[1]Παιδιά ιθαγενών επιστρέφουν στο σπίτι μετά το σχολείο. Φωτογραφία από το λογαριασμό barloventomagico στο Flickr υπό άδεια Creative Commons.
Παρότι αγαπούν το επάγγελμά τους, κάπου 109 με 300 δάσκαλοι εγκαταλείπουν τις σχολικές αίθουσες της περιοχής Gran Sabana στη Βενεζουέλα για να ασχοληθούν με δραστηριότητες που απλά τους επιτρέπουν να επιβιώσουν αυτοί και οι οικογένειές τους.
Στην πράξη, κάποιοι, και κυρίως οι ιθαγενείς, πηγαίνουν στα ορυχεία χρυσού και διαμαντιών, αλλά οι περισσότεροι, οι κρεόλ, οι μη ιθαγενείς, γίνονται οδηγοί ταξί, πωλητές προϊόντων Tupperware, χοτ ντογκ, εμπανάδας ή βενζίνης.
Στα απομακρυσμένα σύνορα της Βενεζουέλας με τη Βραζιλία, ο καθηγητής ανώτατης εκπαίδευσης παίρνει μισθό μεταξύ 18.000 και 22.000 μπολίβαρ, το ενοίκιο ενός διαμερίσματος κοστίζει μεταξύ 15.000 και 20.000 μπολίβαρ, όπως μας πληροφορεί μία σπιτονοικοκυρά, ένα κιλό καλαμποκάλευρο κοστίζει 500 μπολίβαρ, σύμφωνα με μία κάβα, και η ελάχιστη χρέωση διαδρομής στην αστική ζώνη όπου έχει μόνο ταξί, 300 μπολίβαρ.
Η Gran Sabana [2] είναι η αρχαία περιοχή του ιθαγενούς πληθυσμού Πεμόν, μία αυθεντική ζώνη, επί της οποίας κυριαρχούν διάφορα δείγματα περιβαλλοντικής προστασίας: Το Εθνικό Πάρκο Canaima, το Φυσικό Μνημείο los Tepuyes, η προστατευμένη ζώνη του Νότου της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας και ο υδροβιότοπος του Ikabarú.
Για χρόνια, μελέτες από την εταιρία της Βενεζουέλας της Γουιάνα και από μία από τις θυγατρικές της, Electrificación del Caroní (Edelca), κατέδειξαν με βεβαιότητα ότι η περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά κατάλληλη για τουρισμό και παραγωγή νερού για υδροηλεκτρική παραγωγή. Παρ’ όλα αυτά, η εξόρυξη στην περιοχή έχει γίνει όλο και πιο ανεξέλεγκτη.
Νοέμβριος του 2015. Οι εξορύξεις είναι αχαλίνωτες στις αγροτικές περιοχές – ακόμη και στο Εθνικό Πάρκο Canaima. Στην πρωτεύουσα της Santa Elena de Uairén, υπάρχει μια αγορά για ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί και οι εγχώριες πωλήσεις καυσίμων αφθονούν.
Εκτιμάται ότι το ήμισυ του φυσικού αερίου που προέρχεται από τους τοπικούς σταθμούς εξυπηρέτησης, όπου ουρές σχηματίζονται καθημερινά, πηγαίνουν στα ορυχεία. Το άλλο μισό των καυσίμων πωλείται σε πελάτες στη Βραζιλία. Ένα βαρέλι 200 λίτρων μπορεί να κοστίσει έως και 300.000 μπολίβαρ (300 δολάρια). Στη Βενεζουέλα, ένα λίτρο βενζίνης δεν κοστίζει ούτε ένα μπολίβαρ (0,10 δολάρια). Στη Βραζιλία, κοστίζει σχεδόν τέσσερα βραζιλιάνικα ρεάλ (1 δολάριο).
Μια αξιωματούχος από την σχολική περιοχή αριθ. 4, στον δήμο Gran Sabana, επιβεβαίωσε ότι κατά το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015, τουλάχιστον 80 δάσκαλοι παραιτήθηκαν. Προειδοποίησε επίσης ότι το πραγματικό ποσοστό μπορεί να ήταν ακόμη υψηλότερο, δεδομένου ότι ορισμένοι δάσκαλοι αποσύρθηκαν από τα μαθήματά τους χωρίς να τερματίσουν επισήμως την απασχόλησή τους στο Υπουργείο Λαϊκής Ισχύος για την Εκπαίδευση.
Επιπλέον, η ίδια πηγή δήλωσε ότι κατά τους τρεις πρώτους μήνες του σχολικού έτους 2015-2016, τουλάχιστον 25 εκπαιδευτικοί παραιτήθηκαν.
Ένας άλλος αξιωματούχος του ίδιου γραφείου ανέφερε ανώνυμα ότι 300 δάσκαλοι σε όλη την πόλη παραιτήθηκαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς 2014-2015, εκτινάσσοντας στα ύψη το δείκτη μαθητών-εκπαιδευτικών τόσο στις αυτόχθονες κοινότητες όσο και στις αστικές περιοχές.
Στο τέλος του σχολικού έτους 2014-2015, διευθυντές σχολείων, περιφερειακοί υπάλληλοι και υπάλληλοι του Δημαρχείου συναντήθηκαν για να συζητήσουν την κατάσταση και συνέταξαν επιστολή στο Υπουργείο Παιδείας, με επικεφαλής τον Héctor Rodríguez, για να εκθέσουν τα γεγονότα και να ζητήσουν 109 νέους δασκάλους. Σε απάντηση αυτών, το Νοέμβριο εισήχθησαν 83 νέοι εκπαιδευτικοί, αλλά τα υπόλοιπα προβλήματα που οδήγησαν σε αυτή την κρίση παραμένουν ανεπίλυτα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κενές θέσεις παραμένουν. Ο Valdirene Dos Santos δήλωσε στο blog του Ιδρύματος Mujeres del Agua [3] ότι οι μαθητές διαφορετικών τάξεων συγκεντρώθηκαν σε μία τάξη στην κοινότητα El Paují.
Στο σχολείο γνωστό ως “El Salto”, οι μισοί από τους δασκάλους έφυγαν. Κάποιοι συνταξιοδοτήθηκαν, άλλοι έφυγαν λόγω αναπηριών και άλλοι παραιτήθηκαν. Υπό το πρίσμα αυτού του γεγονότος, ορισμένοι γονείς έπρεπε να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην τάξη. Για δύο μήνες, η Kámala Manjari δίδασκε στη δευτέρα, για παράδειγμα.
Η αρχή της σχολικής χρονιάς για τους μαθητές της πρώτης τάξης στο νηπιαγωγείο Gran Sabana, το οποίο είναι δίπλα από το El Salto, καθυστέρησε για τουλάχιστον ένα μήνα, όταν ένας δάσκαλος ζήτησε τη συνταξιοδότησή του και άλλη μια ζήτησε άδεια λόγω αναπηρίας. Τέλος, το Κοινό Συμβούλιο της Brisas del Uairén και η πόλη Gran Sabana προσέλαβαν εκπαιδευτικό, ο οποίος λαμβάνει 24.000 μπολίβαρ (24 δολάρια) το μήνα.
Το σχολείο στην ιθαγενή κοινότητα Las Agallas έκλεισε μέχρι νεωτέρας και το σχολείο στο Ikabarú, την πρωτεύουσα της δεύτερης ενορίας της πόλης, ξεκίνησε μαθήματα με καθυστέρηση τουλάχιστον ενός μηνός, αφότου κατάφεραν να προσληφθούν πέντε νέοι δάσκαλοι – όλοι από άλλες πόλεις, προφανώς με την προϋπόθεση ότι δεν ζητούν αλλαγές κατά τα επόμενα οκτώ χρόνια.
Στο Ikabarú, μια περιοχή που κυριαρχείται από τη βιομηχανία, που βρίσκεται περίπου 114 χιλιόμετρα χωματόδρομο από την Santa Elena, ένα κοτόπουλο κοστίζει έως και δύο γραμμάρια χρυσού – τουλάχιστον 30.000 μπολίβαρ (30 δολάρια). Για να πληρωθεί, ένας δάσκαλος πρέπει να ταξιδέψει στην πρωτεύουσα, πληρώνοντας τη διαδρομή σε ένα σκουριασμένο όχημα (3.000 μπολίβαρ ή 3 δολάρια ανά κατεύθυνση). Όλες οι πληρωμές πραγματοποιούνται στους εκπαιδευτικούς μέσω λογαριασμών της Τράπεζας της Βενεζουέλας, η οποία διαθέτει αποκλειστικά υποκαταστήματα και ΑΤΜ στην πρωτεύουσα. Οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν μια χρεωστική κάρτα, αλλά τα τοπικά ΑΤΜ διεξάγουν μόνο ημερήσιες αναλήψεις μέχρι 3.000 μπολίβαρ (3 δολάρια).
Οι δάσκαλοι που παραμένουν, αυτοί που δεν παραιτήθηκαν, το κάνουν γιατί το επιθυμούν ή επειδή πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν, αλλά επίσης πωλούν προϊόντα, ρούχα, βενζίνη, κάνουν το ταξί, μας είπε ο υπάλληλος εμπιστευτικά.
Μαρτυρία ενός ζευγαριού
Οι Nardy Torres και David Silva είναι παντρεμένοι γονείς δύο κοριτσιών και δάσκαλοι. Και οι δύο αγαπούν το επάγγελμά τους. Αισθάνονται ότι είναι ο μόνος τρόπος που εξυπηρετούν τις οικογένειές τους και την κοινότητά τους. Κι οι δυο παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους, ωστόσο, δηλώνοντας «οικονομικούς λόγους».
“Επειδή με δύο μισθούς ακόμα δεν τα βγάζαμε πέρα ακόμη και για να φάμε”, εξηγεί ο David.
Παραιτήθηκε εδώ και ενάμισι χρόνο πριν. Υπηρέτησε ως ποιμαντικός συντονιστής της σχολής «Πίστη και Χαρά του Manak Krú». Η εργασία του ήταν 36 ώρες την εβδομάδα και εκείνη την εποχή έβγαζε 4.500 μπολίβαρ (4,5 δολάρια), συν ένα μπόνους για το συντονιστικό έργο του.
Πήγα στην αγορά και υπήρξε μια στιγμή που χρησιμοποίησα όλο το μισθό μου, μέρος των αποταμιεύσεών μου και του κουπονιού μου (δελτίο τροφίμων που δίνεται βάσει νόμου στους εργαζόμενους στη Βενεζουέλα).
εργάζεται στις μεταφορές, παρόλο που παρεμπιπτόντως, μας είπε ότι το αυτοκίνητό του είναι επί του παρόντος ακίνητο επειδή λείπουν ανταλλακτικά. Αυτός και η σύζυγός του έχουν ένα μικρό κατάστημα στο σπίτι της γιαγιάς της συζύγου του, όπου πωλεί πλαστικά δοχεία κάτω από μια τέντα στο πλάι του αυτοκινητόδρομου Troncal 10. “Για τους περαστικούς Βραζιλιάνους”, λέει.
Θα ήθελα να διδάσκω, αυτό είναι που κάνω. Θα ήθελα αυτή η κατάσταση να αλλάξει και να επιστρέψω στη διδασκαλία, διότι στην τρέχουσα κατάσταση της χώρας, ένας δάσκαλος δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα.
Η Nardy διδάσκει στο νηπιαγωγείο «Darak Merú». Παραιτήθηκε στο τέλος της τελευταίας σχολικής χρονιάς, αλλά θα συνεχίσει να εργάζεται μέχρι το Δεκέμβριο, επειδή οι προϊστάμενοί της είπαν: “Αν παραιτηθείς, με ποιον θα μείνουν τα παιδιά;”. Τώρα εργάζεται στο παντοπωλείο, πουλάει παγωτό και φτιάχνει κέικ.