Ιππέας αγναντεύει ορεινό τοπίο στο Κιργιστάν. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το Κιργιστάν έφτασε στο τέλος των περίφημων Παγκόσμιων Νομαδικών Αγώνων [1], καταλήγοντας στην κορυφή του πίνακα των μεταλλίων στο τοπικό αντίστοιχο των Ολυμπιακών Αγώνων, φιλοξενώντας παράλληλα τον αστέρα του Χόλιγουντ Στίβεν Σιγκάλ σε μια υπέροχη νομαδική πολεμική ενδυμασία.
Δεν ενθυμούνται όμως την κληρονομιά τους οι κάτοικοι της κεντροασιατικής αυτής χώρας των έξι εκατομμυρίων κατοίκων μονάχα με λαμπερά διεθνή αθλητικά τουρνουά.
Αν και πολύ λίγοι Κιργίζιοι στο Κιργιστάν ακολουθούν όλο το χρόνο ένα νομαδικό τρόπο ζωής, ο νομαδικός τρόπος ζωής είναι ζωντανός και ανθεί το καλοκαίρι, όταν τα θερινά βοσκοτόπια της χώρας φιλοξενούν τσόχινες κατοικίες, υπέροχα άλογα και χιλιάδες οικογένειες, οι οποίες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους στις κοιλάδες παρακάτω μπρος στη μεγαλοπρέπεια της υπαίθρου.
Άλογα. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Tο τζαϊλού είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κιργίζιας εμπειρίας: περνώντας χρόνο σε αυτά τα οροπέδια αναπνέεις τον πολιτισμό και την ιστορία των μη-καθιστικών τουρκικών φύλων.
Ο αψύς ορεινός αέρας, η τέλεια καθαρότητα του νερού από τις πηγές που κυλάει στα παγωμένα ρυάκια και τα κοντινά βουνά με τις χιονισμένες κορυφές τους αποτελούν πατρίδα για πολλούς από τους πολίτες της χώρας.
Συνολικά περίπου 3,9 εκατομμύρια εκτάρια γης στη Δημοκρατία του Κιργιστάν καλύπτονται από επίσημα αναγνωρισμένα θερινά βοσκοτόπια [2].
Και…περισσότερα άλογα. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Με το που βρεθείς στο τζαϊλού, η κίνηση στους δρόμους, το ίντερνετ υψηλών ταχυτήτων και άλλα χαρακτηριστικά της αστικής ζωής της χώρας διαλύονται σε έναν ωκεανό πράσινο γρασίδι, διάστικτο από βουνίσιες λίμνες εδώ κι εκεί και κύκλους από γιούρτες με καμινάδες που καπνίζουν.
Η καθημερινότητα της πόλης έχει χαθεί. Ενώ η σταδιακή ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών ενέργειας στο Κιργιστάν σημαίνει ότι οι περισσότερες τουριστικές γιούρτες έχουν λαμπτήρες, αυτό είναι και το μοναδικό τους χαρακτηριστικό. Αυτό πάει να πει ψηφιακή εποχή!
Να και κουβάς με ζωτικό κιμίζ. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Ενώ η ζωή στα τζαϊλού δε θέλει βιάση, είναι γεμάτη όμως από κοπιαστικές δουλειές. Κατά την ανατολή του ήλιου, οι γυναίκες αρμέγουν αγελάδες, ενώ οι άνδρες φροντίζουν αγέλες αλόγων που βόσκουν πάνω στα βουνά.
Από το γάλα, οι γυναίκες παράγουν διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το κουρούτ (αλατισμένο γαλακτοκομικό προϊόν από αγελαδινό γάλα), το καϊμάκ (πηχτή κρέμα) και μπουρσόκ (παραδοσιακοί λουκουμάδες). Οι τελευταίοι ταιριάζουν υπέροχα με μια κουταλιά καϊμάκ ζεστό.
Ιδιαίτερη βέβαια πολιτισμική σημασία φέρει το κιμίζ, ένα υπερβολικά ξινό βρασμένο γαλακτοκομικό ρόφημα, περίφημο για τα οφέλη του στην υγεία και για το ελάχιστο αλκοόλ του.
Το καϊμάκ, πηχτή κρέμα, πάει σχεδόν με τα πάντα. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Ιδιαίτερα το κιμίζ λέγεται ότι θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και αποτρέπει πολυάριθμες θανατηφόρες ασθένειες, κάτι που εξηγεί την ύπαρξη “κέντρων θεραπείας κιμίζ” σε διάφορα μέρη της χώρας. Η μεγαλύτερη κατανάλωση του ροφήματος συμπίπτει με την κορύφωση της εποχής των τζαϊλού, από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα τέλη Ιουλίου.
Ο κόσμος των τζαϊλού είναι αδιακρίτως μάστορες του κιμίζ και διαφορετικά τζαϊλού ανταγωνίζονται κιόλας για το ποιος θα φτιάξει καλύτερο χαρμάνι. Η ιδιαίτερα ποικιλόμορφη χλωρίδα της χώρας [3], που διαφέρει από λιβάδι σε λιβάδι, αποτελεί έναν μονάχα παράγοντα που ορίζει τη γεύση του ροφήματος.
Ακόμα περισσότερα καλούδια. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Οι άνδρες των τζαϊλού, στον ελεύθερο χρόνο τους, διασκεδάζουν παίζοντας το εθνικό παιχνίδι του Κιργιστάν ulak tartysh ή το Kok-Boru [4] για να αποφύγουν καθημερινά προβλήματα όπως η ανεργία, η οποία είναι διαδεδομένη.
To ουλάκ θεωρείται επικίνδυνο παιχνίδι: 24 έως 100 και πάνω άνδρες πάνω σε άλογα συναγωνίζονται για την κατοχή ενός κουφαριού κατσίκας μέχρι και 45 κιλά. Το παιχνίδι αυτό, γνωστό ως μπουζκάσι στο Αφγανιστάν, είναι μια από τις πιο βίαιες πλευρές της ζωής στα βοσκοτόπια.
Iππείς εν κινήσει παίζοντας ουλάκ ταρτύς ή κοκ-μπόρου. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Ειδικά λόγω της διαμονής σε τζαϊλού που προωθούνται από την εξαιρετικά δημοφιλή πρωτοβουλία Τουρισμού με βάση τις κοινότητες [5], το Κιργιστάν έχει έναν από τους γοργότερα αναπτυσσόμενους τομείς τουρισμού. Για τους τουρίστες από τη Δύση ή τις γειτονικές πρώην σοβιετικές περιοχές, θεωρείται και εξωτικό και πλούσια εμπειρία το να βιώσουν λίγες ημέρες τη ζωή ενός απλού βοσκού, που δεν ασχολείται με το Whatsapp στο κινητό του.
Και μετά, αφότου δύσει ο ήλιος στο χαρούμενο τζαϊλού και η νύχτα πέσει σαν απλωμένο μαύρο βελούδο ολοστόλιστο με δισεκατομμύρια λαμπερά αστέρια, έτσι απλώνεται και η ιδέα ότι οι Κιργίζιοι δεν κατέχουν απλά τη γη κάτω από τα πόδια τους, τους ανήκει κι ο ουρανός από πάνω τους.
Η γιούρτα. Το σπίτι για το καλοκαίρι. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.
Κιργιστάν: ένας όμορφος τόπος. Φωτογραφίες: Elita Bakirova, Erlan Bakirov.