Η πανεπιστημιούπολη του VUB/Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών στο Έτερμπεεκ. Πηγή: Big Apple/Creative Commons
Tο άρθρο αυτό του Jeb Sharp [1] [2]αρχικά δημοσιεύτηκε στο PRI.org [3] στις 7 Μαρτίου 2016 και αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.
Όταν ο Mohammad Salman [4] μετακόμισε στο Βέλγιο για να ακολουθήσει διδακτορικό στις Πολιτικές Επιστήμες το 2010, είχε κάθε πρόθεση να γυρίσει στην πατρίδα του, τη Συρία. Στο κάτω-κάτω, του είχε δοθεί πλήρης υποτροφία από τη Συριακή Κυβέρνηση.
Και τότε ξέσπασε ο πόλεμος. Και καθώς άρχισαν να εμφανίζονται κυρώσεις ενάντια στη συριακή κυβέρνηση, τα χρήματα του Salman άρχισαν να εξαντλούνται.
“Οικονομικά, ήταν μια πολύ κακή περίοδος για μένα”, λέει. Μιλά για το 2013 και το 2014. Σε ένα σημείο, ο τραπεζικός του λογαριασμός είχε πέσει στα 80 ευρώ.
Οι καθηγητές του όμως στο VUB, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, δεν ήθελαν να τον εγκαταλείψουν. Μάζεψαν από ‘δω κι από εκεί κάποια χρήματα από δωρεές, του έδωσαν λίγη διδακτική δουλειά και τον ενθάρρυναν να τελειώσει την πτυχιακή του μέσα σε 6-9 μήνες.
Τα κατάφερε. Και καθώς βρισκόταν στο Βέλγιο ήδη πέντε χρόνια, μπορούσε να κάνει αίτηση για υπηκοότητα, την οποία και έλαβε.
Mohammad Salman Πηγή: Με την παραχώρηση του Mohammad Salman/VUB
Τώρα, είναι έτοιμος να ανταποδώσει κι αυτός. Του ανατέθηκε να ξεκινήσει ένα νέο πρόγραμμα στο VUB [5] υποδοχής περίπου 100-200 προσφύγων τη χρονιά που έρχεται. Πρέπει να έχουν χαρτιά για άσυλο και πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις για ανώτατη εκπαίδευση. Μέχρι στιγμής έχει λάβει 800 αιτήσεις.
“Είμαι πολύ χαρούμενος που υποστηρίζω αυτό το πρόγραμμα”, λέει. “Σε καθέναν από αυτούς βλέπω τον εαυτό μου”.
Ο Salman είναι υπεύθυνος για την επαλήθευση των διπλωμάτων των αιτούντων και άλλων εγγράφων από την πατρίδα. Και είναι επίσης υπεύθυνος για την αξιολόγησή τους για το είδος προοδευτικότητας και ελευθερίας, για τις οποίες είναι γνωστό το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο.
“Γρήγορα θα καταλάβουμε αν είναι άτομα που ταιριάζουν”, λέει ο Koen Van den Abeele, ο οποίος συντονίζει ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα για πρόσφυγες.
Ο Van den Abeele διεξήγε την αρχική έρευνα για να δει τι ζήτηση μπορεί να υπήρχε για το πρόγραμμα και τα βρήκε σκούρα στο να λάβει δεδομένα από κυβερνητικούς αξιωματούχους.
“Ήταν πολύ διστακτικοί στο να δώσουν τα δεδομένα αυτά, καθώς πρόκειται για πληροφορίες από συνεντεύξεις, οι οποίες είναι κάπως εμπιστευτικές”, λέει ο Van Den Abeele. Τελικά όμως βρήκε κάποιον, που ήταν πρόθυμος να του δώσει κάποιες πληροφορίες “εκ των έσω”. Περίπου το 23% των ανθρώπων, που έκαναν αίτηση για άσυλο στο Βέλγιο τον προηγούμενο χρόνο, ανέφεραν ότι σπούδαζαν, προτού εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους.
Ο Van den Abeele εντυπωσιάστηκε.
“Είναι άνθρωποι μεταξύ 18-25 ετών”, λέει. “Δεν μπορείς να τους αφήσεις να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους μέσω της κοινωνικής πρόνοιας! Έχουν φιλοδοξίες, θέλουν να κάνουν κάτι, θέλουν να νιώσουν κομμάτι αυτής της κοινωνίας”.
Δε σκέφτονται όλοι όπως αυτός. Η Ευρώπη, όπως ακριβώς και οι ΗΠΑ, μοιράζεται κι αυτή αντιμεταναστευτικά και αντιπροσφυγικά συναισθήματα. Χώρες όμως όπως το Βέλγιο αναζητούν απελπισμένα ικανούς εργάτες.
“Βλέπουμε άτομα με διπλώματα μηχανικών”, λέει ο Van Den Abeele. “Βλέπουμε αρχιτέκτονες μηχανικούς, πολιτικούς μηχανικούς, βλέπουμε βιομηχανικούς μηχανικούς, μαθηματικούς, επιστημονικά ανώτατα ικανούς ανθρώπους. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πολύτιμοι για την οικονομική κατάσταση του Βελγίου. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν κενές θέσεις για μηχανικούς εδώ και έξι μήνες. Δε βρίσκουν κανέναν!”
Ακόμα και χωρίς το επιχείρημα περί οικονομίας, υπάρχει κι άλλος λόγος που νοιάζονται για τη μόρφωση των νεοαφιχθέντων, σύμφωνα με τον Van den Abeele.
Αναφέρει πως το Βέλγιο απέτυχε να ενσωματώσει τα παιδιά των μεταναστών του εκ Βορείου Αφρικής, οδηγούμενο στο να κατηγορούνται τα γκέτο και ο διαχωρισμός για την γένεση τρομοκρατών.
“Αν δε θέλουμε να αναπαράγουμε το ίδιο ζήτημα, πιστεύω πως πρέπει να επικεντρωθούμε στην ενσωμάτωση των ανθρώπων αυτών”, λέει ο Van den Abeele. “Και για εμάς, οι σπουδές αποτελούν ακόμη τον καλύτερο τρόπο ενσωμάτωσης ανθρώπων σε μια κοινωνία”.
Σίγουρα είναι ένας τρόπος να κάνεις τον κόσμο να νιώθει ευγνώμων. Ο Σύριος συνάδερφος του Van den Abeele, ο Mohammad Salman, είναι γεμάτος πάθος για την πατρίδα του, αλλά και για τη νέα του χώρα, το Βέλγιο. Και γνωρίζει ότι μπορεί κι αυτός να είχε παγιδευτεί μες στη Συρία, όσο αυτή διαλυόταν. Κι αυτός μπορεί να έπρεπε να κάνει αυτό το ύπουλο ταξίδι διασχίζοντας την Ευρώπη. Γι’ αυτό και είναι αρκετά χαρούμενος που περνά τις μέρες του ξεφυλλίζοντας αιτήσεις από πρόσφυγες, που ελπίζουν να εγγραφούν στο πανεπιστήμιό του. Ελπίζει να ακολουθήσουν κι άλλα πανεπιστήμια στο Βέλγιο.