[1]Φωτογραφία από το video «STOP FGM» του Josefine Ekman
Στις 6 Φεβρουαρίου, τα Ηνωμένα Έθνη κάλεσαν τον κόσμο να αγωνιστούν μαζί για να μειωθεί η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων [2] (FGM). Πρόκειται για το τελετουργικό αφαίρεσης ορισμένων ή όλων των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων [3]. Υπολογίζεται [4] ότι 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε 30 χώρες, η πλειοψηφία των οποίων είναι στην Αφρική, έχουν «κοπεί».
Η πρακτική έχει τις ρίζες της στην ανισότητα των φύλων, δεδομένου ότι προσπαθεί να ελέγξει τη σεξουαλικότητα των γυναικών. Συνήθως ξεκινά και πραγματοποιείται από τις γυναίκες που φοβούνται ότι οι κόρες που δεν “κόβονται” θα εκτίθενται σε κοινωνικό αποκλεισμό.
Πολλές δράσεις έχουν γίνει σε τοπικό επίπεδο σε όλη την αφρικανική ήπειρο για να περιορίσουν αυτήν την επικίνδυνη πρακτική που είναι απειλή για τα δικαιώματα των γυναικών και των σωμάτων τους, καθώς και τη σωματική τους υγεία. Μερικές από αυτές τις προσπάθειες οδηγούνται από γυναίκες που έχουν ήδη υποβληθεί σε FGM – ή ακόμα και την έκαναν σε άλλες.
Η Aja Babung Sidibeh, για παράδειγμα, ακρωτηρίαζε γυναικεία γεννητικά όργανα [5] στo νησί που γεννήθηκε, το Janjanbureh, στην Γκάμπια. Σήμερα, συμμετέχει ενεργά στον αγώνα κατά της πρακτικής του ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων. Τον Απρίλιο του 2014, είπε στην εφημερίδα Standard Newspaper: [6]
Αν ήξερα παλαιότερα αυτά που ξέρω σήμερα, ποτέ δεν θα έκανα περιτομή σε μία γυναίκα. Έχουμε προκαλέσει πολλά δεινά σε πολλές κόρες και συζύγους. Γι ‘αυτό είπα αν οι παππούδες μου ήξεραν αυτά που ξέρω σήμερα, ποτέ δεν θα έκαναν περιτομή σε οποιαδήποτε γυναίκα. Η άγνοια είναι το κύριο θέμα.
Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι βαθιά ριζωμένος σε ορισμένα έθιμα και παραδόσεις που συγκεντρώνονται στην Αφρική. Ασκείται επίσης αλλού, όπως στην Μέση Ανατολή και στην Ασία. Στο Μάλι και στην Σενεγάλη, οι γυναίκες των σιδεράδων είναι γενικά εκείνες που ασκούν αυτή την πρακτική. Αλλού, είναι παραδοσιακά μαίες.
[7]Η επικράτηση της FGM/C μέσα από μια αναφορά της UNICEF στην Wikipedia με την άδεια από CC-GDFL
Ενώ η επικράτηση της πρακτικής τα τελευταία 30 χρόνια έχει μειωθεί, δεν έχουν σημειώσει πρόοδο όλες οι χώρες. Δείτε τη Δημοκρατία της Γουινέας. Παρά το γεγονός ότι απαγορεύεται από το νόμο της Γουινέας, η πρακτική είναι ευρέως διαδεδομένη: το 97% των κοριτσιών και των γυναικών ηλικίας 15 έως 49 ετών έχουν υποβληθεί στη διαδικασία [8], σύμφωνα με μια αναφορά του ΟΗΕ για το 2016 [8] που εξετάζει τον αντίκτυπο τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και την περιτομή. Η πρακτική είναι παρούσα σε μεγάλη κλίμακα σε κάθε μία από τις τέσσερις περιφέρειες της χώρας, καθώς και σε όλες τις εθνικές ομάδες, θρησκείες και κοινωνικοεπαγγελματικούς κύκλους. Καθώς η πρακτική μειώνεται σε διεθνές επίπεδο, μια εθνική δημογραφική έρευνα για την υγεία που πραγματοποιήθηκε το 2012 κατέληξε στο συμπέρασμα μιας μικρής αύξησης στην επικράτηση της διαδικασίας στην Γουινέα από το 2002. Η χώρα κατατάσσεται δεύτερη στον κόσμο όσον αφορά το ποσοστό επικράτησης της πρακτικής αυτής, πίσω από την Σομαλία.
Ο ΟΗΕ έχει καταγγείλει την πρακτική αυτή από το 1970. Περίπου 15 κράτη έχουν θεσπίσει νόμους, διασκέψεις έχουν πραγματοποιηθεί και έχουν γραφτεί πολλές εκθέσεις , αλλά μια σημαντική αλλαγή ήταν δύσκολο να γίνει. Για παράδειγμα, η Γουινέα ψήφισε ένα νόμο το 1960 που καταδίκαζε κάθε άτομο που διέπραττε το τελετουργικό με ισόβια σκληρή εργασία. Αν η γυναίκα που υποβλήθηκε σε FGM πέθαινε εντός 40 ημερών από την εκτομή, ο/η δράστης καταδικαζόταν σε θάνατο. Ωστόσο, ο νόμος δεν έχει ποτέ πραγματικά εκτελεστεί.
Σομαλιλάνδη
Στην Σομαλιλάνδη, μία αποσχισθείσα περιοχή της Σομαλίας, η περίπτωση της Edna Adan Ismail [9] απεικονίζει την επιβλαβή δύναμη αυτής της παράδοσης και τις προσπάθειες που απαιτούνται για να σταματήσει. Η Edna, γεννήθηκε σε μια οικογένεια γιατρών της μεγάλης αστικής τάξης της χώρας: ήταν οκτώ ετών όταν ήταν της έγινε η περιτομή. Ο σκοπός αυτής της λειτουργίας, σύμφωνα με τους συγγενείς της, ήταν να μειώσει τη σεξουαλική επιθυμία της όταν μεγαλώσει, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα της ασυδοσίας και της διασφάλισης ότι ήταν «άξια να παντρευτεί».
Η Edna εξιστορεί ότι η μητέρα της την ανάγκασε να της κάνουν περιτομή, παρά τη σταθερή αντίθεσή του πατέρα της, ο οποίος ήταν απών την ημέρα του ακρωτηριασμού της. Όταν κατάλαβε ότι η πράξη είχε πραγματοποιηθεί εν απουσία του, ο πατέρας της ξέσπασε σε κλάματα, αφού απέτυχε να προστατεύσει την κόρη του.
Από τότε, η Edna έχει γίνει μια σκληρή ακτιβίστρια στον αγώνα κατά του FGM. Παρά τα αθέμιτα πλεονεκτήματα υπέρ των ανδρών, η Edna παρακολούθησε ένα βρετανικό πανεπιστήμιο και έγινε η πρώτη νοσοκόμα και μαία στη χώρα της και αργότερα η πρώτη κυρία της Σομαλίας. Παρακάτω είναι ένα βίντεο στο οποίο η Edna εξηγεί τη στρατηγική της για την καταπολέμηση αυτής της πρακτικής
Η Edna πέτυχε στη συνέχεια την οικοδόμηση ενός μαιευτηρίου, το Edna Adan Maternity Hospital, με την υποστήριξη πολλών χορηγών. 97% των γυναικών που συμμετείχαν στο νοσοκομείο υπέφεραν μια άλλη μορφή αποτρόπαιας ακρωτηριασμού οργάνων: αγκτηριασμό. Ο αγκτηριασμός είναι η πράξη της ραφής των περισσοτέρων από τα μεγάλα ή μικρά χείλη του αιδοίου, αφήνοντας μόνο ένα μικρό άνοιγμα έτσι ώστε τα ούρα και η έμμηνος ρύση να μπορούν να ρέουν έξω. Συνήθως πραγματοποιείται σε μια έφηβη προ-εφηβικά, προκειμένου να αποφευχθεί η σεξουαλική επαφή.
Οι συνέπειες για την σεξουαλική υγεία των γυναικών αυτών είναι ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, τόσο κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως όσο και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και του τοκετού. Συχνά αυτό προκαλεί αιμορραγία [10], η οποία οδηγεί είτε στο θάνατο της γυναίκας ή επιπλοκών, λόγω του σχισίματος των κολπικών ιστών κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Σενεγάλη και Αιθιοπία
Η ΜΚΟ οργάνωση TOSTAN έχει καταφέρει να περιορίσει το FGM στη Σενεγάλη, μέσω μιας εκπαιδευτικής εκστρατεία [11]ς για τους χωρικούς – άνδρες και γυναίκες – που προσπαθεί να την ταιριάξει με τις κοινές παραδόσεις και πεποιθήσεις. Μέσα από το έργο τους, οι κίνδυνοι για την υγεία μετά από FGM μπόρεσαν να συζητηθούν φιλικά μεταξύ των γερόντων και χωρικών και των μελών της ομάδας της οργάνωσης TOSTAN και το 1997, 35 γυναίκες από το χωριό Malicounda Bambara ανακοίνωσαν για πρώτη φορά ότι οι κόρες τους δεν θα έκαναν περιτομή. Το έργο της οργάνωσης TOSTAN μέσω της εκπαιδευτικής κοινότητας, η εισαγωγή των μικρο-πιστώσεων, της διαχείρισης του χωριού και της εκπαίδευσης από ομότιμους είχαν δυνατό αντίκτυπο στην πρόληψη των καταστροφικών συνεπειών του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων.
Αυτή η εκστρατεία εκπαίδευσης είναι σίγουρα μια μακροπρόθεσμη δέσμευση, καθώς το έργο έχει συχνά γίνει αντιληπτό ως ενάντιο στην Αφρική και επικρίθηκε από τα γύρω χωριά, αμέσως μετά την εφαρμογή του. Ωστόσο, από την αρχή της εκστρατείας, περισσότερα από 2.600 χωριά έχουν ανακοινώσει ότι δεν θα ασκήσουν πλέον FGM. Η κυβέρνηση της Σενεγάλης αναγνώρισε την στρατηγική της οργάνωσης TOSTAN ως αποτελεσματική και την υιοθέτησε ως εθνικό πρότυπο. Η στρατηγική αυτή έχει έκτοτε εξαπλωθεί στις οργανώσεις των περιοχών της Δυτικής Αφρικής και τις κοινότητες στην Γκάνα.
Η ΜΚΟ της Αιθιοπίας KMG Ethiopia [12] πέτυχε επίσης περιορισμό της πρακτικής στην Αιθιοπία, αποδεικνύοντας ότι η χειραφέτηση των γυναικών στην κοινωνία είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση, πολύ πάνω από την ψήφιση των νόμων και την υλοποίηση των μεγάλων διεθνών ψηφισμάτων.