[1]Ο Μίλοραντ Ντόντικ, πρόεδρος της Republika Srpska. Φωτογραφία από το Demokratska stranka (Δημοκρατικό κόμμα της Σερβίας), μέσω του Wikimedia Commons, CC BY.
Τα ρεπορτάζ για την ορκωμοσία του εκλεγμένου πρόεδρου Ντόναλντ Τραμπ των ΗΠΑ έχουν κυριαρχηθεί από νέα για τον αγώνα να βρει καλλιτέχνες που θα ήθελαν να δώσουν παράσταση [2], για καλλιτέχνες που ακυρώνουν την παρουσίασή τους [3], για προβλέψεις ότι πιο πολύς κόσμος θα συμμετέχει στην “Πορεία των Γυναικών” [4] για διαμαρτυρία από αυτούς που θα παραστούν στην ορκωμοσία και τον ασυνήθιστο μεγάλο αριθμό μελών του Κογκρέσου που θα μποϊκοτάρουν την τελετή [5].
Σε μία μικρή χώρα στην άλλη πλευρά του κόσμου όμως η ορκωμοσία του Τραμπ έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των ΜΜΕ για εντελώς διαφορετικούς λόγους, γιατί ένας σημαντικός πολιτικός έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες να αποδείξει ότι τον είχαν καλέσει στην επίσημη τελετή της ορκωμοσίας.
Στις 17 Ιανουαρίου, ο Μίλολαντ Ντόντικ, πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, μίας από τις δύο οντότητες της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, έγινε στόχος κυρώσεων του Λογιστηρίου του Κράτους των ΗΠΑ [6] για παρεμπόδιση της “Συμφωνίας Ντέιτον”, συμφωνίας ειρήνης που σταμάτησε τον πόλεμο του 1992 – 1995 και εγκαθίδρυσε το σύνταγμα της Βοσνίας Ερζεγοβίνης.
Ο Ντόντικ, που είναι γνωστός για την πίστη του στην κατάλυση, προφανώς ξεπέρασε τα όρια τον Σεπτέμβριο 2016, όταν οργάνωσε ένα δημοψήφισμα [7] εναντίον της απόφασης του συνταγματικού δικαστηρίου.
O Ντόντικ επανέλαβε τους ισχυρισμούς [8] του προηγούμενου μήνα στην απάντησή του [9] στις κυρώσεις: ότι η διοίκηση των ΗΠΑ αντεπιτέθηκε και ένας από τους λόγους ήταν η πρόσκλησή του στην επίσημη τελετή ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.
“Η πολιτική τους συντρίφθηκε τον Νοέμβριο με τις εκλογές αλλά εγώ είμαι ακόμα πολιτικά ενεργός” είπε ο Ντόντικ. “Γι’ αυτό μου αντεπιτίθενται. Προφανώς δεν θα το είχαν κάνει εάν δεν είχα προσκληθεί στην ορκωμοσία από τους φίλους μου που είναι κοντά στην καινούρια διοίκηση. Και αυτός ήταν ο τρόπος που βρήκαν να με εμποδίσουν να πάω γιατί απλά δεν μπορούσαν να με δουν εκεί.”
Αυτή η θεωρία είναι αρκετά παράξενη από μόνη της αλλά είναι πιο φαιδρή αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι ο Ντόντικ ποτέ δεν έλαβε τέτοια πρόσκληση, παρόλη την δραματική ιστορία που έφτιαξε γύρω από αυτούς τους ισχυρισμούς.
Οι δηλώσεις αυτές πρώτα αμφισβητήθηκαν από τον Υπουργό Εξωτερικού της Β.Ε. Igor Crnadak, ο οποίος δήλωσε [10] ότι δεν λήφθηκε τέτοια πρόσκληση μέσω των επίσημων καναλιών. Ο Crnadak υπέθεσε ότι ο Ντόντικ εξασφάλισε μία πρόσκληση σε μία από τις πολλές και διαφορετικές εκδηλώσεις ως αποτέλεσμα της παρασκηνιακής πολιτικής πίεσης που άσκησε στις ΗΠΑ [11].
Ο Ντόντικ απάντησε [12] ότι ήταν “…καλεσμένος στην τελετή ορκωμοσίας όπου θα παρευρεθεί ο Ντόναλντ Τραμπ” και θα καθόταν στην έβδομη θέση. “Εκτός εάν η εξερχόμενη διοίκηση μου αρνηθεί βίζα, θα είμαι στην ορκωμοσία,” είπε.
Αμέσως αφότου τα ΜΜΕ δημοσιοποίησαν αυτή την δήλωση στην Β.Ε. και στην γύρω περιοχή, ο Ντόντικ ανέφερε ότι έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον Hoyt Brian Yee, υφυπουργό των Ευρωπαϊκών και Ευρασιατικών ζητημάτων ο οποίος δήθεν προσπάθησε να τον πιέσει “να εγκαταλείψει την πολιτική του κόμματός του [13]”. Ο Ντόντικ είπε ότι ο Yee του τηλεφώνησε γιατί ήξερε ότι ο Ντόντικ είχε σκοπό να κάνει αίτηση για βίζα και ότι ο Yee του ζήτησε ανάμεσα σε άλλα να απαντήσει στην κλήτευση του γενικού εισαγγελέα σχετικά με το δημοψήφισμα.
Kuku nam Dodik ne može u Ameriku, a veli zva’ ga je Tramp. Sad ako ne podje Tramp će mu dobro zamjerit.
— makse_kralju (@makse_kralju) December 26, 2016 [14]
Ω τι κρίμα! ο Ντόντικ μας δεν μπορεί να πάει στην Αμερική, και είπε ότι ο Τραμπ τον κάλεσε. Εάν δεν πάει ο Τραμπ δεν θα τον συγχωρέσει.
Ο Ντόντικ απάντησε στην αίτηση του Yee με παλικαριά, αποκαλώντας τις ΗΠΑ “υπεύθυνες πιο πολύ απ’ όλους για την κρίση στην Β.Ε.” και τους ζητάει “να φύγουν από την χώρα και να σταματήσουν να ανακατεύονται [15].” Μία μέρα μετά ο Ντόντικ ανακοίνωσε ότι αρνήθηκαν να του εκδώσουν διπλωματική βίζα και αυτό το μετέφρασε ως σημάδι ότι ο Maureen Cormack, ο Αμερικάνος πρέσβης στην Β.Ε., έκανε μία προσωπική βεντέτα εναντίον του [16]— εξωθημένος προφανώς που είδε το όνομα του στην επίσημη λίστα των καλεσμένων στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ.
Σύμφωνα με τον Ντόντικ: “Το πρόβλημα προέκυψε όταν ο επίσημος κατάλογος της ορκωμοσίας, εκεί που καταγράφονται οι καλεσμένους και οι θέσεις τους— ποιος κάθεται σε ποια σειρά και ποια θέση— όταν η παλιά διοίκηση είδε αυτή την λίστα τσαντίστηκε. Μαζί με την βεβαίωση με το όνομά μου και τα εισιτήρια για την επίσημη τελετή. Ξαφνικά ήταν σαν να λέμε — πως είναι δυνατό αυτή η διοίκηση η οποία απεικονίζει τον Ντόντικ σαν τον κακό τύπο και αναπάντεχα είναι καλεσμένος σε μία σημαντική τελετή η οποία πολλοί στην υπάρχουσα διοίκηση δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι θα παραβρεθεί;”
Η ανακρίβεια των ισχυρισμών του Ντόντικ όμως επιβεβαιώθηκε έμμεσα από τις δικές του πράξεις. Αφού φύσηξε και ξεφύσηξε γιατί του αρνήθηκαν διπλωματική βίζα [17] έκανε αίτηση για κανονική βίζα τουρισμού για τις ΗΠΑ και πήγε για ανάκριση στον εισαγγελέα αθετώντας τον προηγούμενο “όρκο του” ότι ποτέ δεν θα ξαναπήγαινε στο Σαράγιεβο [18].
Παρόλα αυτό ο Ντόντικ ποτέ δεν απέσυρε την αρχική ιστορία. Στις 26 Δεκεμβρίου 2016 ένα κανάλι RTRS έδειξε ένα απόσπασμα από την συνέντευξη του Ντόντικ για την τηλεόραση που ήταν προγραμματισμένη να μεταδοθεί στις 29 Δεκεμβρίου. Σε αυτό το απόσπασμα με τίτλο “ο Ντόντικ δείχνει την πρόσκληση για την τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ [19],” ο Ντόντικ δείχνει ένα γράμμα που ισχυρίζεται ότι το έστειλαν “οι φίλοι του από το μεταβατικό προσωπικό του Τραμπ οι οποίοι δεν ξέχασαν τον Μίλοραντ Ντόντικ και την Σερβική Δημοκρατία [20] της Βοσνίας.”
“Αυτοί αποφάσισαν” είπε ο Ντόντικ στην τηλεοπτική συνέντευξη“ όπως ήταν δικαίωμά τους, να με καλέσουν στην ορκωμοσία η οποία γίνεται στις 20 Ιανουαρίου. Και το βράδυ — είναι αυτό ακριβώς γραμμένο, αυτή είναι η πρόσκληση μπορείς να την βγάλεις φωτογραφία — το βράδυ θα γίνει μία προεδρική τελετή όπου θα παραβρεθεί ο πρόεδρος ο οποίος συνήθως τους χαιρετάει όλους με χειραψία και βγάζει φωτογραφία με όλους που είναι παρόντες. Την έλαβα στις 2 Δεκεμβρίου και δεν ήθελα να προσελκύσω την προσοχή των ΜΜΕ. Αλλά αυτό τέλος πάντων έγινε και απ’ όσο ξέρω ήρθε από την Ουάσιγκτον .”
Stičem utisak da će Tramp odložiti inauguraciju ako Dodik ne dođe.
— Boban Karović (@BobanKarovic) December 29, 2016 [21]
Έχω την εντύπωση ότι ο Τραμπ θα αναβάλει την ορκωμοσία εάν ο Ντόντικ δεν μπορέσει να παραβρεθεί.
Το γράμμα που έδειξε ο Ντόντικ στην συνέντευξη παρόλα αυτά δεν ήταν μία πρόσκληση για την ορκωμοσία αλλά μάλλον ένα γράμμα από μία προσωπική γνωριμία προσκαλώντας τον σε μία εκδήλωση που λέγεται Πίστη, ελευθερία και μέλλον δεξίωση ορκωμοσίας [22] οργανωμένη από το Συμβούλιο Οικογενειακής Έρευνας [23] (FRC), ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό ο οποίος είναι επικεντρωμένος κυρίως εναντίον της έκτρωσης.
Ο ισχυρισμός του Ντόντικ ότι ο Τραμπ θα είναι παρών σε αυτή την εκδήλωση είναι επίσης λάθος επειδή τότε δεν είχε ακόμα γνωστοποιηθεί σε ποιες εκδηλώσεις ορκωμοσίας [24] θα παρουσιαζόταν ο Τραμπ. Όταν η προεδρική επιτροπή ορκωμοσίας τελικά εξέδωσε την λίστα με τις επίσημες εκδηλώσεις [25] η δεξίωση “Πίστη, ελευθερία και μέλλον δεξίωση ορκωμοσίας” δεν ήταν ανάμεσα τους.
“Το γράμμα απόδειξη” παρουσιασμένο από το δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.
Μερικές μέρες μετά ο Obrad Kesić, διευθυντής του RS Γραφείου συνεργασίας, εμπορίου και επενδύσεων στην Ουάσιγκτον, ένα από τα γραφεία που ο Ντόντικ δημιούργησε στο εξωτερικό [26], επιβεβαίωσε την ιστορία. Ο Kesić δήλωσε [26] ότι η πρεσβεία των ΗΠΑ συμπεριφερόταν “περίεργα” και είπε ότι εκτός από τον Ντόντικ, η επιτροπή του Τραμπ είχε προσκαλέσει άλλες “20 πολιτικές προσωπικότητες” στην ορκωμοσία, σε μία αλλαγή από την συνηθισμένη πρακτική που δεν επιτρέπει ξένες πολιτικές προσωπικότητες στην ορκωμοσία. Ο ισχυρισμός του Kesić γρήγορα διαψεύστηκε από την πρεσβεία των ΗΠΑ [27], η οποία επιβεβαίωσε ότι δεν θα υπάρχουν αποκλίσεις από τον παραδοσιακό τρόπο.
Ocekujem uskoro vijest: ” Dodik kao najjaci Trampov partner jedini ima VIP mjesto na inauguraciji! “#Tramp [28] u Dodikovoj sjeni
— Aleksandar Kostic (@kostic1991) December 29, 2016 [29]
Αναμενόμενες ειδήσεις να διαβάσεις: “Ο Ντόντικ είναι δυνατότερος συνάδελφος και ο μοναδικός με θέση VIP στην ορκωμοσία.”
#Ο Τραμπ κάτω από την σκιά του Ντόντικ.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πρόσκληση που έδειξε ο Ντόντικ στην τηλεόραση δεν στάλθηκε από “ένα μέλος της μεταβατικής διοίκησης του Τραμπ,” όπως ισχυρίστηκε ο Ντόντικ. Αν και η υπογραφή στο γράμμα δεν ήταν εμφανής η προσφορά του αποστολέα να ανταμείψει “την φιλοξενία που επεκτείνατε σε μένα και την Λιζ” δείχνει προς την κατεύθυνση του of Bob McEwen, ένα πρώην μέλος του κογκρέσου των ΗΠΑ που συνάντησε τον Ντόντικ στην Banja Luka νωρίτερα το 2016. Ο McEwen του οποίου η θητεία στο κογκρέσο τελείωσε το 1993, είναι διοικητικό στέλεχος του Συμβουλίου της εθνικής πολιτικής [30], μία από τις πολλές θρησκευόμενες και ακραία συντηρητικές ομάδες της δεξιάς, στις ΗΠΑ, που χρηματοδοτούν την “Πίστη, ελευθερία και μέλλον δεξίωση ορκωμοσίας.”
Φωτογραφία από την ιστοσελίδα www.faithfreedomfutureball.com
Ο McEwen είναι ένας καταγεγραμμένος λομπίστας, τον οποίο τα ΜΜΕ της Β.Ε. αναγνώρισαν ως μία πιθανή πηγή διασύνδεσης του Ντόντικ. Δεν υπάρχουν όμως άμεσες σχέσεις μεταξύ του McEwen και του Τραμπ. Αυτό σημαίνει ότι η κοντινότερη επαφή τους ήταν στην σύσκεψη του Ιουνίου 2016 όπου ο Τραμπ συνάντησε 500 Ευαγγελικούς ηγέτες [31]. Ωστόσο ο McEwen έχει προηγούμενες διασυνδέσεις με την πολιτική κατάσταση των Βαλκανίων. Είναι καταγραμμένος [32] από το Podesta lobbying group [33] ως ένας από τους συνεργάτες του στις δημόσιες σχέσεις της Αλβανίας το 2013, και στο βιογραφικό [34] του δίνει έμφαση στην συμπαρουσίαση μίας σύσκεψης για τους πρωθυπουργούς των Βαλκανίων το 2005, “με σκοπό να διευκολύνουν τον διάλογο και την συμφιλίωση σε αυτό το προβληματικό μέρος του κόσμου.”
Στο βιογραφικό του McEwen αναφέρει επίσης τον ρόλο του ως παρατηρητής των ΗΠΑ στις βουλευτικές εκλογές της Πολωνίας το 1989, σε γεγονότα “που ενθάρρυναν την κατάρρευση των κυβερνήσεων που ήταν κάτω από την επιρροή της Σοβιετικής ένωσης στην ανατολική Ευρώπη”. Επίσης αναφέρει ότι έδωσε “το τελευταίο επιχείρημα πριν την ψηφοφορία για την έγκριση της στρατιωτικής δράσης των ΗΠΑ με το όνομα Θύελλα της ερήμου”, και ήταν υποστηρικτής του “Εθνικής στρατηγικού νόμου” εγκωμιασμένο από τον Ντικ Τσέινι. Καμία από αυτές τιςι δραστηριότητες δεν συμβαδίζουν με την εναντίωση του Ντόντικ στην παρεμβατικότητα των ΗΠΑ, η οποία ευλόγως, αυξήθηκε αφότου ο ίδιος έγινε στόχος κυρώσεων.
Ακόμα και εάν ο McEwen ήταν ο αποστολέας του γράμματος που ο Ντόντικ έδειξε περήφανα στην τηλεόραση, η ομάδα πίσω από τον “Πίστη, ελευθερία και μέλλον δεξίωση ορκωμοσίας [22]” ασφαλώς αντιπροσωπεύει πεποιθήσεις που ο Ντόντικ ισχυρίζεται ότι αντιτίθεται. Ο αντιπρόεδρος του FRC’s, Jerry Boykin [35], για παράδειγμα ήταν ο Deputy Undersecretary of Defense for Intelligence [36] κατά την προεδρία του Τζορτζ Μπους στα χρόνια του “Πολέμου κατά της τρομοκρατίας”. Ειρωνικά η εκτελεστική διαταγή 13304, η οποία ήταν η νομική βάση για τις κυρώσεις εναντίον του Ντόντικ υπογράφτηκε από τον Μπους κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου (2003).
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα αυτά τα γεγονότα βλέπουμε ένα χοντρό στρώμα υποκρισίας του Ντόντικ “παραμύθια της επίσημης πρόσκλησης”, στην οποία οι φίλοι του Ντόντικ στην Ουάσιγκτον απεικονίζονται σαν μη παρεμβατικοί σε αντίθεση με την εξερχόμενη διοίκησης των ΗΠΑ και ο Μίλοραντ Ντόντικ σαν μία “αξιοσημείωτη” πολιτική προσωπικότητα για την οποία υποτιθέμενα οι δύο πλευρές συγκρούστηκαν.
Η συγγραφέας αυτού του άρθρου είναι μέλος της ομάδας Αληθόμετρο (Truth-o-meter), που δημοσιοποίησε αυτό το εκτεταμένο κείμενο επαλήθευσης γεγονότων [37].