- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Πιθανή συμφωνία για το Κυπριακό αναβάλλεται μέχρι το 2017

· Σύνταξη Stephanos Chaillou Μετάφραση Maria Soulis

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Κύπρος, Διεθνείς Σχέσεις, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική
UN buffer zone, Cyprus. Creative commons.

Νεκρή Ζώνη Ηνωμένων Εθνών, Κύπρος. Creative commons [1].

Στις 20 Νοεμβρίου, ο Κύπρος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί συναντήθηκαν για δεύτερη φορά στο Mont Pelerin στην Ελβετία για να επαναλάβουν τις συνομιλίες σχετικά με το Κυπριακό. Οι συνομιλίες, που διήρκεσαν δύο ημέρες, έληξαν [2] χωρίς συμφωνία και το αποτέλεσμα ήταν να αλληλοκατηγορούνται οι δύο πλευρές.

Η Κύπρος είναι διαιρεμένη από το 1974, μετά από μία εισβολή από την Τουρκία που οδηγήθηκε από την αύξηση των εθνοτικών εντάσεων και ένα πραξικόπημα στο νησί, το οποίο υποστηρίχθηκε από τη στρατιωτική Χούντα που κυβερνούσε την Ελλάδα εκείνη την εποχή. Μετά την εισβολή, τα τουρκικά στρατεύματα παρέμειναν στο νησί και η αυτοανακηρυχθείσα Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ), μία οντότητα που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, ιδρύθηκε για να διαχειριστεί το βόρειο τμήμα του νησιού. Από τότε, μικρή πρόοδος έχει επιτευχθεί όσον αφορά την επανένωση του νησιού της Μεσογείου. Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις έχουν περιγραφεί [3] ως η “τελευταία ευκαιρία” για την επιτυχή επίλυση του θέματος.

Πριν από τη συνάντηση στο Mont-Pelerin, οι δύο πλευρές φάνηκαν συγκρατημένα αισιόδοξες για το αποτέλεσμα των συνομιλιών. Πριν αναχωρήσει για τις αρχικές συνομιλίες, ο Ακιντζί ήταν ελπιδοφόρος στο Twitter:

Στην Ελβετία για 7 – 11 Νοεμ. στόχος μας θα είναι να λύσουμε το #Κυπριακό [4] μέσα στο 2016. Θα συζητήσουμε τα εδαφικά και όλα τα άλλα εκκρεμή ζητήματα αλληλένδετα

Εν όψει των πιο πρόσφατων συνομιλιών, ο Ειδικός Σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, Espen Barth Eide, συμμεριζόταν επίσης αυτή την αισιοδοξία:

Μετά το διάλειμμα μίας εβδομάδας, ένα ηλιόλουστο #MontPelerin [6] καλωσορίζει τους ηγέτες της #Κύπρου [7] και τις διαπραγματευτικές ομάδες πίσω για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. #Ενωμένοι με την Ελπίδα [8] pic.twitter.com/vopqCkq3RF [9]

Παρ’ όλες τις ελπίδες, όμως, οι συνομιλίες, οι οποίες είχαν ως στόχο να επικεντρωθούν στο εδαφικό θέμα και να δημιουργήσουν ένα νέο χάρτη εσωτερικών συνόρων για μία μελλοντική Κυπριακή Ομοσπονδία, έληξαν χωρίς συμφωνία.

[11]

Η Κύπρος από το διάστημα, NASA. Wikimedia, ελεύθερη εικόνα.

Μετά από την αναχώρησή τους από το Mont-Pelerin, ένας εκπρόσωπος του Ακιντζί κατηγόρησε την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι επιμένει σε ακραίες [12] απαιτήσεις στο έδαφος και σε άλλα θέματα. Πράγματι, η άποψη αυτή αντανακλούνταν ακόμη και πριν από τις συνομιλίες από ορισμένα μέλη του κοινού και ήταν φανερή μέσα από τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από απαντήσεις σε διαδικτυακά άρθρα.

Πάρτε αυτή την απάντηση σε ένα άρθρο που εμφανίστηκε [13] στην εφημερίδα Cyprus Mail, μία καθημερινή εφημερίδα της Κύπρου. Ο χρήστης “Hasan Cypriot” αναφέρεται στη Μόρφου, την Καρπασία και στην Μεσαορία — περιοχές που σήμερα είναι μέρος της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου — και υποστήριξε ότι οι ελληνοκυπριακές απαιτήσεις σε σχέση με την επικράτεια ήταν “ατελείωτες”:

Οχι ευχαριστώ. Οι ατελείωτες απαιτήσεις της ελληνικής πλευράς, είπα, “ατελείωτες;”
Μέρη της Μόρφου, μέρη της Καρπασίας. Μέρη της πεδιάδας της Μεσαορίας. Μέρη από αυτό, μέρη από εκείνο!
Ναι, ναι, φυσικά!

Από την άλλη πλευρά, οι Ελληνοκύπριοι είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι [14] για το ότι θα χορηγηθεί στην Τουρκία το δικαίωμα να παρέμβει στρατιωτικά, καθώς θα κρατήσει τα στρατεύματα στο νησί, το οποίο η τουρκοκυπριακή πλευρά απαιτεί στο πλαίσιο κάθε είδους συμφωνίας. Οι Ελληνοκύπριοι λένε ότι αυτό θα μπορούσε να υπονομεύσει την κυριαρχία του νησιού.

Για ορισμένους Ελληνοκύπριους επικριτές των συνομιλιών, τα πρόσφατα γεγονότα δικαιολογούν τις από πολλού ήδη υποθέσεις τους σχετικά με τη φύση των διαπραγματεύσεων. Για παράδειγμα, ο χρήστης EntimosKritiss σχολίασε [15] ότι:

Οι συνομιλίες ήταν πάντοτε μία λανθασμένη και προδοτική επιλογή που μοναδικό σκοπό είχε να διαιωνίσει την παραμονή του εχθρού στην κατεχόμενη πατρίδα χωρίς προβλήματα και χωρίς διαμαρτυρίες

Επιπλέον, άλλοι υποστήριξαν ότι το νέο προτεινόμενο σύστημα διακυβέρνησης θα συνεπάγεται [16] τη δημιουργία  “διαφόρων επιμελητηρίων, κοινοβουλίων και συγκλήτου, με ένα σύστημα συνεχόμενων βέτο”, το οποίο θα κάνει το νέο “κράτος” δυσλειτουργικό από την αρχή. Είπαν ότι αυτό θα ήταν ιδιαίτερα δυσμενές [17] για τους Ελληνοκυπρίους και θα οδηγήσει σε μεγάλης κλίμακας έξοδο από το νησί. Οι ανησυχίες αυτές εκφράστηκαν σε ένα άρθρο από τον Άρη Πετάση [17] που εμφανίστηκε στην ιστοσελίδα του Μιχάλη Ιγνατίου, Έλληνα δημοσιογράφου:

οι 5,000+ νέων που πάνε για σπουδές, στην πλειονότητα τους δεν θα επιστρέφουν.

Το άρθρο ανέφερε [17] περαιτέρω ότι οι άνθρωποι που θα εγκαταλείψουν τη χώρα θα είναι γιατροί, μηχανικοί και  πλούσιοι επιχειρηματίες. Αυτές οι ομάδες υποτίθεται ότι θα προτιμούσαν [17] να ζουν σε μέρη με σχετική σταθερότητα παρά να ζουν σε μία αιώνια κατάσταση αβεβαιότητας και πολιτικής παράλυσης που θα υπάρχουν στην Κύπρο στο πλαίσιο του προτεινόμενου συστήματος.

Ένα άλλο βασικό μέλημα για τις δύο πλευρές είναι αν οι δύο κοινότητες που έχουν ζήσει χώρια για πάνω από 40 χρόνια θα είναι σε θέση να συνυπάρξουν ειρηνικά στο νησί. Τον Νοέμβριο του 2015, δύο Τουρκοκύπριοι δέχτηκαν επίθεση [18] από μία ομάδα φοιτητών κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας ενάντια στην επέτειο της μονομερούς δήλωσης του αποσχισθέντος τουρκοκυπριακού κράτους, ένα περιστατικό που καταδικάστηκε από τον Κύπριο Πρόεδρο Αναστασιάδη. Επιπλέον, τον Μάιο του 2016, τρεις Τουρκοκύπριοι φέρεται [19] να δέχτηκαν επίθεση από μία ομάδα Ελληνοκύπριων μοτοσικλετιστών. Πιο πρόσφατα, υπήρξε μία επίθεση [20] σε έναν Τουρκοκύπριο οδηγό ταξί στις 21 Νοεμβρίου στη Λευκωσία. Ενώ είναι ασαφές [20] αν αυτή η τελευταία επίθεση είχε πολιτικά κίνητρα, τέτοια φαινόμενα βίας έχουν κάνει μερικούς ανθρώπους να ανησυχούν για πιθανές εντάσεις μεταξύ των δύο ομάδων μόλις γίνει η ενοποίηση.

Μετά το δεύτερο γύρο των συνομιλιών στο Mont-Pelerin, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να παραστούν σε μία πολυμερή διάσκεψη, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη Γενεύη από τις 9 έως τις 12 Ιανουαρίου του 2017. Η σύνοδος κορυφής θα περιλαμβάνει επίσης το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ “άλλα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να κληθούν όπως απαιτείται,” σύμφωνα με την ειδησεογραφική έκθεση του Έλληνα δημοσιογράφου [21] επικαλούμενος τον ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ για την Κύπρο, Espen Barth Eide. Η σύνοδος κορυφής θα είναι ένα κρίσιμο σημείο των διαπραγματεύσεων στην οποία θα συζητηθούν [15] όλα τα εκκρεμή ζητήματα.

Το αν θα είναι αυτή μία κρίσιμη χρονιά για το Κυπριακό ή όχι, παραμένει ασαφές. Οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις και το σύνολο των περιστάσεων φαίνονται να ευνοούν την λύση. Ίσως κάτι θα πρέπει να παρουσιαστεί στους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους στις αρχές του 2017. Ωστόσο, για να συμφωνηθεί μία λύση, δύο ξεχωριστά δημοψηφίσματα θα πρέπει να πραγματοποιηθούν και στις δύο πλευρές του νησιού. Όπως έχουν δείξει τα δημοψηφίσματα στην Κολομβία, την Ιταλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία χρόνια, ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα μπορεί να κάνει τα πράγματα πολύ πιο περίπλοκα από ό,τι ήταν όταν ξεκίνησαν.