Ορχήστρα ανακυκλωμένων μουσικών οργάνων από την Cateura, της Παραγουάης, κατά την διάρκεια συναυλίας στην Ουάσινγκτον. Εικόνα από το Flickr από τον χρήστη OEA-OAS [1] (CC BY-NC-ND 2.0).
Τι κοινό έχουν ένα μεξικάνικο μουσικό σχολείο από την κοινότητα Vicente Guerrero [2] στην πολιτεία της Οαχάκα [3]και παιδιά από την πόλη Cateura [4] της Παραγουάης;
Ότι η μουσική που παίζεται και στα δύο μέρη έχει αλλάξει όχι μόνο τις ζωές των παιδιών, αλλά έχει μία βαθιά σύνδεση με… σκουπίδια.
Μουσική που ζει μαζί με τα σκουπίδια
Η Vicente Guerrero βρίσκεται στην άκρη ενός μεγάλου χώρου υγειονομικής ταφής, [5] μόλις 16 χιλιόμετρα νότια της Οαχάκα [5] — μία παλιά αποικιακή πόλη που είναι δημοφιλής τουριστικά — αλλά έναν αιώνα μακριά από τα κοντινά προκολομβιανά ερείπια και την παγκοσμίου φήμης κουζίνα του. Εδώ και μερικά χρόνια, η banda de música [6] (Το μουσικό συγκρότημα) έχει παίξει στην κοινότητα. Είναι ένα εγχείρημα που έχει εξελιχθεί σε μία συμφωνική ορχήστρα που αποτελείται από παιδιά και εφήβους, που έχουν βρει έναν τρόπο για να ξεπεράσουν τη φτώχεια γύρω τους με τα μουσικά τους όργανα:
Una escuela de música con 100 estudiantes se ha vuelto un eje central de la comunidad de Vicente Guerrero en Oaxaca https://t.co/gbQciibvcj [7]
— José Luis Moyano (@NicksNames) 23 de noviembre de 2016 [8]
Ένα μουσικό σχολείο με 100 μαθητές έχει γίνει ένα κομβικό σημείο για την κοινότητα του Vicente Guerrero στην Οαχάκα.
— José Luis Moyano (@NicksNames) 23 Νοεμβρίου 2016 [8]
Η Βρετανική εφημερίδα The Guardian [9] έγραψε σχετικά με το έργο:
Η κοινότητα, σε μία από τις φτωχότερες πολιτείες του Μεξικού, έχει φήμη για χρήση ναρκωτικών και για βία μεταξύ συμμοριών. Αλλά υφίσταται μία μεταμόρφωση μετά από μία τυχαία συνάντηση με έναν Γάλλο πιλότο που βοήθησε να ξεκινήσει ένα μουσικό εγχείρημα προσφέροντας σπάνια ελπίδα στους νέους της.
Τα νεαρά μέλη της μπάντας έλαβαν [10] τη δέσμευσή τους για την μουσική ομάδα πολύ στα σοβαρά, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης Noticias Oaxaca NVI:
Ni bien salen de la escuela, llegan casi corriendo a sus casas, ni bien comen y se encaminan por las polvorientas calles para encontrarse con su gran pasión. Siempre llegan sonriendo, con los ojos vivaces y jugueteando, entre un gran bullicio. […] aprenden día a día a tocar con destreza la trompeta, el trombón, el flautín, el clarinete, el oboe, la flauta, la trompa, los timbales, los bongoes y las congas.
Μόλις τελειώσουν από το σχολείο, σχεδόν τρέχουν πίσω στα σπίτια τους και από τη στιγμή που πάρουν το μεσημεριανό γεύμα, διασχίζουν τους σκονισμένους δρόμους για να αναλάβουν το μεγάλο πάθος τους. Πάντα φτάνουν χαμογελαστοί, με ζωηρά μάτια, παίζοντας τριγύρω, μέσα στην κίνηση και τη φασαρία. […] Μαθαίνουν μέρα με τη μέρα να παίζουν επιδέξια την τρομπέτα, το τρομπόνι, το πίκολο, το κλαρινέτο, το όμποε, το φλάουτο, το γαλλικό κόρνο, το kettleddrum, τα τύμπανα και το κόνγκα.
Σκουπίδια μεταμορφώνονται σε μουσική
Περισσότερο από 7.000 χιλιόμετρα νότια του Vicente Guerrero, τα παιδιά του Cateura — ένα χωριό που βρίσκεται στην κορυφή του κύριου χώρου υγειονομικής ταφής της Ασουνσιόν, πρωτεύουσας της Παραγουάης — παίζουν όργανα φτιαγμένα από ανακυκλωμένα υλικά [11]:
[Interpretan] obras musicales con instrumentos reciclados, fabricados a partir de residuos sólidos domiciliarios, en el taller de lutería que posee el grupo en Cateura, donde recicladores, asesorados por Favio Chávez […], han comenzado a utilizar restos de “basura” para elaborar instrumentos que emitieran sonidos musicales. Los instrumentos […] imitan a violines, violas, cellos, contrabajos, guitarras, flautas, saxofones, trompetas, trombones e instrumentos de percusión, pero construidos con basura. Entre su repertorio ejecutan música clásica, música folklórica, música paraguaya, música latinoamericana, música de los Beatles, de Frank Sinatra, entre otros.
[Εκτελούν] μουσικά κομμάτια με ανακυκλωμένα όργανα, κατασκευασμένα από οικιακά στερεά απόβλητα, στο μουσικό εργαστήρι οργάνων που έχει η ομάδα στην Cateura, όπου ανακυκλωτές υπό την καθοδήγηση του Favio Chávez […] έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν μέρη από “σκουπίδια” για να κατασκευάσουν όργανα που παράγουν μουσικούς ήχους. Τα όργανα […] μιμούνται βιολιά, βιόλες, βιολοντσέλα, διπλά μπάσα, κιθάρες, φλάουτα, σαξόφωνα, τρομπέτες, τρομπόνια και κρουστά, όλα φτιαγμένα από σκουπίδια. Το ρεπερτόριό τους περιλαμβάνει κλασική μουσική, λαϊκή μουσική, μουσική της Παραγουάης και της Λατινικής Αμερικής, μουσική από τους Beatles, Frank Sinatra, μεταξύ άλλων.
Σε ένα άρθρο από την εφημερίδα των ΗΠΑ Los Angeles Times, ο Favio Chávez, ένας τοπικός οικολόγος και μουσικός που διδάσκει τα παιδιά της Cateura να παίζουν, θυμάται τις πρώτες ημέρες τους [12]:
Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολο γιατί δεν είχαμε κανένα μέρος για πρόβες και θα έπρεπε να διδάξω στο ίδιο μέρος όπου οι γονείς εργάζονται στα σκουπίδια […]. Τα παιδιά δεν ήξεραν τίποτα για τη μουσική και ήταν πολύ δύσκολο να επικοινωνήσουν με τους γονείς επειδή πολλοί από αυτούς δεν ζουν με τα παιδιά τους.
Όλα αυτά άλλαξαν όταν ο Favio είδε κάτι που δεν είχε δει ποτέ πριν: ένα βιολί φτιαγμένο από σκουπίδια. Σήμερα, υπάρχει μία ολόκληρη ορχήστρα από συναρμολογημένα όργανα, που ονομάζεται Η Ανακυκλωμένη Ορχήστρα [13]. Ένα ντοκιμαντέρ που ονομάζεται “Landfill Harmonic” εξιστορεί τη μουσική προσπάθεια:
Ο κόσμος παράγει περίπου ένα δισεκατομμύριο τόνους σκουπιδιών το χρόνο. Εκείνοι που ζουν με αυτά και από αυτά είναι οι φτωχοί – σαν τους ανθρώπους της Cateura, στην Παραγουάη. Κι εδώ μετατρέπονται σε ομορφιά. Το Landfill Harmonic ακολουθεί την ορχήστρα καθώς φέρνει το εμπνευσμένο θέαμα των σκουπιδιών που γίνονται μουσική, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η ορχήστρα [14] έχει εκτελέσει τη μουσική της ακόμα για τον Πάπα Φραγκίσκο:
The Orquesta de Instrumentos Reciclados Cateura were invited to play for Pope Francisco, and presented him with a… http://t.co/gPXweZrNqV [15]
— Landfill Harmonic (@landfillhrmnic) July 13, 2015 [16]
Η ορχήστρα των Ανακυκλωμένων Μουσικών Οργάνων της Cateura κλήθηκε να παίξει για τον Πάππα Φραγκίσκο, και εμφανίστηκε μπροστά του με ένα… http://t.co/gPXweZrNqV [15]
Αυτές οι δύο ομάδες, καθώς και μερικές ακόμα [17], δείχνουν ότι με τη μουσική, οι δυνατότητες είναι ατελείωτες.