Άγνωστα παιδιά εργάτες στο Ιράν. Φωτογραφία με την ευγενική παραχώρηση της Διεθνούς Εκστρατείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν

Η παιδική εργασία και εκμετάλλευση παραμένει ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Το ζήτημα επικεντρώνεται γύρω από την εκμετάλλευση, το σωματεμπόριο και την κυβερνητική αμέλεια και παραμένει πρόκληση για όσους ζουν σε κλειστές κοινωνίες με έλλειψη διαφάνειας και κοινωνικών συστημάτων υποστήριξης.

Η εκμετάλλευση των παιδιών έχει αυξηθεί ιδιαίτερα στο Ιράν και παραμένει αδιερεύνητη από τις Αρχές και τον έξω κόσμο.

Η τρέχουσα γεωπολιτική πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή και το κύμα προσφύγων, συνδυαστικά με την ευρεία αποτυχία στη διακυβέρνηση, έχουν δημιουργήσει το απόλυτο θυελλώδες τοπίο για την αύξηση της εκμετάλλευσης των παιδιών. Η θέση του Ιράν εν μέσω χωρών σπαραγμένων από τον πόλεμο, μαζί με την κρατική διαφθορά και την έλλειψη δικτύου κοινωνικής ασφάλειας, έχουν επιτείνει το ζήτημα αυτό. Το Ιράν αποτελεί μόνιμα μια χώρα χαρακτηρισμένη Κατηγορίας 3 στο εμπόριο ανθρώπων από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ. Tο ίδιο το ιρανικό καθεστώς έχει εμπλακεί σε εμπορία ανθρώπων και στην εκμετάλλευση παιδιών.

Δυστυχώς, το ζήτημα της παιδικής εργασίας δεν είναι κάτι νέο για το Ιράν. Ιστορικά, οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων με πολλά παιδιά τα βλέπουν ως πηγή εργασίας και εισοδήματος για την οικογένεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαθλιωμένες οικογένειες στέλνουν παιδιά ως υπηρέτες στα σπίτια πλούσιων Ιρανών.

Ωστόσο, το πρόβλημα πλέον έχει επεκταθεί πέρα από ζήτημα πολιτισμού και οικονομίας, σε ζήτημα εκμετάλλευσης και αμέλειας. Σε συνέντευξη το 2012 στο ραδιοφωνικό σταθμό περσικής γλώσσας με έδρα στο Άμστερνταμ Radio Zamaneh, ο Ali Akbar Esmailpour, επικεφαλής του Συνδέσμου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, επεσήμανε την έλλειψη πληροφόρησης και την ανάληψη ευθυνών ως τις πρώτες προκλήσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού:

Οι μόνες διαθέσιμες πληροφορίες είναι οι στατιστικές για τα παιδιά του δρόμου, γιατί είναι πολύ ορατά, αλλά αυτό μόνο δεν δίνει τη συνολική εικόνα.

Ο Esmailpour επεσήμανε ότι υπάρχει συστηματική αποτυχία εφαρμογής των νόμων περί παιδικής εργασίας από το Υπουργείο Εργασίας, δηλώνοντας ότι “παιδιά πολλές φορές εργάζονται 12-16 ώρες κάτω από πολύ κακές συνθήκες χωρίς την παραμικρή ύπαρξη υγιεινής ή ασφάλειας”.

Σύμφωνα με την ιρανική νομοθεσία, απαγορεύεται η εργασία παιδιών κάτω των 15 ετών, παραμένει όμως έτσι νομικό κενό που προωθεί την εκμετάλλευση των παιδιών. Πολλά παιδιά κάτω των 15 ετών συχνά εργάζονται σε οικιακό περιβάλλον και δεν καταγράφονται ως εργαζόμενοι, αλλά υπόκεινται και πάλι σε εκμετάλλευση και κακομεταχείριση. Σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά που δημοσιεύτηκε από κάποιες οργανώσεις πολιτικών δικαιωμάτων, η εθνική απογραφή του 2011 ανέφερε 68.558 εργαζόμενα παιδιά 10-14 ετών και 696.700 μεταξύ 15-18 ετών.

“Πρόκειται για ένα πρόβλημα ως επί το πλείστον παραγκωνισμένο ή και αρνούμενο από τις ίδιες τις κυβερνήσεις. Η παιδική εργασία είναι μια από τις εξωφρενικές καταστάσεις και απαιτεί άμεση προσοχή και δράση”, δήλωσε ο Akbar Yazdi, διευθυντής ιρανικής μη-κερδοσκοπικής οργάνωσης που βοηθά εργαζόμενα παιδιά, στην αγγλόφωνη εφημερίδα Financial Tribune.

“Ξυπνάω κάθε πρωί κλαίγοντας”

Το ζήτημα δεν περιορίζεται μόνο στην παιδική εργασία. Περίπου 200.000 παιδιά υπολογίζεται ότι ζουν στο δρόμο στο Ιράν: περίπου τα μισά πιστεύεται ότι είναι Αφγανόπουλα. Πολλά από τα παιδιά αυτά είναι φυγάδες, προσπαθώντας να γλιτώσουν από δύσκολες περιστάσεις, ή πρόσφυγες από το Αφγανιστάν ή το Ιράκ. Τα προσφυγόπουλα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κοινωνία.

Άρθρο από το Μάρτιο του 2011 του Iνστιτούτου Ρεπορτάζ Πολέμου και Ειρήνης, ανεξάρτητου οργανισμού που υποστηρίζει ντόπιους δημοσιογράφους, πολίτες δημοσιογράφους και ακτιβιστές σε χώρες εν κρίσει, ανέφερε ότι Αφγανόπουλα τα πήραν δυνάμεις ασφαλείας και τα απέλασαν στο Αφγανιστάν. Ορισμένα από τα παιδιά αυτά δεν είχαν βρεθεί ποτέ ξανά στο Αφγανιστάν ή φαίνεται να απελάθηκαν χωρίς τη γνώση των γονέων τους.

Ο Abdul Majid, ένας 12χρονος Αφγανός πρόσφυγας, εστάλη πίσω στο Αφγανιστάν ολομόναχος, χωρίς να το ξέρει η οικογένειά του, που παρέμεινε στο Ιράν. “Οι αστυνομικοί με χτύπησαν”, είπε σε συνέντευξη στον προσφυγικό καταυλισμό Ανσάρ στην επαρχία Χεράτ.

Με ρώτησαν αν εμπλέκομαι σε ομάδες βίας. Ορκίστηκα ότι δεν είχα καμιά σχέση. Τελικά με απέλασαν έπειτα από οχτώ ημέρες και με έστειλαν στο Αφγανιστάν.

Η υπόθεση του Abdul Majid είναι απλά μια εκ των εκατοντάδων Αφγανών προσφύγων, που τους αρνείται νομική αρωγή και απελαύνονται πίσω στη χώρα προέλευσης, κάτι που είναι παράνομο κατά το Διεθνές Δίκαιο. Τα παιδιά συχνά δέχονται χτυπήματα όσο κρατούνται και τους στερείται τροφή, μέχρι που να τα στείλουν πίσω σε μια χώρα, όπου δεν έχουν κανέναν. Ο Majid, κλαίγοντας, είπε:

Βλέπω κάθε βράδυ στον ύπνο μου ότι με ψάχνουν οι γονείς μου και τα αδέρφια μου. Κάθε πρωί ξυπνάω κλαίγοντας.

Ξεχασμένα τα παιδιά του Ιράν

Το Ιράν αποτελεί επίσης μεγάλο κόμβο για το εμπόριο ανθρώπων μεταξύ Πακιστάν, Αφγανιστάν και των Χωρών του Κόλπου. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το γεγονός ότι το εμπόριο ανθρώπων ενέχει μικρότερο ρίσκο για τους εγκληματίες από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών υπό την ιρανική νομοθεσία καθιστά την πρακτική αυτή “μια πολύ ελκυστική δουλειά εναλλακτική του εμπορίου ναρκωτικών και των συμμοριών που ελέγχουν τους νότιους δρόμους του λαθρεμπορίου” (δες σελίδα 4 της Υπηρεσίας του ΟΗΕ περί Εγκλήματος και Ναρκωτικών, αναφορά για Ιράν).

Το ιρανικό καθεστώς φέρεται επίσης να έχει κυνηγήσει θύματα σωματεμπορίου, επειδή ομολόγησαν αποκαλούμενες “παράνομες πράξεις”, όπως μοιχεία, παρά το γεγονός ότι τα θύματα βρίσκονται συχνά υπό την απειλή βίας ως άμεσο αποτέλεσμα του σωματεμπορίου.

Οι πολιτικές της ιρανικής κυβέρνησης συνεχίζουν να αψηφούν τους διεθνείς κανονισμούς, αποδεικνύοντας τη συστηματική παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και τη συνέργεια της κυβέρνησης στην εμπορία ανθρώπων εντός της χώρας. Αν και το καθεστώς έχει κάνει κάποια βήματα για να κάμψει το εμπόριο ανθρώπων, η συμπεριφορά του και οι νομικοί κανονισμοί δείχνουν άλλα.

Αν και το Ιράν αποτελεί μέλος της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού, οι πολιτικές του βρίσκονται σε ζοφερή αντίθεση με τα άρθρα της διακήρυξης, μεταξύ των οποίων και αυτά που εγγυώνται την ασφάλεια των παιδιών χωρίς κηδεμόνες και των προσφυγόπουλων. Το Ιράν δεν αποτελεί επίσης μέλος του Πρωτοκόλλου Εμπορίας Ανθρώπων του ΟΗΕ το 2000, που αποτελεί σημαντική διεθνή συμφωνία για την αποτροπή του εμπορίου ανθρώπων.

Η έλλειψη δημοκρατικής βούλησης και η κοινωνική διαφάνεια έχουν καταστήσει πρόκληση για ακτιβιστές εντός και εκτός Ιράν τη δημοσιογραφική έρευνα για το ζήτημα αυτό. Ιρανοί δημοσιογράφοι και ακτιβιστές για τα δικαιώματα των παιδιών, που έχουν προσπαθήσει να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό, συναντούν έλλειψη συνεργασίας από τις Αρχές, ενώ δέχονται και απειλές και συλλήψεις από τις Αρχές. Ενώ η πλειοψηφία του κόσμου επικεντρώνεται στα διεθνή και πολιτικά ζητήματα που περιβάλλουν τη χώρα, τα παιδιά του Ιράν παραμένουν ως επί το πλείστον αόρατα και ξεχασμένα.

Για ρεπορτάζ επί του θέματος στην περσική γλώσσα, δείτε εδώ.