Roly poly κούκλες
Αυτό το άρθρο της Quyên Ngô είναι από την Loa, μια ανεξάρτητη ιστοσελίδα ειδήσεων και ραδιοφωνικής μετάδοσης ιστοριών για το Βιετνάμ. Είναι αναδημοσιευμένη από το Global Voices με βάση συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου
Έχετε δει μία κούκλα roly poly; Λέγονται επίσης αναμνηστικές ή ασταθείς κούκλες. Έχουν στρογγυλά κεφάλια, στρογγυλές κοιλιές και καθόλου άκρα. Όταν σπρώξεις την κούκλα κουνιέται, αλλά ποτέ δεν πέφτει κάτω.
Υπάρχει μία έκδοση που φτιάχνουν οι εθνικές μειονότητες στο Βιετνάμ — χρωματιστή και πλεγμένη με το βελονάκι. Και τώρα υπάρχει μία άλλη έκδοση φτιαγμένη αποκλειστικά από μία φυλακισμένη για πολιτικούς λόγους: την Nguyen Đang Minh Man.
Man Minh
Η Nguyen Đang Minh Man είναι μία 31χρονη φωτορεπόρτερ και αισθητικός που τώρα είναι για πέμπτο χρόνο στην φυλακή. Καταδικάστηκε οχτώ χρόνια για υπονόμευση του καθεστώτος. Η μητέρα της, Đặng Ngọc Minh, είναι μία πρώην πολιτική κατάδικος, η οποία συνελήφθη την ίδια στιγμή με την κόρη της, αλλά αφέθηκε ελεύθερη πιο νωρίς.
Η Ngọc Minh αναθυμάται την εποχή που αυτή και η Minh Mẫn έμαθαν πως να φτιάχνουν τις κούκλες ενώ ήταν στην φυλακή πριν τη δίκη.
Μας έφεραν στην Nghệ An, στο στρατόπεδο Nghi Kim. Εκεί υπήρχαν μερικές μειονότητες που έφτειαχναν αυτές τις κούκλες αλλά ήταν μάλλον άσχημες! Μας έδειξαν όμως πως να τις φτειάξουμε.
Κάθε κούκλα είναι μοναδική και έχει διαφορετικά ρούχα. Χωράνε σε μία παλάμη και έχουν εντυπωσιακές λεπτομέρειες όπως βλεφαρίδες και μικρές πεταλούδες και λουλούδια κεντημένα στα καπέλα τους. Μία κούκλα φοράει ένα καπέλο λίγο στραβά με προκλητικό τρόπο. Μία άλλη είναι ντυμένη γιορτινά στα κόκκινα και πράσινα, οι δύο πλεξούδες της είναι δεμένες με μία κορδέλα με τις λέξεις “Καλά Χριστούγεννα” κεντημένα στο μικρό σώμα της.
Αλλά τέχνη και χειροτεχνία είναι δύσκολα όταν είσαι σε κρατητήριο. Η Ngọc Minh εξηγεί πως μάζευαν τα υλικά για να φτιάξουν τις κούκλες:
The thing is, when we learned how to make them, we were at a detention center so we didn’t really have materials. When we wanted to practice making them, we had to use the threads from our bath towels. That doesn’t look very good though, when you pull out those threads. But when we were transferred to a different detention center, there were many prisoners working on embroidery, and they gave us their leftover thread – all different colors. And we found some cotton too, so we stuffed their stomachs.
Το πρόβλημα ήταν ότι όταν μάθαμε να τις φτιάχνουμε ήμαστε στο κρατητήριο οπότε δεν είχαμε υλικά. Όταν θέλαμε να τις φτιάξουμε έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε κλωστές από τις πετσέτες του μπάνιου. Δεν είναι όμορφες όμως όταν χρησιμοποιείς αυτές τις τραβηγμένες κλωστές. Όταν μεταφερθήκαμε όμως σε μία άλλη φυλακή εκεί υπήρχαν πολλές κρατούμενες που κένταγαν και μας έδωσαν κλωστές που είχαν μείνει – όλες διαφορετικά χρώματα. Βρήκαμε και λίγο βαμβάκι και το βάλαμε στις κοιλιές τους.
Η Minh Mẫn έφτειαχνε κούκλες με μανία. Έφτειαξε μία για κάθε περίπτωση – μία για τα Χριστούγεννα, μία για τα γενέθλια της μητέρας της και μία για την επέτειο γάμου των γονιών της.
Στην φυλακή που ήταν κρατούμενες η Minh Mẫn και η μητέρα της, οι φυλακισμένες ήταν χώρια η μία από την άλλη και απαγορευόταν να βγουν έξω. Λογοκρίνουν όλα τα βιβλία και οι φυλακισμένες μπαίνουν στην απομόνωση για το παραμικρό παράπτωμα. Οι κούκλες roly poly έγιναν πηγή θεραπείας, δημιουργικότητας και περισπασμός.
Όταν η μητέρα της αφέθηκε ελεύθερη η Minh Mẫn της έδωσε ένα μάτσο κούκλες να πάρει στο σπίτι. Οι καχύποπτοι φύλακες ζήτησαν να ανοίξουν τις κούκλες και να σιγουρευτούν ότι δεν ήταν ένα τέχνασμα να βγάλουν κάτι έξω από την φυλακή. Πραγματικά δεν βρήκαν τίποτα στις κοιλιές των κουκλών εκτός από βαμβάκι. Αυτό που δεν κατάλαβαν οι αρχές ήταν ότι τα μηνύματα που μετέφεραν οι κούκλες ήταν μπροστά στα μάτια τους — δεν μπορούσαν όμως να το αντιληφθούν.
Η Ngọc Minh λέει στην Loa το ‘μυστικό’ μήνυμα των κουκλών:
One has the flag of the Republic of Vietnam and she embroidered my English name, Ammy on it, along with my birthday, April 4th, next to the word Freedom, the white flower, and a cute butterfly on my hat.
Η μία έχει την σημαία της δημοκρατίας του Βιετνάμ και δίπλα κέντησε το αγγλικό όνομα μου Ammy, την ημερομηνία των γενεθλίων μου 4η Απριλίου, την λέξη ελευθερία, ένα άσπρο λουλούδι και μία χαριτωμένη πεταλούδα στο καπέλο μου.
Το άσπρο λουλούδι, hoa mai, το οποίο εμφανίζεται σε πολλές roly poly κούκλες που έχει φτιάξει η Minh Mẫn, αντιπροσωπεύει το σύμβολο του δημοκρατικού κόμματος του το Việt Tân, και είναι ένα μήνυμα αλληλεγγύης για αυτούς που μάχονται δίπλα της, έξω από τους τοίχους της φυλακής. Η Minh Mẫn και η μητέρα της είναι μέλη.
Μερικές από τις κούκλες
Μία άλλη κούκλα είναι ντυμένη στα μαύρα με το γράμμα T και το νούμερο 4 κεντημένο στο σώμα της: το T συμβολίζει το “tháng,” ή μήνα, και το 4 συμβολίζει τον μήνα Απρίλιο. Αυτή η κούκλα λέει η Ngọc Minh, είναι προς τιμήν του tháng tư đen, Μαύρου Απρίλιου – αλλιώς γνωστός ως 30η Απριλίου ή η πτώση της Σαϊγκόν. Η οικογένεια προσπάθησε να φύγει από το Βιετνάμ μετά τον πόλεμο αλλά απέτυχε.
Η Ngọc Minh ήθελε να το μοιραστεί τα χαριτωμένα και γεμάτα νόημα δημιουργήματα της κόρης της με τον κόσμο οπότε όταν βγήκε από την φυλακή ανέβασε μία φωτογραφία τους στο Facebook. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο άρχισαν να σχολιάζουν και να δίνουν προσοχή στις κούκλες. Τότε ήταν που οι αρχές απαγόρευσαν στην Ngọc Minh και τον άνδρα της να φέρνουν κούκλες στο σπίτι από την φυλακή.
Αλλά αυτή δεν ήταν η μοναδική φορά που η Minh Mẫn έχει προσελκύσει διεθνές ενδιαφέρον. Τον Σεπτέμβριο, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών περί αυθαίρετων κρατήσεων διακήρυξε ότι η Minh Mẫn “είναι υπό κράτηση για την ειρηνική εξάσκηση των δικαιωμάτων της” και ζήτησαν να αφεθεί ελεύθερη αμέσως.
Και ενώ η Minh Mẫn είναι ακόμα πίσω από τα σίδερα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης 5 στην Thanh Hóa, κατά την διάρκεια της οικογενειακής επίσκεψης τον Νοέμβριο η Ngọc Minh είπε ότι παρατήρησαν μία μικρή αλλαγή στην συμπεριφορά των αρχών. Η Ngọc Minh διηγείται:
She and her dad were talking through the glass partition on the phone. He said to her ‘The UN told the Vietnamese Governmet to release you unconditionally. I’m letting you know this, but don’t rush to hold too much hope, because at the end of the day it is still up to the State. Organizations and people all around the world are speaking up for your freedom.’ In the past, whenever we spoke about matters related to the case, they stopped us immediately. But this time, they didn’t stop us! All five of the prison guards standing watch did not say a word.
Αυτή και ο πατέρας της μιλούσαν στο τηλέφωνο για το γυάλινο χώρισμα. Αυτός της είπε ‘τα Ενωμένα Έθνη είπαν στην κυβέρνηση του Βιετνάμ να σε απελευθερώσουν άνευ όρων. Σου το λέω αυτό αλλά μην βιαστείς να ελπίσεις αφού στην τελική εξαρτάται από το κράτος. Οργανισμοί και άνθρωποι από όλον τον κόσμο μιλάνε για την απελευθέρωση σου. ’Στο παρελθόν όταν μιλούσαμε για ζητήματα σχετικά με αυτή την υπόθεση κατευθείαν μας σταματούσαν. Αυτή την φορά όμως δεν μας σταμάτησαν! Όλοι και οι πέντε φύλακες που στέκονταν φρουροί δεν είπαν λέξη.
Η Ngọc Minh είπε ότι αυτή και η οικογένεια της θα ήθελαν η Minh Mẫn να γυρίσει στο σπίτι. Δεν θέλουν να της δώσουν πολιτικό άσυλο και να πάει να μείνει εξόριστη σε μία άλλη χώρα. Είπε ότι θέλει να αγωνιστούν μαζί σαν οικογένεια για ένα ελεύθερο Βιετνάμ, στο Βιετνάμ.
Και εάν οι αρχές φοβούνται να αφήσουν μερικές κούκλες roly poly να φύγουν από την φυλακή, μπορεί μόνο να φανταστεί κανείς πως θα ένιωθαν εάν απελευθέρωναν την Minh Mẫn.
Μάθε πιο πολλά για την ιστορία της Minh Mẫn ακούγοντας αυτή την μετάδοση.
