[1]Φωτογραφία: Hani Amir, Flickr (CC BY 3.0)
Στις 31 Ιανουαρίου, το ανώτατο δικαστήριο της Μαυριτανίας έχει προγραμματιστεί [2] να εκδώσει απόφαση για την υπόθεση του blogger Mohamed Cheikh Ould Mkhaitir, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο το 2014 για ένα άρθρο γνώμης που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Aqlame [3].
Στο άρθρο με τίτλο “Θρησκεία, θρησκευτικότητα και τεχνίτες”, που έκτοτε έχει αποσυρθεί από το Aqlame αλλά είναι ακόμη διαθέσιμο διαδικτυακά [4], ο Ould Mkhaitir επέκρινε τη χρήση της θρησκείας για τη δικαιολόγηση του συστήματος διακρίσεων με κάστες της Μαυριτανίας, αναφέροντας παραδείγματα από τη ζωή του προφήτη Μωάμεθ.
Οι αρχές της Μαυριτανίας συνέλαβαν τον Ould Mkhaitir στις 2 Ιανουαρίου 2014, δύο ημέρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου του, και τον Δεκέμβριο του 2014 το πρωτοβάθμιο δικαστήριο Nouadhibou τον καταδίκασε σε θάνατο για «αποστασία» σύμφωνα με το άρθρο 306 του Μαυριτανικού Ποινικού Κώδικα, [5] διότι μιλούσε «ελαφρώς» για τον προφήτη. Τον Απρίλιο του 2016, ένα εφετείο επιβεβαίωσε την ποινή του και παρέπεμψε την υπόθεσή του στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο έχει την εξουσία να μειώσει τη θανατική του ποινή σε ποινή φυλάκισης και πρόστιμο, αν κρίνει ότι ο κατηγορούμενος «έχει μετανοήσει».
Το άρθρο 306 ορίζει [6]ότι “κάθε μουσουλμάνος ένοχος του εγκλήματος της αποστασίας, είτε με λέξη είτε με πράξη προφανή ή προφανή χαρακτήρα, θα κληθεί να μετανοήσει μέσα σε τρεις ημέρες. Εάν ο κατηγορούμενος δεν μετανοήσει μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, θα καταδικαστεί σε θάνατο και όλη η περιουσία του θα κατασχεθεί από την κυβέρνηση». Το ίδιο άρθρο προβλέπει ότι αν ο καταδικασθείς «μετανοήσει» πριν από την εκτέλεση του, το Ανώτατο Δικαστήριο της Μαυριτανίας μπορεί να μετατρέψει τη θανατική ποινή σε ποινή φυλάκισης μεταξύ τριών μηνών και δύο ετών και πρόστιμο ύψους 5.000-60.000 ουγκίγια (περίπου 14-170 δολαρίων).
Μετά τη σύλληψή του, ο Ould Mkhaitir δημοσίευσε μια δήλωση [7]από τη φυλακή, στην οποία ανέφερε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να προσβάλει τον προφήτη και κατηγόρησε τους επικριτές του ότι «ανακατεύουν θρησκευτικά συναισθήματα» για να τον στοχεύσουν. Ο Ould Mkhaitir έχει μετανιώσει, αλλά εναπόκειται στο Ανώτατο Δικαστήριο να καθορίσει εάν η μετάνοια ήταν επαρκής ή όχι.
“Το τελευταίο προπύργιο της δουλείας”
Η κριτική για το σύστημα των καστών παραμένει ταμπού στη Μαυριτανία, μια χώρα που έχει χαρακτηριστεί ως “το τελευταίο προπύργιο της δουλείας [8]“. Η Μαυριτανία έγινε η τελευταία χώρα στον κόσμο που κατήργησε τη δουλεία το 1981 και μόλις ποινικοποίησε την πρακτική το 2007. Παρά ταύτα, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν [8]ότι ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν υπό δουλεία στη Μαυριτανία είναι μεταξύ 340-680 χιλιάδων: το 20% του συνόλου του πληθυσμού. Ο αριθμός των διώξεων βάσει του νομοσχεδίου κατά της δουλείας είναι “πολύ χαμηλός” σύμφωνα με έκθεση [9] του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τις σύγχρονες μορφές δουλείας του 2014, ενώ οι εκστρατείες εναντίον των πρακτικών της δουλείας αντιμετωπίζουν ποινικές δίκες.
Το 2014, αρκετοί ακτιβιστές, συμπεριλαμβανομένου του Biram Dah Abeid, ο οποίος κατέβηκε στις προεδρικές εκλογές της Μαυριτανίας το 2014 σε πλατφόρμα κατά της δουλείας και της καταπολέμησης των διακρίσεων, συνελήφθησαν και παραπέμπφθηκαν [10]σε δίκη για εκστρατεία κατά της δουλείας. Το 2012, ο Dah Abeid, όπως ο Ould Mkhaitir το 2014, καταδικάστηκε [10]σε θάνατο σε κατηγορίες για «αποστασία» για διαμαρτυρία κατά της δουλείας, κατά την οποία έκαψε θρησκευτικά κείμενα από έναν ισλαμιστή μελετητή του 8ου αιώνα που δικαιολογούσε την πρακτική και έδωσε μια ομιλία [11]που κατήγγειλλε εκείνους που χρησιμοποιούν τη θρησκεία για να δικαιολογήσουν τη δουλεία και τις διακρίσεις:
Υπάρχει μια ομάδα κακών ανθρώπων που φυλάσσουν το Ισλάμ και το χρησιμοποιούν, όποτε θέλουν, και αυτή η ομάδα διαιρεί την κοινωνία, θέτοντας μερικούς ανθρώπους στην κορυφή και μερικούς ανθρώπους – όχι λόγω του τι κάνουν ή ποιοι είναι, αλλά λόγω του χρώματος του δέρματός τους
Ο Dah Abeid αθωώθηκε αργότερα. Αλλά το 2015, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης για τον ακτιβισμό του κατά της δουλείας.
Σε αρκετές χώρες του Αραβικού Κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κατάρ και της Υεμένης, η “αποστασία” είναι ένα έγκλημα που επιδέχεται θανατική ποινή. Οι κατηγορίες για αποστασία και βλασφημία χρησιμοποιούνται συχνά “ως πρόσχημα για την επίλυση πολιτικών αντιμαχιών ή την επιδίωξη προσωπικών μνησικακιών”, όπως γράφει ο δημοσιογράφος Brian Whitaker, συγγραφέας του βιβλίου Άραβες Χωρίς Θεό [12] για την υπόθεση [13]του Ould Mkahitir το 2014.