Αμερική, σε λάτρευα κάποτε

"Millions around the world treasure the American ideal   that whatever your creed or background, America will welcome you." Mulberry Street, New York City circa.1900. PHOTO: Public Domain by the Library of Congress (via Wikimedia Commons)

“Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θεωρούν μονάκριβη την αμερικανική ιδέα πως ό,τι υπόβαθρο ή ηθικές αξίες και να έχεις, η Αμερική θα σε καλωσορίσει”. Πολυεθνική πολυπολιτισμική Οδός Μάλμπερι, Νέα Υόρκη, περί το 1900. Φωτογραφία: Χωρίς πνευματικά δικαιώματα, Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου (μέσω Wikimedia Commons)

Νταρ Ες Σαλαάμ, Τανζανία — Πριν από δυο χρόνια, ταξίδεψα με αεροπλάνο από την ακτή της Ανατολικής Αφρικής και προσγειώθηκα στο Φίνιξ της Αριζόνα για να συμμετέχω σε μια δημοσιογραφική ομάδα στη Σχολή Δημοσιογραφίας Walter Cronkite του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αριζόνα. Αν και επισκεπτόμουν τις ΗΠΑ τουλάχιστον μια φορά το χρόνο από το 2012 και μετά, θα ήταν η πρώτη φορά που θα ζούσα εκεί μόνιμα. Κι ήταν συναρπαστική στιγμή για εμένα.

Η αγάπη μου για την Αμερική είναι βαθιά. Όπως και πολλοί της γενιάς μου, μεγάλωσα βλέποντας αμερικάνικες ταινίες, χορεύοντας τη μουσική της, διαβάζοντας τους συγγραφείς της και παίζοντας τα αθλήματά της. Πράγματι, η χώρα είχε τέτοιο βαθύ αντίκτυπο πάνω μου, που έγινα δημοσιογράφος κατά κύριο λόγο εξαιτίας μιας αμερικανικής ταινίας. Ως 14χρονος, είδα τον μεγάλο Ντένζελ Ουάσιγκτον να παίζει τον Γκρέι Γκράνθαμ στο “The Pelican Brief“, έναν ατρόμητο δημοσιογράφο, ο οποίος, με τη βοήθειας της φοιτήτριας νομικής, που έπαιζε η Τζούλια Ρόμπερτς, εκθέτει μια φονική συνωμοσία από έναν μεγιστάνα του πετρελαίου, ο οποίος θέλει να γεμίσει το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ με δικαστές φιλικά προσκείμενους προς τα συμφέροντά του. Με είχε συνεπάρει. Παραφράζοντας τον Method Man: “Ήμουν, είναι η αλήθεια, σαν να είχα ξεχάσει τα πάντα και να είχα βρει αυτό που ήθελα να κάνω στη ζωή μου”.

Κι η χρονιά που έμεινα στην Αριζόνα απλά επιβεβαίωσε το θαυμασμό μου για τις ΗΠΑ. Έλεγα σε κόσμο: “Η Αμερική είναι η μόνη χώρα που έχω ζήσει ποτέ, της οποίας η διαφορετικότητα ήταν τόσο ευπρόσδεκτη, που όποιος και να είσαι μπορείς εύκολα να γίνεις αποδεκτός σε μια κοινότητα ομοϊδεατών ανθρώπων”. Συνέθεσα ακόμα και μια ερωτική επιστολή, σε λυρικούς τόνους για τη μεγαλοπρέπειά της.

Κι ύστερα ήρθε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Πολλά έχουν γραφτεί για την ξενοφοβία και τον ρατσισμό αυτού του ανθρώπου. Για μένα, το πιο εκπληκτικό κομμάτι της ανόδου του είναι πόσο εύκολα κουβαλά τη μισαλλοδοξία του αυτή. Δεν κρύβει λόγια. Λέει τα πράγματα σταράτα, όπως έχουν, όπως ανέφερε και ένας πρώην συνάδελφος, και διακηρύσσει ανοιχτά την απέχθειά του προς Μουσουλμάνους, Λατίνους, Αφρο-Αμερικανούς και τις γυναίκες.

Κι όμως, υπάρχει κόσμος που ανταποκρίθηκε στο μήνυμά του και τον ψήφισαν σωρηδόν. Οι 13 εκατομμύρια ψήφοι που εξασφάλισε κερδίζοντας τον πρώτο γύρο για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ήταν ο υψηλότερος αριθμός ψήφων που συγκέντρωσε ποτέ μέχρι τώρα κάποιος υποψήφιος του κόμματος.

Είχα μείνει αποσβολωμένος. Ποιοι ήταν αυτοί οι Αμερικανοί που υποστήριζαν αυτόν τον τύπο, αναρωτήθηκα;

Δεν μπορούσα να ταιριάξω τον Τραμπ και τους ψηφοφόρους του με τον κόσμο που γνώρισα κατά την παραμονή μου στο Φίνιξ. Όπως τον καθηγητή μου, Δρ. Bill Silcock, διευθυντή ενός προγράμματος δημοσιογραφίας, που φιλοξενεί άτομα από όλο τον κόσμο, έναν βαθιά πνευματικό άνθρωπο, με τον οποίο κουβέντιαζα για το Ισλάμ και την ιστορία του.

Ούτε η κοσμοθεωρία του Τραμπ ταίριαζε με αυτή του Peter Bhatia, νυν αρχισυντάκτη του Cincinnati Inquirer. Ο Bhatia κι εγώ συνδεθήκαμε λόγω της κοινής μας λατρείας για το μπάσκετ και περάσαμε αμέτρητες ώρες παρακολουθώντας παιχνίδια των Phoenix Suns.

Η μισαλλοδοξία του Τραμπ βρίσκεται επίσης σε αντίθεση με την ευγένεια που γνώρισα, όταν πέρασα κάποιες στιγμές με την Sandy Bahr , ισόβια υπέρμαχο για το περιβάλλον, και τον σύζυγό της, Dave, την οικογένεια που με φιλοξενούσε και μου φέρθηκε σαν γιο της. Ούτε ταίριαζε με την αφοσίωση της Kristi Kappes, η οποία υπομονετικά και πάντοτε με χάρη βοηθούσε εμένα και τους συναδέλφους μου να προσαρμοστούμε καλύτερα στη σύνθετη καθημερινότητα της Αμερικής. Κι έπειτα είναι ο Andrew Leckey, η Kathryn McManus κι η Retha Hill, οι μέντορές μου, των οποίων οι σοφές συμβουλές βοήθησαν στην προώθηση της σταδιοδρομίας μου.

Οι άνθρωποι αυτοί και οι αξίες που εκπροσωπούσαν βάθυναν την αγάπη μου για την Αμερική.

Έτσι, ακόμα κι αν ο Τραμπ κυλούσε προς την υποψηφιότητα για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, μου παρείχαν τον αντίποδα από το στενόμυαλο όραμά του για την Αμερική.

Αποδεικνύεται ότι οι άνθρωποι αυτοί αποτελούσαν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.

Στις 8 Νοεμβρίου 2016, πάνω από 50 εκατομμύρια Αμερικανοί, κυρίως λευκοί, παρέδωσαν την προεδρία σε έναν άνθρωπο, παρά — ή ίσως ακριβώς για αυτό το λόγο — την περιφρόνησή του για τους μη λευκούς.

Είναι ψυχοφθόρο να συμβιβάζεσαι με την ιδέα ότι ο κόσμος ψήφισε τον Τραμπ είτε επειδή είχαν κοινό τον ρατσισμό και τον φανατισμό του είτε επειδή ήταν πρόθυμοι να παραβλέψουν αυτά τα πράγματα.

Ίσως είναι άδικο να αποκαλείς ρατσιστές τους ψηφοφόρους του Τραμπ. Ένας φίλος μου λέει ότι το να βάζεις έτσι ταμπέλες σε ανθρώπους οδήγησε σε αυτήν ακριβώς τη στιγμή. Είναι επιπόλαιο και απαξιωτικό και προϋποθέτει μια ανικανότητα να κατανοήσεις όσους σκέφτονται και ενεργούν με τρόπο διαφορετικό από τον δικό μας. Είναι σαν να λέει σε κόσμο ότι δεν έχουν βάση οι ανησυχίες και οι φόβοι τους για τις φρενήρεις αλλαγές που συμβαίνουν στις κοινότητές τους. Μπορεί τούτοι οι ψηφοφόροι, οι περισσότεροι εκ των οποίων λευκοί, να επέλεξαν τον Τραμπ ως ένα τρόπο να επανακτήσουν τον έλεγχο μιας χώρας, που πιστεύουν ότι τους εγκαταλείπει; Με άλλα λόγια, να ήθελαν να πουν “μετράμε κι εμείς σε αυτή τη νέα Αμερική”;

Ίσως. Δεν μπορείς όμως να αποφύγεις την σκληρότητα, όπως το εξέφρασε ο David Remnick, της απόφασης να εξυψώσεις έναν άνδρα, ο οποίος στάζει περιφρόνηση για όσους δεν του μοιάζουν.

Αυτή η “αντίδραση των λευκών”, όπως το έθεσε ο μέγας Van Jones, σκότωσε την ίδια την ουσία που καθιστά μεγάλη την Αμερική.

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο θεωρούν μονάκριβη την αμερικανική ιδέα, πανίσχυρη ιδέα είτε μύθος είτε πραγματικότητα, πως ό,τι υπόβαθρο ή ηθικές αξίες και να έχεις, η Αμερική θα σε καλωσορίσει. Στο κάτω-κάτω, πρόκειται για μια χώρα που επέλεξε δυο φορές ως Πρόεδρο το γιο ενός Κενυάτη, του οποίου η ιστορία, όπως την εξιστορεί ο ίδιος, δε θα μπορούσε να έχει λάβει χώρα πουθενά αλλού στον κόσμο. Εκλέγοντας, ωστόσο, τον Ντόναλντ Τραμπ, ένα τεράστιο κομμάτι των λευκών της Αμερικής εγκαταλείπει την υπόσχεση αυτή και λέει στον κόσμο: γάμα την διαφορετικότητα, τις θρησκευτικές ελευθερίες και την όλη έννοια του πλουραλισμού. Στην Αμερική μετά την 9η Νοεμβρίου, οι λευκοί έχουν και πάλι το πάνω χέρι. Αυτό είπαν.

Σε όλα αυτά, σκέφτομαι τον Khizr Khan, τον πατέρα ενός στρατιώτη που πέθανε στο Ιράκ και αυτά που είπε λίγο πριν την ημέρα των εκλογών. Σε μια συγκέντρωση υπέρ της Χίλαρι Κλίντον, ο Khan μπήκε σε μια διαδοχή ερωτοαπαντήσεων με το κοινό.

“Ντόναλντ Τραμπ, ο γιος μου, Λοχαγός Humayun Khan, έχει θέση στην Αμερική σου;” ρώτησε ο Khan.

To κοινό απάντησε με ένα εκκωφαντικό “Όχι!”

“Έχουν θέση στην Αμερική σου οι Μουσουλμάνοι;”

“Όχι” ξεφώνισε το πλήθος.

“Έχουν θέση στην Αμερική σου οι Λατίνοι;”

“Όχι!” απάντησαν.

“Έχουν θέση στην Αμερική σου οι Αφρο-Αμερικάνοι;”

“Όχι!” είπαν, κι οι φωνές τους γίνονταν δυνατότερες.

“Έχει θέση στην Αμερική σου κάποιος που δε σου μοιάζει;”

Έλαβε ένα ομόφωνο και ηχηρό “Όχι!”

Ο Khan κατέληξε λέγοντας: “Ευτυχώς, κύριε Τραμπ, αυτή η Αμερική δε σας ανήκει”. 36 ώρες αργότερα, ο Khan δέχθηκε επίπληξη. Η χώρα για την οποία θυσιάστηκε ο γιος του, του έστειλε ένα μήνυμα. Το μήνυμα έλεγε: αυτή η χώρα ανήκει πλέον στον Τραμπ. Κι ο κόσμος που μοιάζει με τον Khan μάλλον δεν έχει θέση πλέον σε αυτή τη νέα Αμερική.

Κι αυτό μου σπαράζει την καρδιά.

Ο Omar Mohammed είναι μέλος του ICFJ και του Code for Africa Lead στην Τανζανία. Διαμένει στο Νταρ Ες Σαλάαμ, εμπορική πρωτεύουσα της Τανζανίας. Ακολουθήστε τον στο Twitter @shurufu.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.