Μπουρουντιανοί που ζουν στο Ναϊρόμπι της Κένυας και φίλοι του Μπουρούντι λένε όχι στην τρίτη θητεία του προέδρου Πιερ Νκουρουνζίζα. – από τον Vincent Munga για το Demotix.
Από τα μέσα του 2015, όταν ο πρόεδρος του Μπουρούντι Πιερ Νκουρουνζίζα δήλωσε την πρόθεσή του να βάλει υποψηφιότητα για τρίτη θητεία, η κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει κριτική για εκτεταμένες καταστολές [1] κατά στασιαστών, αλλά και διαδηλώσεων και αντιπάλων. Παρά τις διεθνείς [2] εντάσεις και τη σοβαρή οικονομική [3] κάμψη, ωστόσο, φαινόταν να έχει διασφαλίσει τον έλεγχο εντός της χώρας, περιορίζοντας τους επικριτές και την κοινωνία των πολιτών που παρακολουθούν την κατάσταση.
Διεθνείς [4] και εθνικές ομάδες [5] δικαιωμάτων, δημοσιογράφοι [6], αξιωματούχοι του ΟΗΕ [7] και διπλωμάτες έχουν κατηγορήσει [8] τους πράκτορες ασφαλείας και τους ακτιβιστές του Imbonerakure (πτέρυγα νεολαίας του κυβερνώντος κόμματος) στο Μπουρούντι ότι διαπράττουν εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης σεξουαλικής [9] βίας και εξαναγκαστικών εξαφανίσεων, με ατιμωρησία [10]. Πολλοί αντίπαλοι εγκατέλειψαν [11] την χώρα, ιδιαίτερα τις «επαναστατικές» περιοχές [12] της Μπουζουμπούρα, αφήνοντας διαιρεμένη την εξόριστη αντιπολίτευση, και ο συνολικός πληθυσμός προσφύγων [13] ξεπέρασε πρόσφατα τους 328.000.
Μια έκθεση [5] της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Ligue ΙΤΕΚΑ του Νοεμβρίου 2016 περιγράφει [14] την πολιτική καταστολή που μεταβάλλεται το 2016 από δημόσιες καταστολές σε βία “πίσω από κλειστές πόρτες”, όπως μυστικές κρατήσεις. Αξιωματούχοι απορρίπτουν αυτές τις επικρίσεις, ισχυριζόμενοι ότι είναι προκατειλημμένες και βασίζονται σε φήμες.
Πολλές εντάσεις για τον Πρόεδρο Νκουρουνζίζα
Πρώην αντάρτες [15], οι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του Nκουρουνζίζα, [16] σκεπτικοί προς την μεταπολεμική ειρηνευτική συμφωνία και την κατανομή εξουσίας, ανέλαβαν σταδιακά τον έλεγχο του κόμματος και του κράτους, σε μια διαδικασία [17] που επιταχύνθηκε [18] μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα τον Μάιο του 2015.
Ο πρόεδρος Νκουρουνζίζα υπαινίχθηκε πρόσφατα συνταγματικές αλλαγές που θα του επέτρεπαν να παραμείνει ακόμη και για μια τέταρτη θητεία, ανέφερε η ανεξάρτητη εφημερίδα [19] Iwacu. Ο Jean Minani, εκπρόσωπος του συνασπισμού της αντιπολίτευσης CNARED (Εθνικό Συμβούλιο για την Προάσπιση της Συμφωνίας της Αρούσα για την Ειρήνη και τη Συμφιλίωση και το Σύνταγμα) δήλωσε – προκαλώντας ανησυχητική πιθανή κλιμάκωση της αντιπαράθεσης:
Devant un homme déterminé à enterrer l’Accord d’Arusha et la Constitution pour s’éterniser au pouvoir, il me semble qu’il n’y ait aucun autre choix que celui d’user de tous les moyens pour contrecarrer son plan.
Αντιμέτωποι με έναν άνθρωπο αποφασισμένο να θάψει τη συμφωνία της Αρούσα και το σύνταγμα για να παραμείνει στην εξουσία για πάντα, μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα για να αποφευχθεί το σχέδιό του.
Βουβά ΜΜΕ
Πολλοί δημοσιογράφοι και ακτιβιστές έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και κάποιοι αγνοούνται κιόλας, όπως ο δημοσιογράφος Jean Bigirimana, ο οποίος εμφανίστηκε τελευταία φορά τον Ιούλιο. Το αίτημα [20] της RSF για πλήρη διερεύνηση της εξαφάνισής του παραδόθηκε [21] στην πρεσβεία [22] του Μπουρούντι στο Παρίσι τον Οκτώβριο, με ελάχιστη ανταπόκριση.
Όσοι δημοσιογράφοι παραμένουν στο Μπουρούντι πρέπει τώρα να εγγραφούν [23] στο Εθνικό Συμβούλιο Επικοινωνιών, προκειμένου να εκτελέσουν το έργο τους. Οι κρατικοί αξιωματούχοι έχουν επίσης συλλάβει χρήστες [24] WhatsApp για κατηγορίες περί δυσφήμισης, ως μέρος, λένε οι επικριτές, μιας καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης.
Πολλοί ανεξάρτητοι ραδιοφωνικοί σταθμοί παρέμειναν κλειστοί [25] από το αποτυχημένο πραξικόπημα και μετά. Το ραδιόφωνο Isanganiro επέστρεψε στα ραδιοφωνικά κύματα νωρίτερα το 2016, αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις, και μια εκπομπή αναβλήθηκε [26] λόγω της μετάδοσης ενός τραγουδιού [27] στα κιρούντι που επευφημούσε τα δικαιώματα των δημοσιογράφων. Το SOS Médias Burundi ανέφερε επίσης τον Δεκέμβριο ότι ένας υπουργός παρενέβη για να αποκλείσει την κάλυψη [28], που μεταδόθηκε για πρώτη φορά στα κιρούντι, από το Radio Isanganiro για νομικές αλλαγές στις ένοπλες δυνάμεις, προφανώς για λόγους ασφαλείας.
Η Ένωση Μουσικών Μπουρούντι, που εγκρίθηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Επικοινωνιών, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σκοπεύει να λογοκρίνει [29] κομμάτια που μεταδίδονται [28] και τα οποία «υπονομεύουν την ειρήνη». Εντούτοις, ο υπουργός Πολιτισμού [30] αντιτίθεται σ ‘αυτό.
Ελεγχόμενη κριτική
Οι «πολιτικοποιημένες» οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών – ιδίως το κίνημα “Halte au troisieme mandat” [Στοπ στην τρίτη θητεία] – αντιμετωπίζουν κι αυτές σκληρά εμπόδια. Πέντε οργανώσεις αποσύρθηκαν [31] στις 19 Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένης της γνωστής Ένωσης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Φυλακισμένων Ατόμων (APRODH) για «παραβίαση της ασφάλειας [32]» και την «αμαύρωση» της εικόνας του Μπουρούντι. Στις 24 Οκτωβρίου αναστάλθηκαν [33] επίσης η Ένωση Δημοσιογράφων του Μπουρούντι και διάφορες οργανώσεις δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της Ligue ITEKA.
Κυβερνητικές έρευνες ορισμένων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών έχουν λήξει, αλλά ο SOS Médias Burundi ανέφερε [34] την απαισιοδοξία ενός διευθυντή ότι δε θα μπορεί να εργαστεί ελεύθερα.
Η Εθνοσυνέλευση επίσης ενέκρινε [35] πρόσφατα νόμο που παρακολουθεί αυστηρά τις διεθνείς δραστηριότητες των ΜΚΟ και περιορίζει την ικανότητά τους να λαμβάνουν χρηματοδότηση. Προστιθέμενη στην κυβέρνηση που αποσύρει τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), αυτό υποδεικνύει ότι δημιουργείται χάσμα μεταξύ κρατικών και διεθνών οργάνων για την εποπτεία της κατάστασης.
Προσπάθειες για τον έλεγχο των κυρίαρχων αφηγήσεων [36] εμφανίστηκαν επίσης στα σχολεία [37]. Το περασμένο καλοκαίρι, έφηβοι μαθητές συνελήφθησαν επειδή έκαναν σκίτσα του προέδρου στα εγχειρίδια. Αυτό επικρίθηκε [38] για τη δυσανάλογη μετατροπή ενός θέματος σχολικής πειθαρχίας σε ποινικό ζήτημα. Ο SOS Médias Burundi ανέφερε ότι περισσότεροι από 200 [39] μαθητές στάλθηκαν σπίτι τους από ένα σχολείο και ότι μέχρι [40] τις 16 Ιουνίου το “φαινόμενο με τα σκίτσα [41]” είχε επηρεάσει τουλάχιστον 580 μαθητές σε 4 σχολεία. Ο περιφερειακός κυβερνήτης Emmanuel Niyungeko υποστήριξε [42] ότι οι αυστηρές τιμωρίες δικαιολογούνταν επειδή οι μαθητές είχαν κάνει ένα “σοβαρό λάθος”, καθώς ο Nκουρουνζίζα είναι “σχεδόν θεός”.
Αξιωματούχοι ανακοίνωσαν επίσης απογραφή [43] της εθνικότητας [44] των κρατικών υπαλλήλων για την επιβολή μεταπολεμικών εθνοτικών [44] ποσοστώσεων που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της καλής εκπροσώπησης τόσο των Χούτου όσο και των Τούτσι. Ωστόσο, δεδομένου ότι δεν είχαν σχεδιαστεί για να επεκταθούν σε όλους τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, ορισμένοι ανησυχούσαν για μεροληψία κατά των Τούτσι.
Η κυβέρνηση του Μπουρούντι φαίνεται ότι έχει καθιερώσει σε μεγάλο βαθμό τον αυταρχικό έλεγχο της κρίσης, αλλά η πρόσφατη απόπειρα δολοφονίας του υπουργού επικοινωνιών Willy Nyamitwe και η δολοφονία του υπουργού [45] Περιβάλλοντος Emmanuel Niyonkuru δείχνει ότι η ασφάλεια και η ειρήνη παραμένουν ασαφείς.
Καθώς η κρίση της πολιτικής ασφάλειας προχωρά, οι ελλείψεις τροφίμων και οι οικονομικές δυσκολίες επιδεινώνονται. Οι χειρονομίες καλής θέλησης της «ριζοσπαστικής» αντιπολίτευσης και της κυβέρνησης, όπως η επαναλειτουργία των ανεξάρτητων ΜΜΕ, θα μπορούσαν ακόμη να συμβάλουν στην άμβλυνση της αντιπαράθεσης και στην επίτευξη παραγωγικού συμβιβασμού.