Ο Hamed al-Beyoush σε ένα κατάστημα επισκευής αυτοκινήτων στην Καφρανμπέλ στην αγροτική Ιντλίμπ. Λήφθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2017. Πηγή: Huda Yahya / SyriaUntold.
Αυτό το κείμενο γράφτηκε αρχικά για το Syria Untold [1] από την Huda Yahya [2], δημοσιογράφο και ακτιβίστρια από την ύπαιθρο της Ιντλίμπ, η οποία κατέχει ισλαμικό πτυχίο (ιγιαζάχ) στην ιστορία. Μεταφράστηκε από τη Naziha Baassiri [3]. Αναδημοσιεύεται εδώ ως μέρος μιας συμφωνίας εταιρικής σχέσης.
Δεν ήταν εύκολο για τον 12χρονο Masaab al-Bakur να πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει το σχολείο και να βρει δουλειά για να βοηθήσει τη χήρα μητέρα του με τα συνεχώς αυξανόμενα έξοδα διαμονής στην γενέτειρά τους, Μαράτ αλ Νουμάν, στη νότια αγροτική Ιντλίμπ.
Ο Masaab, ο οποίος έχασε τον πατέρα του το 2015, όταν χτυπήθηκε από θραύσματα κατά τη διάρκεια αεροπορικής επιδρομής, είναι μόνο ένα από τα πολλά παιδιά της Συρίας, που εργάζονται σε νεαρή ηλικία. Προερχόμενα από φτωχότερα νοικοκυριά, αυτά τα παιδιά συνήθως έχασαν τον κύριο βιοποριστή της οικογένειάς τους σε μια εποχή, όπου οι συνθήκες διαβίωσης άλλαξαν ριζικά στη Συρία λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου. Κατά συνέπεια, επηρεάστηκαν σοβαρά, όσον αφορά την περιορισμένη εκπαίδευση και την ανθυγιεινή προσωπική ανάπτυξη.
Ο Masaa, ο οποίος εργάζεται σε σιδηρουργείο, είπε στο SyriaUntold: “Το [υψηλό] κόστος ζωής με έκανε να βρω αυτή τη δουλειά. Αν και είναι δύσκολη και είναι χαμηλόμισθη, είναι καλύτερη από το τίποτα”. Ο 12χρονος με ένα κουρασμένο αλλά αθώο πρόσωπο πρόσθεσε με χαρά: “Μπορώ να αγοράζω δύο σακούλες ψωμί καθημερινά με το μεροκάματό μου”.
Ο Masaab, ο οποίος εργάζεται οκτώ ώρες την ημέρα, είναι υπεύθυνος για την ενεργοποίηση και απενεργοποίηση των γεννητριών, καθώς και για τη συγκόλληση μεταλλικών κομματιών. Η ημερήσια αμοιβή του είναι 250 συριακές λίρες (SYP), περίπου 0,5 δολάρια. Όπως και αυτός, πολλά από τα παιδιά πρέπει να αντεπεξέλθουν στην αδικία της αμοιβής χαμηλών μισθών, που δεν αντικατοπτρίζουν τη σκληρή δουλειά, που κάνουν κάθε μέρα. Οι εργοδότες τους εκμεταλλεύονται συχνά τη νεαρή ηλικία και την αδυναμία τους να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους.
Ο 40χρονος Abu Ahmad (ψευδώνυμο) είναι ο ιδιοκτήτης του εργαστηρίου, όπου εργάζονται ο Masaab και άλλα παιδιά. Εξήγησε στο SyriaUntold ότι το χαμηλό μεροκάματο του Masaab οφείλεται στη νεαρή ηλικία του και στο γεγονός ότι εξακολουθεί να μαθαίνει τα τερτίπια του επαγγέλματος. “Η επιθυμία του Masaab να δουλέψει εδώ και η ανάγκη του για δουλειά είναι [οι λόγοι], που τον προσέλαβα. Θα διπλασιάσω την αμοιβή του, όσο γίνεται πιο ικανός και μπορεί να αποδώσει καλά στη δουλειά”.
Ο 14χρονος Hamed al-Bayush σε κατάστημα επισκευής αυτοκινήτων στην Καφρανμπέλ στην αγροτική Ιντλίμπ. Λήφθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2017. Πηγή: Huda al-Yahya / SyriaUntold
Η 35χρονη Umm Masaab λυπάται που βλέπει τον Masaab να εγκαταλείπει το σχολείο, στο οποίο είπε ότι ήταν κορυφαίος μαθητής. Ωστόσο, εξήγησε ότι η δουλειά του Masaab αξίζει τον κόπο, δεδομένου ότι βοηθά με τα έξοδα διαβίωσης της οικογένειας. Πρόσθεσε ότι, στο κάτω-κάτω, μαθητεύει για μια καλή δουλειά. Ωστόσο, δεδομένης της σκληρής πραγματικότητας της μητέρας τεσσάρων παιδιών χωρίς πτυχίο και χωρίς επαγγελματική εμπειρία για να τη βοηθήσει να διατηρήσει την οικογένειά της, η Umm Masaab δεν βρήκε άλλη λύση στο δίλημά της. Ο Masaab είναι ο μεγαλύτερος και ο Muhammad, ο μικρότερος γιος της, είναι μόλις τριών ετών.
Τα μηνιαία έξοδα διαβίωσης της οικογένειας ανέρχονται τουλάχιστον σε 100 δολάρια. Η Umm Masaab δεν είναι σε θέση να αναλάβει τα πρόσθετα έξοδα των σχολικών δαπανών του Masaab – χαρτικά, ρούχα και ημερήσιο χαρτζιλίκι, που θα ανερχόταν σε 100 δολάρια ετησίως – ακόμη και όταν τα ίδια τα σχολικά δίδακτρα είναι χαμηλά. Με τέσσερα παιδιά να μεγαλώσει, τα πράγματα φαίνονται πραγματικά ζοφερά.
Ο χαμηλός αριθμός μαθητών, που εγγράφονται σε σχολεία, στην αγροτική περιοχή Ιντλίμπ οφείλεται κυρίως σε καθεστωτικές και ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις, που στοχεύουν εκπαιδευτικά ιδρύματα. Κατά συνέπεια, τα ποσοστά παιδικής εργασίας στην περιοχή αυξήθηκαν, καθώς ο πόλεμος ξέσπασε, με τη ρωσική παρέμβαση να μεγαλώνει ακόμα περισσότερο τη δυστυχία.
Ο 14χρονος Hamed al-Bayush, ο οποίος επίσης εγκατέλειψε το σχολείο, εξήγησε στο SyriaUntold: “Με κανέναν τρόπο δε θα μπορούσα να πηγαίνω ακόμη σχολείο και αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, χρειάζομαι το δικό μου χαρτζιλίκι, κάτι που δεν μπορώ να ζητήσω από τον φτωχό πατέρα μου. Δεύτερον, τα σχολεία δεν είναι όπως ήταν”. Ο Hamed εννοεί ότι πολλοί δάσκαλοι στματούν το μάθημα και διώχνουν τους μαθητές, μόλις ακούσουν ένα μαχητικό να πετάει, υπό το φως της σφαγής που συνέβη σε σχολεία στο Χας [4] και σε πολλά άλλα χωριά. Σύμφωνα με τον 14χρονο, δεν έχει νόημα η εκπαίδευση εν μέσω φόβου και ανησυχίας για άλλη μια σφαγή. Για αυτόν, οι χώροι εργασίας θεωρούνται πλέον ασφαλέστεροι, δεδομένου ότι το καθεστώς στοχεύει στα σχολεία.
Ο Hamed εργάζεται σε ένα κατάστημα επισκευής αυτοκινήτων. Παρά το γεγονός ότι είναι μια σκληρή δουλειά, λέει ότι είναι ευτυχισμένος και ικανοποιημένος επειδή, τουλάχιστον, είναι πλέον σε θέση να φροντίσει τον εαυτό του και μερικές φορές να περισσέψουν ψιλά ακόμα και για τα αδέλφια του. Τα παιδιά στην αγροτική Ιντλίμπ έχουν αναλάβει πολλές δουλειές: πωλητές σε πεζοδρόμια, βοσκοί, καλλιεργητές είτε μαθητευόμενοι ηλεκτρολόγοι, ξυλουργοί και κουρείς.
Ο 13χρονος Omar κι ο 12χρονος Zayd είναι δύο αδέλφια, που πωλούν οικιακά είδη από πόρτα σε πόρτα. Είναι οι μοναδικοί βιοπαλαιστές στην πενταμελή οικογένειά τους μετά τη σύλληψη του πατέρα τους από το καθεστώς το 2014.
Η μητέρα τους, η 39χρονη Mariam al-Hasan, λυπάται που εργάζονται τα παιδιά της, αλλά δήλωσε: “Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα σαν κι εμένα παρά να στείλει τους γιους της για δουλειά;”, αναφερόμενη στο πρόβλημα που έχει με την μέση της. “Δεν μπορώ να βρω κατάλληλη δουλειά σε αυτές τις σκληρές συνθήκες. Αν δεν υπήρχαν τα χρήματα, που φέρνουν τα παιδιά μου, δεν θα επιβιώναμε”.
Ο 14χρονος Hamed al-Bayush σε κατάστημα επισκευής αυτοκινήτων στην Καφρανμπέλ στην αγροτική Ιντλίμπ. Λήφθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2017. Πηγή: Huda al-Yahya / SyriaUntold
Αναμφίβολα, υπάρχουν τώρα περισσότερες ευκαιρίες εργασίας για τα παιδιά από ό,τι για τους ενήλικες. Τα παιδιά δέχονται συγκριτικά μικρότερες αμοιβές και έτσι έχει γίνει συνηθισμένο να βλέπουμε παιδική εργασία σε ολόκληρη την αγροτική Ιντλίμπ.
Ο 31χρονος Amjad al-Salim είναι πτυχιούχος κοινωνιολογίας και εργάζεται ως δάσκαλος. Είπε στο SyriaUntold ότι “αυτό το φαινόμενο έχει αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία στο σύνολό της, αλλά συγκεκριμένα στα παιδιά”. Καταδίκασε την κακοποίηση παιδιών, κυρίως δίνοντάς τους δουλειές, που δεν είναι σωματικά και ψυχολογικά έτοιμα να εκτελέσουν. Αυτές οι θέσεις εργασίας, είπε, ασκούν μεγάλη πίεση στα παιδιά και απειλούν την υγεία και την ασφάλειά τους. Αυτά τα επαγγέλματα δεν βοηθούν στην ανάπτυξη των παιδιών και εμποδίζουν την εκπαίδευσή τους.
Από την άλλη πλευρά, ο al-Salim είπε ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με τα παιδιά, που αναλαμβάνουν απλές και εύκολες εργασίες, που δεν επιβαρύνουν το παιδί και εξακολουθούν να έχουν ένα υγιές εισόδημα. “Ζούμε δύσκολες στιγμές. Είναι πόλεμος και είναι ανελέητος. Πολλές γυναίκες και παιδιά έχουν επιβαρυνθεί με την υποστήριξη οικογενειών, που έχουν χάσει τον κύριο βιοπαλαιστή. Δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εργαστούν και, ως εκ τούτου, είναι φυσιολογικό να παρατηρείται αύξηση της παιδικής εργασίας ενόψει της απουσίας των σχετικών Αρχών”.
Ο 29χρονος Ammar al-Suweid είναι μηχανικός και μέλος του τοπικού συμβουλίου στην Καφρανμπέλ. Μίλησε στο SyriaUntold για το τι θα μπορούσαν να κάνουν τα τοπικά συμβούλια και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για να βοηθήσουν με τα αυξανόμενα επίπεδα παιδικής εργασίας.
“Υπάρχουν ορισμένες ενώσεις και οργανώσεις, που παρέχουν κάποια βοήθεια στα ορφανά για να τα βοηθήσουν οικονομικά. Ταυτόχρονα όμως, η φτώχεια και οι ανάγκες επιδεινώνονται με τον πληθωρισμό και τον πόλεμο. Δεν υπάρχει τρόπος να απορροφηθούν όλες οι οικογένειες, που χρειάζονται πραγματικά βοήθεια. “
Η ψυχολόγος σύμβουλος Faten al-Suweid, η οποία εργάζεται στην Αρωγή και Ανάπτυξη της Συρίας [5], δήλωσε στο SyriaUntold ότι η παιδική εργασία είναι καταστροφική για το παιδί σε όλα τα επίπεδα. “Ένα παιδί χάνει την ικανότητά του να διακρίνει το σωστό και το λάθος και γίνονται όλο και πιο επιθετικά λόγω της κακομεταχείρισης του εργοδότη […] Όταν ένα παιδί εγκαταλείπει το σχολείο, χάνει την ευκαιρία του για εκπαίδευση και κατάρτιση, που τελικά επηρεάζει αρνητικά τις δημιουργικές του ικανότητες”.
Σύμφωνα με την σύμβουλο, κανείς δεν μπορεί να περιορίσει αυτό το φαινόμενο, εκτός κι εάν οι γονείς μάθουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους της παιδικής εργασίας τόσο για το παιδί όσο και για την κοινωνία. Για να ευαισθητοποιήσει, πρότεινε τη διοργάνωση σεμιναρίων, διασκέψεων και εκπαιδευτικών συνεδριών, όπως αυτά που διοργάνωσε η UNICEF σε πολλές πόλεις ελεγχόμενες από το καθεστώς [6], συμπεριλαμβανομένου του Χαλεπίου. Αν και δεν είναι αρκετό, η al-Suweid είπε ότι θα ήταν ένα σημαντικό σημείο εκκίνησης για την καταπολέμηση της διαδεδομένης επιδημίας παιδικής εργασίας στη Συρία.
Μέχρι να επιτύχει η UNICEF στις προσπάθειές της να τερματίσει την παιδική εργασία, αυτό το φαινόμενο φαίνεται απλά να αυξάνεται στη Συρία. Απειλεί μια ολόκληρη γενιά με άγνοια και πλήθος σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων, τα οποία πρέπει να ενώσουν τους συριακούς σχετικούς παράγοντες για να αντιμετωπίσουν και να σταματήσουν το ζήτημα.