Το ιαπωνικό-αγγλικό λεξικό του οίκου Kenkyusha. Niko Kitsakis (CC-SA-3.0)

Η ανάρτηση που φιλοξενείται εδώ είναι της Allyson Eamer, ακαδημαϊκού της Κοινωνικής Γλωσσολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Οντάριο. Μια εκδοχή της δημοσίευσης αυτής αρχικά εμφανίστηκε στο Ethnos Project blog.

Μια γλώσσα προς εξαφάνιση στον κόσμο πεθαίνει κάθε 10-14 ημέρες. Στον αγώνα διάσωσής τους από την εξαφάνιση, ομιλητές, μελετητές και ειδικοί περί τεχνολογίας συνεργάζονται για να εξερευνήσουν το πώς η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναβιώσει μια γλώσσα.

Οι γλώσσες γίνονται ευάλωτες όσο περνά ο χρόνος, καθώς οι ομιλητές τους σταδιακά μεταβαίνουν στη χρήση μιας γλώσσας με μεγαλύτερη πολιτική και οικονομική ισχύ. Συχνότερα απ’ ό,τι καθόλου, η μετάβαση συμβαίνει λόγω αποικιακών και επεκτατικών πολιτικών, οι οποίες αποβλέπουν στην παραχώρηση ιθαγενών λαών, πολιτισμών και γης στους θεμελιωτές αυτοκρατοριών.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ορισμένοι ακαδημαϊκοί παραμένουν ανενόχλητοι από τον αποκαλούμενο “γλωσσολογικό Δαρβινισμό” ή αλλιώς την επιβίωση της δυνατότερης γλώσσας. Μπορεί να επιχειρηματολογήσουν λέγοντας: “Δεν είναι ευκολότερο, αν μιλάμε όλοι την ίδια γλώσσα;”

Δεν πρόκειται να αναλύσω το πώς κάθε γλώσσα κωδικοποιεί μια μοναδική κοσμοθεωρία: πώς το λεξιλόγιο μιας γλώσσας αποκαλύπτει τις αξίες των ανθρώπων που τη μιλούν, πώς η εμπειρική γνώση εμπεριέχεται στα γλωσσικά χαρακτηριστικά και πώς η τέχνη, η αυτο-έκφραση, η ιστορία, ο πολιτισμός, η οικονομία και η ταυτότητα συνδέονται αναπόσπαστα με τη γλώσσα. Αντ’ αυτού, θα προχωρήσω υποθέτοντας ότι, όπως κι εγώ, θεωρείτε ότι η απώλεια μιας γλώσσας είναι τραγική και ότι έχουν ήδη αρπαχθεί πάρα πολλά από τους ιθαγενείς λαούς του κόσμου.

Λεξικό μινιατούρα DNF από τον Tomasz Sienicki (CC-SA-3.0)

Η τεχνολογία μπορεί να διασυνδέσει δασκάλους γλωσσών και περιεχόμενο με μαθητές πέρα από τόπο και χρόνο. Η τεχνολογία μπορεί να καταγράψει γλώσσες σε κίνδυνο με ηχογραφήσεις. Μπορεί να παράγει και να διαμοιράζει ιστορία και πόρους εύκολα και γρήγορα. Μπορεί να διευκολύνει την ανεξάρτητη μάθηση μέσω παιχνιδιών, downloads και εφαρμογών. Μπορεί να συνδέει μαθητές και δασκάλους για μονομερή ή διμερή εκμάθηση γλωσσών.

Οι άνθρωποι με προοδευτική σκέψη εκμεταλλεύονται την άνευ προηγουμένου δύναμη της τεχνολογίας για να απομακρύνουν τις γλώσσες από το χείλος της καταστροφής και, σε σπάνιες περιπτώσεις, για να αναστήσουν μια αφανισμένη γλώσσα.

Ιδού μια σύντομη επισκόπηση ορισμένων τρόπων, με τους οποίους η ψηφιακή τεχνολογία χρησιμοποιείται στις προσπάθειες αυτές:

Ευρώπη

• Η νορβηγική βόρεια σάμι γλώσσα χρησιμοποιήθηκε σε λεξικά προς “κατέβασμα”.
• Γαέλοι bloggers μοιράζονται ιδέες για τη χρήση της ιρλανδικής γλώσσας.
• Μαθητές της γλώσσας μανξ, της ιθαγενούς γλώσσας της Νήσου του Μαν, χρησιμοποιούν εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα και τάμπλετ για να βελτιώσουν τις γνώσεις τους.

Βόρεια Αμερική

• Ένα CD-ROM με μαθήματα προσωπικής μελέτης δημιουργήθηκε στην ναβάχο, η οποία ομιλείται στις νοτιοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες.
• Μαθητές της τσερόκι, η οποία ομιλείται στις νότιες κεντρικές ΗΠΑ, μπορούν να επικοινωνήσουν εντός ενός ψηφιακού κόσμου.
• Οι Οτζίμπουε της Μανιτόμπα του Καναδά χρησιμοποιπύν εφαρμογή στο iPhone για να αναβιώσουν τη γλώσσα τους, όπως και οι Γουινεμπάγκο στις Μεσοδυτικές ΗΠΑ.

Αφρική

• Βάσεις δεδομένων αναπτύσσονται για προφορικές γλώσσες στην Κένυα.
• Αρχαίες ιστορίες ηχογραφούνται στις ιθαγενείς γλώσσες του Μάλι.
• Μια εταιρία διαδικτυακής εκμάθησης γλωσσών προσφέρει μαθήματα στη γλώσσα σφυριγμάτων στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας.

Κεντρική και Νότια Αμερική

• Πρωτοποριακή καταγραφή της γλώσσας Κĩsêdjê πραγματοποιείται στη Βραζιλία.
  
• Αναπτύχθηκε ένα ομιλών λεξικό της γλώσσας πιπίλ στο Ελ Σαλβαδόρ.
• Υλοποιούνται ηχογραφήσεις προσωπικών αφηγήσεων του λαού Άτσε στην Παραγουάη.

Ασία

• Λογισμικό ψηφιακών αφηγήσεων πλέον περιλαμβάνει ορισμένες από τις μειονοτικές γλώσσες της Κίνας.
• Μαθήματα της τατζίκικης γλώσσας του Ουζμπεκιστάν είναι πλέον διαθέσιμα στο YouTube.
• Σύνολο 780 μη καταγεγραμμένες γλώσσες στην Ινδία πλέον χαρτογραφούνται και αρχειοθετούνται διαδικτυακά.

Αρκτική

• Ασύγχρονα διαδικτυακά μαθήματα προσφέρονται στην ινουκτιτούτ, μια από τις γλώσσες της Αρκτικής.

Μέση Ανατολική

• Διαδικτυακές αφηγήσεις στη χαλδαϊκή γλώσσα, που ομιλείται στο Ιράκ, βοηθούν τους ομιλητές να αποκτήσουν ευκολία στην ομιλία της.

Ειρηνικός Ωκεανός

• Ιθαγενής νοηματική γλώσσα από την Κεντρική Αυστραλία μπορεί να μαθευτεί πλέον μέσω διαδικτυακών βίντεο.
• Ψηφιακές αφηγήσεις γλωσσών από νησιά του Ειρηνικού βρίσκονται πλέον διαθέσιμες διαδικτυακά.