- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Δεν είναι το Νεπάλ χώρα για γυναίκες;

Κατηγορίες: Νότια Ασία, Νεπάλ, Ανάπτυξη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διακυβέρνηση, Εθνότητα & φυλή, Μέσα των πολιτών, Νομικά, Οικονομικά & επιχειρηματικότητα, Πολιτική, Φύλο & ισότητα
Young nepalese woman sunken in thoughts at Durbar Square, Bhaktapur, Nepal. Image form Flickr by Elmar Bajora. CC BY-NC-ND 2.0 [1]

Νεπαλέζα σκεπτόμενη, πλατεία Durbar, Μπακταπούρ, Νεπάλ. Φωτογραφία: Flickr, Elmar Bajora. CC BY-NC-ND 2.0

Το Σεπτέμβριο του 2015, ενώ ακόμα συνερχόταν από καταστροφικούς σεισμούς [2] νωρίτερα εκείνη τη χρονιά, το Νεπάλ υιοθετούσε ένα αμφιλεγόμενο νέο σύνταγμα, αποδεχόμενο διακρίσεις ενάντια στις δύο πιο ευάλωτες ομάδες του Νεπάλ: τις γυναίκες και τις εθνοτικές ομάδες Μαντέσι [3] και Θαρού [4] που ζουν στη νότια ζώνη της χώρας, γνωστή ως “Tεράι [5]”.

Με την οριοθέτηση γης εις βάρος των νότιων αυτών πληθυσμών και την εισαγωγή νέων διακρίσεων εις βάρος των γυναικών με δικαιολογία την εθνική ασφάλεια, το νέο σύνταγμα του Νεπάλ παραμένει ένα χρόνο μετά ιδιαίτερα διχαστικό.

H γνωστή συγγραφέας Manjushree Thapa έκαψε το σύνταγμα σε διαμαρτυρία της [6], λέγοντας:

Κουράστηκα να με κακομεταχειρίζεται η ίδια μου η χώρα. Δεν μπορώ να δεχτώ τα προνόμια του συντάγματος για την αρσενική γραμμή αίματος κατά της θηλυκής, του σπέρματος αντί της μήτρας. Δεν μπορώ να δεχτώ την ενδυνάμωση του ανδρικού σώματος και την άρνηση του γυναικείου, την εξάλειψη της γυναικείας ύπαρξης ως κανονικό ανθρώπινο πλάσμα.

Ένα χρόνο αργότερα, η Thapa δεν έχει υποχωρήσει:

Είναι 2016 και το Νεπάλ αρνείται να δώσει τα ίδια πολιτικά δικαίωματα στις γυναίκες όπως και στους άνδρες. Δεν είναι μυστήριο γιατί υποφέρει η χώρα.

— Manjushree Thapa (@manjushreethapa) 3 Δεκεμβρίου 2016 [7]

Το “καλύτερο σύνταγμα του κόσμου” κάνει διακρίσεις κατά του 51% των συμολιτών μας. Τις γυναίκες.

— Dorje Gurung (@Dorje_sDooing) 13 Δεκεμβρίου 2016 [12]

Το 93% των χωρών δίνουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα για τη μεταφορά υπηκοότητας. Το Νεπάλ ανήκει στο 7%.

— Robert Penner (@robpenner) 13 Δεκεμβρίου 2016 [16]

Οι διακρίσεις σε εικόνες

Η καλλιτέχνιδα και εκπαιδευτικός Supriya Manandhar δημιούργησε μια σειρά infographics, που εξηγούν την νομοθεσία σχετικά με την υπηκοότητα.

Infographic by Supriya Manandhar. Used with permission [17]

“Το άτομο που ζει εκτός Νεπάλ και εργάζεται σε τρίτη χώρα, αλλά έχει και τους δυο γονείς Νεπαλέζους, είναι κανονικός Νεπαλέζος πολίτης. Το άτομο που ζει και εργάζεται στο Νεπάλ αλλά έχει έναν αλλοδαπό γονιό είναι πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Οι έχοντες υπηκοότητα από καταγωγή είναι πιο πατριώτες από τους πολιτογραφηθέντες;” Infographic, Supriya Manandhar. Χρησιμοποιείται με άδεια

Περισσότερα infographics μπορείτε να βρείτε εδώ [17].

Οι νέες διατάξεις αποτυγχάνουν να ακολουθήσουν τις μακροχρόνιες αρχές της μη διάκρισης και της ισότητας [18] που έχει αποδεχθεί το Νεπάλ όταν υπέγραψε [19] τη Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW).

Το σύνταγμα έχει περιπλέξει τον τρόπο που το Νεπάλ χορηγεί υπηκοότητα και η Διεθνής Αμνηστία  [20]έχει καλέσει την κυβέρνηση να ακυρώσει τους νέους κανόνες που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των ανύπαντρων μητέρων. Η ιθαγένεια πρέπει να χορηγείται με προσοχή για τους δύο γονείς, υποστηρίζει η Διεθνής Αμνηστία, για να αποφευχθούν τα παιδιά χωρίς πατρίδα.

Το νέο σύνταγμα έχει βλάψει τα παιδιά των ανύπαντρων μητέρων και των μητέρων που δεν διαμένουν μόνιμα στο Νεπάλ (συμπεριλαμβανομένων των γυναικών θύματα της εμπορίας, των μεταναστριών και άλλων). Αυτό επηρέασε επίσης τις μητέρες, των οποίων οι σύζυγοι είναι αλλοδαποί.

Ενώ αυτή η διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών μπορεί να φαίνεται αυθαίρετη, είναι ένα μέρος μιας μακράς ιστορικής αφήγησης.

Το “Ινδικό” Στοιχείο

Ένας συγγραφέας σε μία από τις κύριες εφημερίδες του Νεπάλ, την Republica, εξηγεί [21]:

Τα ίσα πολιτικά δικαιώματα για τις γυναίκες ήταν ένα βασικό πρόγραμμα όλων των μεγάλων πολιτικών κομμάτων κατά τη διάρκεια των εκλογών για την συντακτική συνέλευση. Αλλά όταν ήρθε η ώρα για την χορήγηση των δικαιωμάτων αυτών ανέφεραν τη δικαιολογία των “ανοικτών συνόρων με την Ινδία” και “πιθανών κινδύνων για την ιθαγένεια” για να συνεχίσουν με διατάξεις που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Η προτεινόμενη τροπολογία, η οποία έχει προκαλέσει διαμαρτυρίες σε ορισμένα μέρη της χώρας, κάνει επίσης λόγο για την ιθαγένεια. Η πρόταση τροποποίησης έχει χαλαρώσει τη διάταξη για την παροχή υπηκοότητας σε μη-Νεπαλέζες γυναίκες παντρεμένες με Νεπαλέζους άνδρες. Αλλά καμία τέτοια διάταξη δεν έχει προταθεί για τους μη-Νεπαλέζους συζύγους των Νεπαλέζων γυναικών και των παιδιών τους.

Η Manjushree Thapa εξηγεί [6] επίσης την κληρονομιά που οδήγησε σε αυτό:

Ο εθνικισμός κερδίζει, ως τελικό καταφύγιο, στις καρδιές των Ινδουιστών πατριαρχών του Νεπάλ. Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, κυβερνούνται από μία βαθιά ριζωμένη ξενοφοβία, έναν φόβο ότι οι Ινδοί άνδρες θα παντρευτούν Νεπαλέζες γυναίκες και τα παιδιά—που γεννήθηκαν από ινδικούς σπόρους!—θα κατοικήσουν στο Νεπάλ. Το Νεπάλ τότε δεν θα είναι πλέον Νεπάλ, θα είναι ινδικό. “Συμφωνούμε μαζί σας,” είπαν οι φεμινίστριες του Νεπάλ. “Αλλά θα πρέπει να εξετάσετε την εθνική μας ταυτότητα”. Αν οι γυναίκες πρέπει να είναι πιστές στο Νεπάλ, πρέπει να δεχτούμε τα άνισα πολιτικά δικαιώματα.

Η κορυφαία υπέρμαχος των γυναικών του Νεπάλ, και τωρινή Δικαστικός του Ανωτάτου ΔικαστηρίουSapana Pradhan Malla [22], καταγγέλλει αυτήν την αιτιολόγηση:

Η Γεωπολιτική, η εθνική ασφάλεια και τα ανοιχτά σύνορα με την Ινδία δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία για τη συνέχιση των συστηματικών κρατικών διακρίσεων κατά των γυναικών του Νεπάλ. […] Αυτός είναι ένας μπαμπούλας που τέθηκε σε όσους επιθυμούν να διαιωνίζουν την πατριαρχία στο Νεπάλ!

Αναγνωρίζοντας την περιορισμένη πρόοδο

Ακόμα, το νέο σύνταγμα έχει δώσει κάποια θετικά για τις γυναίκες [18]:

Για πολλούς, όμως, αυτό είναι απλώς πρόσχημα:

Τα προσχήματα στο μέγιστο – στο Νεπάλ έχει γυναίκα ως πρόεδρο, επικεφαλής της δικαιοσύνης και επικεφαλής του κοινοβουλίου, αλλά έχει ένα συντηρητικό και σεξιστικό σύνταγμα.

Πατριαρχία: αδιαμφισβήτητο μέρος του Νεπάλ;

Ως νότια, Μουσουλμάνα και γυναίκα, η Mohna Ansari [24] είναι τριπλά περιθωριοποιημένη. Είναι επίσης το πρώτο τέτοιο πρόσωπο στο Νεπάλ που έγινε δικηγόρος. Λέει [25] ότι έχει επίγνωση του γεγονότος ότι μένουν πολλά ακόμη να γίνουν:

[…] έχοντας γυναίκες να ηγούνται στα κορυφαία κρατικά αξιώματα δεν σημαίνει το τέλος των πατριαρχικών αξιών και των διαρθρωτικών διακρίσεων σε βάρος των γυναικών. Υπάρχει ακόμη μία μεγάλη μάχη μπροστά για να φέρει πραγματική αλλαγή στις ζωές των απλών γυναικών στο Νεπάλ.


Η Ansari λέει πως χρειάζονται “έντονη παρατήρηση και υπομονή” για να ακουστεί σε μία πατριαρχική κοινωνία [25]. Μόνο τότε “[εμείς] θα γνωρίζουμε πώς να παρέμβουμε και να αλλάξουμε το σύστημα υπέρ [μας].”

Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι στο Νεπάλ συνεχίζουν να κάνουν έκκληση για αλλαγές που θα καταργήσουν τις διακρίσεις του συντάγματος κατά των γυναικών, των Θαρού και των Μαντέσι. Μερικά άτομα έχουν ακόμη καταφύγει στην ποίηση:

Πολίτες δεύτερης Κατηγορίας | #Ποίηση [26] | Αφιερωμένη στις γυναίκες και στους Μαντρέσι του #Νεπάλ [9]. #StructuralDiscrimination [27] #CitizenshipThroughMothers [28] pic.twitter.com/BOWYWbLXc5 [29]