- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Διχασμοί και Κίνδυνοι πριν από το επερχόμενο δημοψήφισμα της Τουρκίας

· Σύνταξη Arzu Geybullayeva Μετάφραση Maria Soulis

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Τουρκία, Εκλογές, Λογοκρισία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική

Ο Ερντογάν της Τουρκίας. Η φωτογραφία προέρχεται από την Επίσιμη σελίδα του Flickr [1]. Άδεια για επαναχρησιμοποίηση.

Στις 16 Απριλίου, οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε δημοψήφισμα για ναι ή όχι σε συνταγματικές τροπολογίες που έχουν εγκριθεί από το κοινοβούλιο των 550 εδρών όπου η πλειοψηφία των εδρών (317) ανήκει στο κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) υπό τον έλεγχο του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ακολουθούν μερικά πράγματα που αξίζει να γνωρίζετε πριν από την ψηφοφορία.

Πως είναι η κατάσταση στην πολιτική της Τουρκίας;

Πολύ ζοφερή. Το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης (SoE) που επιβλήθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, στο οποίο πέθαναν 241 άνθρωποι.

Από τη στιγμή που ήρθε η SoE, 128.398 άνθρωποι απολύθηκαν από την εργασία τους, 91.658 άτομα κρατήθηκαν, 45.012 άτομα συνελήφθησαν, 2.099 σχολεία, κοιτώνες και πανεπιστήμια έκλεισαν, 7.316 ακαδημαϊκοί απολύθηκαν, 3.843 εισαγγελείς και δικαστές απορρίφθηκαν, 149 τηλεοπτικά ιδρύματα έκλεισαν και 162 δημοσιογράφοι συνελήφθησαν σύμφωνα [2] με τον ανεξάρτητο παρατηρητή της Τουρκίας.

Κυρίως τα θύματα αυτής της “εκκαθάρισης” έχουν συνδεθεί από τις αρχές με το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν [3], το οποίο η κυβέρνηση της Τουρκίας θεωρεί ως τρομοκρατική ομάδα υπεύθυνη για την ενορχήστρωση της απόπειρας πραξικοπήματος. Σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με τον Γκιουλέν, αλλά δεν είναι φρόνιμοι με την «νέα Τουρκία» του Ερντογάν.

Τι θα φέρει μία ψήφος στο “Ναι”;

Βασικά, θα ενδυναμώσει τον Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος έχει ήδη πολύ μεγαλύτερη επιρροή από ό,τι θα πρότεινε η συνταγματική του εντολή. Για να είμαστε δίκαιοι, ο Ερντογάν υποστήριξε ένα προεδρικό πολιτικό σύστημα όταν ήταν ακόμα πρωθυπουργός — σήμερα το πιο συνταγματικά εξουσιοδοτημένο γραφείο στη χώρα — αλλά πολλοί πρότειναν ότι είχε το βλέμμα του στη δουλειά μέχρι τότε.

Ειδικότερα, οι αλλαγές θα επέτρεπαν [4] στον πρόεδρο να εκδίδει διατάγματα, να δηλώνει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να διορίζει υπουργούς και κορυφαίους κρατικούς αξιωματούχους. Θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στον Ερντογάν να παραμένει στην εξουσία στη χώρα μέχρι το 2029.

Τι λέει το “Ναι”;

Η ρητορική που προέρχεται από την Άγκυρα από την απόπειρα πραξικοπήματος δημιούργησε περισσότερες διασπάσεις σε ένα διαιρεμένο έθνος.

Τώρα, μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, οι ψηφοφόροι του “όχι” χαρακτηρίζονται ως εχθροί και τρομοκράτες, ενώ όσοι ψηφίσουν “ναι” επαινούνται ως υπερασπιστές της Τουρκικής δημοκρατίας. Το επίσημο σκεπτικό για την ψήφο στο “Ναι”, διατυμπανίζεται από το μεγαλύτερο μέρος του Κόμματος ΑΚΡ του Ερντογάν, αλλά και από το εθνικιστικό κόμμα MHP, είναι ότι το προεδρικό σύστημα θα επιτρέψει την ταχύτερη λήψη αποφάσεων και τη μείωση του κινδύνου των πολιτικών κρίσεων.

Αυτή η φιλοκυβερνητική εφημερίδα αναφέρει ότι «οι ψηφοφόροι δεν ενέκριναν την 15η Ιουλίου», αναφερόμενη στην απόπειρα πραξικοπήματος.

Μιλώντας [4] σε εκδήλωση σε κυβερνητική δεξαμενή σκέψης νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι όσοι ψηφίζουν εναντίον των αλλαγών θα ενισχύσουν τους εχθρούς της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της μαχητικής ομάδας του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), που αντιμάχεται το κράτος για περισσότερες από τρεις δεκαετίες από στρατόπεδα στα βουνά Qandil στο βόρειο Ιράκ.

Άλλες εξελίξεις δείχνουν την υστερία γύρω από την ψηφοφορία. Ένας ιμάμης στην Κωνσταντινούπολη αποκάλεσε [5] εκείνους που θα ψηφίσουν “όχι”, προδότες κατά τη διάρκεια ενός κηρύγματος. Μία οικογένεια στην ανατολική πόλη του Ντιγιάρμπακιρ, εν τω μεταξύ, ονόμασε [6] τη νεογέννητη κόρη τους “Evet”, ή “Ναι”, πριν από το δημοψήφισμα.

Τι λένε οι ειδικοί;

Σε πρόσφατο υπόμνημα για την ελευθερία έκφρασης και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία, ο Nils Muižnieks, Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δήλωσε: [7]

Ο χώρος για δημοκρατικό διάλογο στην Τουρκία έχει συρρικνωθεί ανησυχητικά μετά την αυξημένη δικαστική παρενόχληση μεγάλων στρωμάτων της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, των μελών του κοινοβουλίου, των πανεπιστημιακών και των απλών πολιτών, και της κυβερνητικής δράσης που μείωσε τον πλουραλισμό και οδήγησε σε αυτολογοκρισία. Η χειροτέρευση αυτή προέκυψε σε πολύ δύσκολο πλαίσιο, αλλά ούτε η απόπειρα πραξικοπήματος ούτε οι άλλες τρομοκρατικές απειλές που αντιμετωπίζει η Τουρκία μπορούν να δικαιολογήσουν μέτρα που παραβιάζουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και διαψεύδουν το κράτος δικαίου σε τέτοιο βαθμό. Οι αρχές θα πρέπει να αλλάξουν επειγόντως την πορεία τους με την αναθεώρηση της ποινικής νομοθεσίας και πρακτικής, να αναζωπυρώσουν την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας και να επιβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους να προστατεύσουν την ελευθερία του λόγου.

Σε μία άλλη πρόσφατα δημοσιευμένη έκθεση [8], το δίκτυο επιταγών και ισοζυγίων αποτελούμενο από πάνω από διακόσιες τουρκικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο ο συνταγματικός ορισμός θα μπορούσε να είναι καλό:

Το συνολικό αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης είναι ότι απαιτείται μία ολιστική προοπτική προκειμένου το σύστημα ελέγχου και ισορροπίας να καταστεί δεόντως λειτουργικό. Ενώ συζητείται η πρόταση συνταγματικής μεταρρύθμισης, περιλαμβάνει εκτεταμένες αλλαγές, ιδίως όσον αφορά την εκτελεστική εξουσία, περιλαμβάνει περιορισμένες αλλαγές όσον αφορά την εκπροσώπηση, την εποπτεία και τις νομοθετικές εξουσίες του νομοθέτη που χρειάζονται εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις. Μία παρόμοια κατάσταση ισχύει και για την δικαστική εξουσία.

Ο Bertil Emrah Oder, καθηγητής συνταγματικού δικαίου από το πανεπιστήμιο Koc της Κωνσταντινούπολης, δήλωσε  [9]στο Al Jazeera ότι οι αλλαγές θα διαταράξουν την ισορροπία μεταξύ των κλάδων της εξουσίας:

Σύμφωνα με την πρόταση, οι προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές θα είναι ταυτόχρονες και θα επιτρέπεται στον πρόεδρο να ενεργεί ως ηγέτης ενός πολιτικού κόμματος.

Τι λέει το “Όχι”;

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Τουρκίας έχουν καταστεί μια ευρέως φιλική ζώνη υπέρ του “Ναι” μετά από σημαντικές ανατροπές στις ήδη αποδυναμωμένες ελευθερίες του Τύπου από τότε που έγινε η απόπειρα πραξικοπήματος. Ωστόσο, τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, το CHP και το HDP, αντιτίθενται στις αλλαγές.

Επιπλέον, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκατοντάδες σελίδες για το “όχι” εμφανίστηκαν στο Facebook, με το χιούμορ να αναπτύσσεται ενάντια στην κραυγαλέα κρατική προπαγάνδα.

Ορίστε άλλο ένα #Όχι από τον Τομ Κρουζ

Απάνθισμα “Όχι” από παλιές Τουρκικές ταινίες.

Νομίζω λοιπόν, ότι “Όχι”

Ο Ahmet Sabanci, ένας συνεργάτης της Global Voices [20] πρότεινε στους Τούρκους netizens να ξεκινήσουν μία εκστρατεία με “όχι” σε εικόνες gif:

Μιλήσαμε με το @SenSandrs για το δημοψήφισμα σήμερα. Είπε ξεκάθαρα “Όχι”.

Ο Efe Kerem Sozeri, ένας άλλος συνεργάτης της GV [26], δημοσίευσε ένα βίντεο με τον εαυτό του να παίζει ένα τραγούδι με θέμα το “Όχι”.

Αλλά το να ψηφίσεις “Όχι” δεν είναι διασκέδαση και παιχνίδια. Τουλάχιστον δύο δημοσιογράφοι έχουν απολυθεί από την εργασία τους για την ανοιχτή υποστήριξη της εκστρατείας.

Το συντηρητικό κανάλι @KanalD απέλυσε τον παρουσιαστή #IrfanDegirmenci επειδή ανακοίνωσε ότι θα πει “Όχι” στο δημοψήφισμα για την εκτελεστική προεδρία

Εδώ είναι που βρίσκεται η Τουρκία αυτή τη στιγμή, καθώς προετοιμάζεται για μία ακόμα καθοριστική ψηφοφορία.