μεταφοράς για τις γυναίκες, αλλά επίσης αποσυνέθεσαν τα στερεότυπα των φύλων, ωθώντας ιδιώτες σαν κι αυτήν σ’ αυτό που ουσιαστικά ήταν ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα.