Συγγενείς κλαίνε έξω από την Εστία Φιλοξενίας στις 8 Μαρτίου 2017. Φωτογραφία: Carlos Sebastián για τη Nómada. Χρησιμοποιείται με άδεια Creative Commons.
Δεκάδες κορίτσια πέθαναν τραγικά σε πυρκαγιά στις 8 Μαρτίου σε κρατική εστία φιλοξενίας για παιδιά στα περίχωρα της Πόλης της Γουατεμάλας. Το προηγούμενο βράδυ, τα κορίτσια ήταν κλειδωμένα στους κοιτώνες τους μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια διαφυγής. Το επόμενο πρωί, τα στρώματα πυρπολήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στο κλείδωμά τους, αλλά οι φλόγες εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την πτέρυγα του κτηρίου, προκαλώντας το θάνατο τουλάχιστον 41 παιδιών και εφήβων.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο ειδήσεων Sin Embargo: «Για χρόνια, οι ανήλικες ισχυρίζονταν ότι ήταν θύματα σωματικής, ψυχολογικής και σεξουαλικής κακομεταχείρισης κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο καταφύγιο».
Τραγική ειρωνεία: η θανατηφόρα πυρκαγιά συνέβη την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, καθώς φεμινίστριες σε όλο τον κόσμο διαμαρτύρονταν για τη βία κατά των γυναικών και η εκστρατεία Ni Una Menos (Ούτε Μια Λιγότερη) σάρωνε τη Λατινική Αμερική.
Αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν στο Sin Embargo ότι η αποτυχημένη προσπάθεια διαφυγής στις 7 Μαρτίου δεν ήταν η πρώτη φορά που κάποιος προσπάθησε να δραπετεύσει από την εστία φιλοξενίας. Η πιο πρόσφατη απόπειρα ξεκίνησε μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησε στην τραγωδία.
Σύμφωνα με μια δημοσίευση σε ιστολόγιο που κοινοποιήθηκε στο Medium από το Community Press KM169, οι συνθήκες στο καταφύγιο ήταν αποτρόπαιες και πολλοί από τους ανήλικους που ζούσαν εκεί προσπαθούσαν τακτικά να δραπετεύσουν:
Al menos unas cincuenta niñas y niños intentaron huir el 7 de marzo del infierno mal llamado Hogar seguro Virgen de la Asunción. Estaban desesperadas de los golpes, del encierro, de las violaciones sexuales, abortos forzados, administración de fármacos y de las torturas permanentes, de todo tipo. Muchas de ellas estaban embarazadas. Esto no es nuevo pues había denuncias desde el 2016.
Huyeron pero pronto atraparon a la mayoría y el presidente mismo Jimmy Morales ordenó que se enviaran más de 250 policías incluyendo antimotines, que se quedaron ahí toda la noche para tener todo “bajo control“.
Τουλάχιστον 50 κορίτσια και αγόρια επιχείρησαν να δραπετεύσουν στις 7 Μαρτίου από την Εστία Φιλοξενίας Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μάλλον ανάρμοστη ονομασία για αυτό το κολαστήριο. Τους οδήγησαν στην απελπισία οι ξυλοδαρμοί, ο περιορισμός, η σεξουαλική βία, οι αναγκαστικές αμβλώσεις και τα φάρμακα και κάθε μορφής βασανιστήρια. Πολλά κορίτσια ήταν έγκυες. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο: έχει αναφερθεί από το 2016.
Οι τρόφιμοι έφευγαν, αλλά τους περισσότερους τους έπιαναν και ξαναγύριζαν γρήγορα. Ο πρόεδρος της Γουατεμάλας Τζίμι Μοράλες έστειλε περισσότερους από 250 αστυνομικούς, συμπεριλαμβανομένων και ΜΑΤ, για να διανυκτερεύσουν στη στέγη φιλοξενίας και να διατηρήσουν τα πάντα “υπό έλεγχο”.
Στις 8 Μαρτίου, «τα κορίτσια επαναστάτησαν και έβαλαν φωτιά στα στρώματά τους, έτσι ώστε να τους επιτραπεί να βγουν από τα δωμάτιά τους. Δεν τις άφησαν να βγουν έξω και κάηκαν ζωντανές”, σύμφωνα με την τοπική ειδησεογραφική ιστοσελίδα Nómada.
Το Community Press KM169 μοιράζεται τις ακόλουθες περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τη θανατηφόρα ημέρα:
El fuego empezó a arder en la madrugada, los monitores o encargados y los cientos de policías no hicieron nada más que amedrentar y amenazar a los jóvenes albergados en otros módulos que querían ayudar. A los cuerpos de socorro se les negó el acceso como lo denunció un oficial bomberos, y los familiares en las afueras pedían desesperadamente entrar y los antimotines impidieron el paso. Nadie pudo hacer nada
Η φωτιά ξεκίνησε νωρίς το πρωί και οι επιτηρητές, οι επόπτες και οι εκατοντάδες αστυνομικοί δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να τρομάξουν και να απειλήσουν τους νέους σε άλλες μονάδες που ήθελαν να βοηθήσουν. Αρνήθηκαν την είσοδο στο προσωπικό έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με επίσημη δήλωση πυροσβέστη, και σε συγγενείς έξω, που προσπάθησαν να μπουν, εμποδίστηκαν από δυνάμεις ΜΑΤ. Κανείς δεν μπορούσε να κάνει τίποτα.
Επιζήσασα είπε στους δημοσιογράφους:
Pedimos auxilio y una de las agentes dijo: que sufran esas desgraciadas, que así como habíamos sido buenas para fugarnos, que fuéramos buenas para aguantar el dolor.
Ζητήσαμε βοήθεια και ένας από τους υπαλλήλους είπε: “Ας υποφέρουν οι αχρείες. Αν ήμαστε έτοιμες να το σκάσουμε, θα μπορούσαμε να αντέξουμε τον πόνο”.
Σε συνέντευξη Τύπου την επαύριο της πυρκαγιάς, οι Αρχές παρουσίασαν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα. Ο Πρόεδρος Μοράλες ήταν εμφανώς απών, “απασχολημένος με επείγοντα κρατικά θέματα”. Ένας εκπρόσωπος της κυβέρνησης ισχυρίστηκε ότι τα κορίτσια που ήταν κλειδωμένα υπό περιορισμό τιμωρούνταν για εκβιασμό και απόκρυψη όπλων. «Εξαντλήσαμε κάθε διάλογο με τα κορίτσια», εξήγησε ο εκπρόσωπος Τύπου, υποδεικνύοντας ότι τα πραγματικά παράπονά τους δεν ήταν τα βασανιστήρια αλλά το κακό φαγητό στην καντίνα. “Δεν υπήρξε καμία αμέλεια”.
Ωστόσο, ο πρόεδρος Μοράλες παραδέχτηκε αργότερα ότι το κράτος απέτυχε να «δώσει αρκετή προσοχή» στην κατάσταση στην εστία φιλοξενίας της Κοίμησης της Θεοτόκου και προειδοποίησε ότι παρόμοια τραγωδία θα μπορούσε να συμβεί και πάλι, αν οι αξιωματούχοι κάνουν το ίδιο λάθος στο μέλλον
Η Κόλαση δεν είναι σχήμα λόγου
Τα παιδιά που ζουν στην Εστία Φιλοξενίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι εκεί υπό δικαστική απόφαση. Ο δικτυακός τόπος Nómada λέει ότι πολλά εξ αυτών ανήκαν σε συμμορίες και διέπραξαν εγκλήματα, ενώ άλλα απλώς εγκαταλείφθηκαν στο δρόμο. Αυτοί οι ανήλικοι έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης για διάπραξη ληστειών, πορνείας, ακόμη και δολοφονιών. Ορισμένα παιδιά με αναπηρία παραδόθηκαν στο κράτος μετά την απόφαση των γονιών τους ότι δεν μπορούσαν να καλύψουν τις ειδικές ανάγκες τους.
“Υπήρχαν περισσότερα από 800 μωρά, παιδιά και έφηβοι που ζούσαν σε ένα χώρο χωρητικότητας 500 ατόμων”, ανέφερε ο Nomada.
Γράφοντας για τη La Barra Espaciadora, η Cristina Burneo Salazar υποστήριξε:
[…] la narrativa construida para este caso es una narrativa de reclusos, no de niños en estado de indefensión. “Se escaparon, los recapturaron”. Si están en un centro de reclusión no se pueden escapar, pero se habla como si se tratara de cárceles.
[…] η αφήγηση που αναπτύχθηκε για αυτή την υπόθεση είναι μια αφήγηση περί κρατουμένων, όχι ανυπεράσπιστων παιδιών. “Το έσκαγαν, τα γύριζαν πίσω”. Αν βρίσκονται σε κέντρο κράτησης, δεν μπορούν να διαφύγουν, αλλά μιλάνε σαν να έχουν να κάνουν με φυλακές.
Μας θέλουμε ζωντανούς
Δώδεκα ώρες μετά την πυρκαγιά, άνθρωποι που θρηνούσαν στην Πλατεία Συντάγματος της Πόλης της Γουατεμάλας άναψαν 770 κεριά, αντιπροσωπεύοντας τον αριθμό των γυναικών που σκοτώνονται ετησίως στη χώρα. Κατά τη διάρκεια της τελετής αυτής, τρία κορίτσια που τραυματίστηκαν στην πυρκαγιά, υπέκυψαν στα εγκαύματά τους.
Οι θάνατοι στην Εστία Φιλοξενίας της Κοίμησης της Θεοτόκου έχουν γίνει εθνική τραγωδία στη Γουατεμάλα, όπου οι ακτιβιστές οργάνωσαν αγρυπνίες, έργα τέχνης, διαμαρτυρίες και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διατηρήσουν την προσοχή του κοινού και να ξεπεράσουν την αγανάκτηση που έχει παραλύσει πλέον ευρέως τη Γουατεμάλα.
Γυναίκες ανάβουν κεριά στις 8 Μαρτίου 2017 στην Πόλη της Γουατεμάλας. Φωτογραφία: Carlos Sebastián, Nómada. Χρησιμοποιείται με άδεια Creative Commons.
Ακολουθούν ορισμένα tweets που εμπνέονται από τις διαμαρτυρίες:
Justicia #GuateDeLuto#FueElEstado#GuatemalaEstaDeLutopic.twitter.com/Mfm2cmNr38
— Barrancópolis (@barrancopolis1) March 10, 2017
Δικαιοσύνη. Η Γουατεμάλα πενθεί. Ήταν το κράτος.
#Guatemala#GuatemalaEstaDeLutopic.twitter.com/YiEOStETW0
— MariaT.Solanot (@maria_tsolanot) March 14, 2017
Η Γουατεμάλα πενθεί
#NiñasDeGuatemala#GuatemalaEstaDeLuto#JusticiaYapic.twitter.com/wsqfkBlEhl
— Desinformémonos (@Desinformemonos) March 14, 2017
Κορίτσια της Γουατεμάλας. Η Γουατεμάλα πενθεί. Δικαιοσύνη.
Στην εικόνα: Γουατεμάλα, Δικαιοσύνη Τώρα! Αυτή η χώρα μας σκοτώνει, μας σιωπά, μας βιάζει, μας κατηγορεί.
Η ερευνήτρια Coral Herrera Gómez έγραψε στο Facebook:
La monstruosa indiferencia: Lo de las niñas de Guatemala no se me quita de la cabeza, sigue doliéndome en el corazón. Las violan, las maltratan y cuando protestan las queman vivas. Las asesinó el machismo, el clasismo y el racismo, y cada día que pasa las mata la indiferencia. […]
Η τερατώδης αδιαφορία: Δεν μπορώ να βγάλω τα κορίτσια της Γουατεμάλας από το κεφάλι μου. Συνεχίζει να μου προκαλεί θλίψη. Τις βιάζουν, τις κακομεταχειρίζονται, και όταν διαμαρτύρονται, τις καίνε ζωντανές. Δολοφονήθηκαν από τον ανδρισμό, τον ταξικισμό και τον ρατσισμό, και καθημερινά σκοτώνονται από την αδιαφορία. […]
