- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

“Νεκρά παιδιά παντού”: Μαρτυρία Σύριου φωτορεπόρτερ για την έκρηξη στο Αλ Ρασιντίν με 100 και πλέον νεκρούς

· Σύνταξη Elia J. Ayoub Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Συρία, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις

Αυτή η φωτογραφία του Σύριου δημοσιογράφου Abd Alkader Habak που προσπαθεί να σώσει ένα παιδί έχει γίνει εμβληματική. Ο Habak μίλησε στο Global Voices για το τι συνέβη. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται με άδεια.

Στις 15 Απριλίου περίπου στις 15:30 τοπική ώρα, μια τεράστια έκρηξη έπληξε μια πομπή λεωφορείων στην περιοχή των ανταρτών Αλ Ρασιντίν στη Συρία, που μετέφεραν εκτοπισμένους από τις πολιορκημένες από το καθεστώς πόλεις Φούα και Κεφράγια.

Ένας βομβιστής αυτοκτονίας, που οδηγούσε ένα (σύμφωνα με πληροφορίες μπλε) φορτηγάκι με εξοπλισμό πρώτων βοηθειών, ανατινάχθηκε κοντά στην αυτοκινητοπομπή, σύμφωνα με ορισμένα ρεπορτάζ. Πάνω από 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν στη σφαγή, σύμφωνα με τα Λευκά Κράνη, την ομάδα πολιτικής άμυνας που δραστηριοποιείται σε περιοχές που ελέγχονται από τους αντάρτες.

Ομάδες Συριακής Πολιτικής Άμυνας κατάφεραν να εντοπίσουν 100+ σορούς και 55 τραυματίες έπειτα από βόμβα σε όχημα με στόχο το σημείο ανταλλαγής εκτοπισμένων στο Ρασντίν

Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν από τις περιοχές Φούα και Κεφράγια, συμπεριλαμβανομένων 68 παιδιών, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (SOHR) [3]. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και 6-9 άνθρωποι από την πόλη Ζαμπαντάνι και ένα άτομο από την Μαντάγια, που ήρθαν για να καλωσορίσουν τους συγγενείς τους στα λεωφορεία. Φέρεται να [4] σκοτώθηκαν επίσης και ορισμένοι αντάρτες στη φύλαξη της αυτοκινητοπομπής.

Μεταξύ των πολλών ανθρώπων που προσπάθησαν να μεταφέρουν τους τραυματίες σε ασφαλές μέρος ήταν ο Abd Alkader Habak [5]. Ο Habak είναι ένας 23χρονος φωτορεπόρτερ από το Ιντλίμπ, ο οποίος πέρασε τέσσερα χρόνια στο Ανατολικό Χαλέπι και βίωσε τη βίαιη πολιορκία από το καθεστώς Άσαντ, που οδήγησε τελικά στην πτώση του Χαλεπίου [6] το Δεκέμβριο το 2016.

Ανέφερε στο Global Voices ότι είχε πάει στο Αλ Ρασιντίν για να καταγράψει την εκκένωση. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του, άλλοι ακτιβιστές ΜΜΕ και δημοσιογράφοι, περίμεναν στο Αλ Ρασιντίν δύο ημέρες πριν φτάσει η πομπή.

Ο Habak όμως βρέθηκε στη συνέχεια σε ένα σκηνικό μαζικής δολοφονίας. Η προσπάθειά του να σώσει ένα παιδί από τη Φούα κοινοποιήθηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Ahmad Al Khatib [7], δημοσιογράφος από το Χαλέπι, αναδημοσίευσε τις φωτογραφίες με το ακόλουθο μήνυμα:

Η ανθρωπιά μας και η επανάστασή μας είναι μεγαλύτερες και ισχυρότερες από τον τρόμο του #Assad μεγαλύτερες από τα εγκλήματά του…ισχυρότερες από το μίσος σας

Σε μια συνέντευξη, ο Habak περιέγραψε την στιγμή της έκρηξης (μέσω φωνητικών σημειώσεων – μετάφραση από τον συγγραφέα):

One of the groups was distributing chips and sweets to the children. I was nearby, taking photos. I went to say hi to a colleague who was on the other side of the road when it happened. I don't remember what I felt at first but I found myself flying and then falling hard on the ground. I didn't know what was happening or what to do. Was it the regime? But then I remembered that it was not possible. We were used to the regime's airstrikes but we heard no planes above us.

I then stood up and picked up my camera. I ran around and found my camera on the ground. I then saw a child, or what looked like a child, and I ran towards him to try and remove him from here. I tried to take photos but it was very hard. Civilians from Fua and Kefraya that survived got out of their buses and started running as fast as they could. I saw about 30 Tahrir Al Sham [11] militants as well as from Ahrar Al Sham killed and it was Ahrar Al Sham that was responsible for the security of the convoy. It was a very difficult scene. Children were dying everywhere. I saw members of the Syrian Arab Red Crescent fleeing the scene and didn't come back until it was too late.

So me and my colleagues told ourselves that we had no other choice but to remove our cameras and to help the people ourselves. We started helping children. Every injured we saw we'd help them get to safety. People that we thought weren't in immediate danger we would leave them and go to those we thought were about to die. The majority of the injured I saw were children because the explosion happened right next to the group that was distributing chips and sweets.

It was very difficult to watch. We would remove the injured but couldn't do much before the ambulances arrived. Civil society groups sent ambulances and they took a while to arrive. One harrowing scene I saw was a child on the floor with his face covered, so I ran to him but someone else stopped me and told me that the child is dead. I go anyway and see that the child is breathing but with great difficulty. I take the child and I run to the first ambulance I see, I put him in the car and told the driver to go immediately. The child was dying but held my hand and didn't let go. It was very difficult. I can't describe it.

Μία από τις ομάδες διένειμε τσιπς και γλυκά στα παιδιά. Ήμουν κοντά, τραβούσα φωτογραφίες. Πήγα να πω γεια σε έναν συνάδελφο που ήταν στην άλλη πλευρά του δρόμου, όταν συνέβη. Δεν θυμάμαι τι ένιωσα στην αρχή, αλλά ένιωσα τον εαυτό μου να πετά και στη συνέχεια να πέφτει με δύναμη στο έδαφος. Δεν ήξερα τι συνέβαινε ή τι να κάνω. Ήταν το καθεστώς; Αλλά τότε θυμήθηκα ότι δεν ήταν δυνατόν κάτι τέτοιο. Είχαμε συνηθίσει στους βομβαρδισμούς του καθεστώτος, αλλά δεν ακούγαμε κανένα αεροπλάνο από πάνω μας.

Στη συνέχεια σηκώθηκα και πήρα τη φωτογραφική μηχανή μου. Έτρεξα τριγύρω και βρήκα τη φωτογραφική μηχανή μου στο έδαφος. Στη συνέχεια είδα ένα παιδί, ή κάτι που φαινόταν σαν παιδί, και έτρεξα προς το μέρος του για να προσπαθήσω να το πάρω από εκεί. Προσπάθησα να βγάλω φωτογραφίες, αλλά ήταν πολύ δύσκολο. Άμαχοι από τη Φούα και την Κεφράγια που επέζησαν βγήκαν από τα λεωφορεία τους και άρχισαν να τρέχουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν. Είδα περίπου 30 μαχητές της Tahrir Al Sham [11], καθώς και από την Ahrar Al Sham νεκρούς: η Ahrar Al Sham ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια της πομπής. Ήταν μια πολύ δύσκολη σκηνή. Παιδιά πέθαιναν παντού. Είδα τα μέλη της Συριακής Αραβικής Ερυθράς Ημισελήνου να φεύγουν από το σημείο και να ξανάρχονται όταν ήταν ήδη πολύ αργά.

Έτσι, εγώ και οι συνάδελφοί μου είπαμε ότι δεν είχαμε άλλη επιλογή από το να αφήσουμε στην άκρη τις φωτογραφικές μηχανές και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους εμείς οι ίδιοι. Αρχίσαμε να βοηθάμε παιδιά. Κάθε τραυματία που βλέπαμε, τον βοηθούσαμε να πάει κάπου με ασφάλεια. Τους ανθρώπους που πιστεύαμε ότι δεν ήταν σε άμεσο κίνδυνο τους αφήναμε και πηγαίναμε σε αυτούς που θεωρούσαμε ετοιμοθάνατους. Το μεγαλύτερο μέρος των τραυματισμένων που είδα ήταν παιδιά, διότι η έκρηξη συνέβη ακριβώς δίπλα στην ομάδα που διένειμε τσιπς και γλυκά.

Ήταν πολύ δύσκολο να βλέπω. Απομακρύναμε τους τραυματίες, αλλά δεν μπορούσαμε να κάνουμε πολλά, πριν φτάσουν τα ασθενοφόρα. Ομάδες πολιτών έστειλαν ασθενοφόρα και πήρε λίγο χρόνο για να φθάσουν. Μια οδυνηρή σκηνή που είδα ήταν ένα παιδί στο χώμα με καλυμμένο το πρόσωπό του, έτρεξα προς τα εκεί, αλλά κάποιος άλλος με σταμάτησε και μου είπε ότι το παιδί είναι νεκρό. Πήγα έτσι κι αλλιώς και είδα ότι το παιδί αναπνέει, αλλά με μεγάλη δυσκολία. Παίρνω το παιδί και τρέχω στο πρώτο ασθενοφόρο που βλέπω, το έβαλα στο αυτοκίνητο και είπα στον οδηγό να φύγει αμέσως. Το παιδί πέθαινε, αλλά κρατούσε το χέρι μου και δεν το άφηνε. Ήταν πολύ δύσκολο. Δεν μπορώ να το περιγράψω.

Ο Habak επίσης έδωσε συνέντευξη στο Channel 4 του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο παρουσίασε υλικό του:

Αυτό συνέβη και αυτό είδα με τα μάτια μου

Μια ευρέως καταδικασμένη σφαγή

Μέχρι και τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, κανείς δεν είχε αναλάβει την ευθύνη της επίθεσης. Δυο ομάδες επαναστατών, η Ahrar Al Sham κι η Λεγεώνα Sham, έδειξαν προς την κατεύθυνση της κυβέρνησης Άσαντ [14], η οποία ακολούθως έριξε το φταίξιμο “σε έναν τρομοκράτη που ανατινάχθηκε οδηγώντας φορτηγό”, σύμφωνα με το φιλοκαθεστωτικό Damascus Now [15]. Το φιλο-επαναστατικό Arabi 21 επίσης έγραψε [16] ότι ήταν κάποιος οδηγός οχήματος και κατηγόρησε το καθεστώς ότι βρισκόταν πίσω από τη βία.

H Ahrar Al Sham ανακοίνωσε «έρευνα» και την προθυμία τους να «συνεργαστούν με κάθε ανεξάρτητη διεθνή πλευρά», σύμφωνα με τον [14] Muhammad Abu Zeid, επίσημο εκπρόσωπό της. Εν τω μεταξύ, τα κανάλια του Ισλαμικού Κράτους φέρεται [17]να γιόρτασαν την επίθεση.

Καθώς πολλοί δημοσιογράφοι υπέρ της αντιπολίτευσης βρίσκονταν επιτόπου, εικόνες και βίντεο από τη σφαγή γρήγορα δημοσιεύτηκαν και κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλώντας εκτεταμένη οργή σε όλες τις πολιτικές γραμμές. Κάποιοι την συνέκριναν ακόμη και με τη χημική επίθεση [18] στην ανταρτοκρατούμενη Χαν Σεϊχούν στις 4 Απριλίου 2017. Στοιχεία δείχνουν προς το καθεστώς Άσαντ [19] ότι βρίσκεται πίσω από αυτή την επίθεση, η οποία φέρεται να ήταν η 175η του είδους της [20] από το 2011.

Η Leila Al Shami, συν-συγγραφέας του «Καιόμενη Χώρα: Σύριοι στην επανάσταση και τον πόλεμο [21]» και συντάκτρια του Global Voices [22], παρατήρησε μετά την είδηση της έκρηξης:

Κάθε μέρα φέρνει περισσότερες θηριωδίες, περισσότερα βάσανα

Άλλοι επέλεξαν να μοιραστούν εικόνες Συρίων, αμάχων και ανταρτών, που προσπαθούσαν να διασώσουν τους τραυματίες:

Λευκά Κράνη και Συριακή Αραβική Ερυθρά Ημισέληνος εργάζονται δίπλα-δίπλα μετά την φρικτή επίθεση

Μέλος της αντιπολίτευσης (Άνθρωπος), ο οποίος τρέχει να βοηθήσει γυναίκα από την #Kafria, δεν είπε Σιίτισσα είναι άστην να πεθάνει
Τρέχει να βοηθήσει σαν να ‘ταν η μάνα του

Ένας άλλος ακτιβιστής ΜΜΕ (τρομοκράτης στα μάτια του κόσμου) τρέχει για να σώσει κάποια παιδιά που τραυματίστηκαν λόγω της έκρηξης αυτοκινήτου από τον Άσαντ.

Σύμβολο: Η Πολιτική Άμυνα @SyriaCivilDef [32] βοηθά ηλικιωμένη από #Fuah [33]/#Kefraya [34] έπειτα από τη σημερινή έκρηξη στο W. #Aleppo [35]. #Syria [23] pic.twitter.com/EJ5SIwl84s [36]

Ακτιβιστής αντιπολιτευτικών ΜΜΕ τρέχει με τραυματισμένο παιδί από την έκρηξη αυτοκινήτου από τον Άσαντ στο Δυτικό Χαλέπι σήμερα. Όποιος σκότωσε τα παιδιά στη Χαν Σεϊχούν το έκανε αυτό pic.twitter.com/bYbEmV1skM [38]

Επανάσταση, Όχι Εμφύλιος

Ορισμένοι από τους τραυματίες έλαβαν πρώτες βοήθειες σε αυτοσχέδιο υπαίθριο νοσοκομείο στο ανταρτοκρατούμενο Ιντλίμπ, όπως δείχνει το ρεπορτάζ από το Ειδησεογραφικό Πρακτορείο Qasioun:

Η εξαιρετικά αμφιλεγόμενη συμφωνία των “Τεσσάρων Πόλεων”

Η εκκένωση ήταν μέρος της συμφωνίας των Τεσσάρων Πόλεων, με διαμεσολαβητές Ιράν και Κατάρ, η οποία είχε ως στόχο να απαλύνει τα βάσανα τεσσάρων πολιορκημένων πόλεων: Φούα και Κεφράγια, πολιορκούμενες από τους αντάρτες, και Μαντάγια και Ζαμπαντάνι κοντά στη Δαμασκό, πολιορκούμενες από φιλο-καθεστωτικές δυνάμεις.

Η συμφωνία ήταν θρησκευτικού χαρακτήρα. Φούα και Κεφράγια έχουν κυρίως σιιτικό πληθυσμό, ενώ Μαντάγια και Ζαμπαντάνι έχουν πλειοψηφία Σουνίτες. Το Κατάρ ανέλαβε την “ευθύνη”, μέσω της Ahrar Al Sham, για Μαντάγια και Ζαμπαντάνι, και το Ιράν, μέσω της λιβανέζικης φιλοκαθεστωτικής πολιτοφυλακής Χεζμπολάχ, για Φούα και Κεφράγια.

Στα τέλη Μαρτίου του 2017, η μη κερδοσκοπική δημοσιογραφική οργάνωση Syria Direct έγραψε  [43]για μερικές από τις λεπτομέρειες της συμφωνίας:

Under this week’s deal, reportedly brokered by Qatar and Iran, all of the roughly 20,000 residents of Shiite-majority al-Fuaa and Kufraya in Idlib province would be evacuated from the rebel-blockaded, bombarded towns over a 60-day period beginning on April 4.

In exchange, fighters, their families and any residents choosing to leave the regime-blockaded Outer Damascus towns of Zabadani and Madaya, home to a combined 40,000 people, would be permitted to do so.

Υπό τη διαπραγμάτευση αυτής της εβδομάδας, σύμφωνα με πληροφορίες με τη μεσολάβηση του Κατάρ και το Ιράν, το σύνολο των περίπου 20.000 κατοίκων των κυρίως σιιτικών Φούα και Κεφράγια στην επαρχία Ιντλίμπ θα εκτοπιζόταν από τις πολιορκούμενες και βομβαρδιζόμενες από τους αντάρτες πόλεις, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 60 ημερών που ξεκινά από τις 4 Απριλίου.

Εις αντάλλαγμα, θα επιτρεπόταν η έξοδος σε μαχητές, τις οικογένειές τους και άλλους κατοίκους που επιθυμούσαν να εγκαταλείψουν τις πολιορκούμενες από το καθεστώς πόλεις της ευρύτερης Δαμασκού Ζαμπαντάνι και Μαντάγια, όπου κατοικούν σύνολο 40.000 άτομα.

Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι ούτε τα Ηνωμένα Έθνη ούτε το καθεστώς Άσαντ διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, η συμφωνία ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενη από την αρχή, λόγω της φύσης της (συμφωνία ανταλλαγής αμάχων σε αντίθετες ιδεολογικές ή θρησκευτικές γραμμές) και της πρόσφατης ιστορίας της Συρίας: τον Μάρτιο του 2017, η Εξεταστική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία [44] χαρακτήρισε ως έγκλημα πολέμου αναγκαστικού εκτοπισμού [45] μια διαφορετική συμφωνία μεταξύ ανταρτών και καθεστώτος, το οποίο οδήγησε στην εκκένωση του υπόλοιπου πληθυσμού στο πολιορκούμενο Ανατολικό Χαλέπι.

Περιττό να πούμε ότι η σφαγή στο Αλ Ρασιντίν απείλησε τη συμφωνία των Τεσσάρων Πόλεων. Λίγο μετά την έκρηξη, άμαχοι από τη Μαντάγια, που περίμεναν να εκκενώσουν την πόλη, κυκλοφόρησαν την ακόλουθη δήλωση [46] καταδικάζοντας τη σφαγή, καθώς και εκφράζοντας ανησυχία για τη δική τους ασφάλεια:

نحن أهالي مدنية مضايا العالقين في كراجات الراموسة الخاضعة لسيطرة قوات نظام الأسد في حلب، من داخل حافلات التهجير القسري التي تقلنا من مدينتنا في ريف دمشق نحو مدينة ادلب شمال سوريا، ندين التفجير الذي استهدف منطقة الراشدين حيث يتجمع أهالي مدينة الفوعة.
ونناشد الأمم المتحدة والصليب الأحمر الدولي، والمنظمات الدولية المعنية، بتأمين الحماية اللازمة لإيصالنا نحو وجهتنا في ادلب، بعد الإحتقان الحاصل اثر التفجير الذي استهدف في منطقة الراشدين.
ونحمل الجهات الراعية لإتفاق المدن الأربعة الذي تم على أساسه إخراجنا من مدينتنا كامل المسؤولية على سلامتنا، خاصة بعد استنفار البلدات الشيعية المحيطة بنا، واستنفار قوات النظام المحيطة بنا.
ونؤكد على أننا ننتظر إتمام الإجراءات منذ أكثر من 15 ساعة بعد رحلة دامت 188 ساعة، وسط ظروف إنسانية سيئة جداً.

Εμείς, οι πολίτες της Μαντάγια, που έχουν κολλήσει στο σημείο ελέγχου Ραμουσέχ υπό τον έλεγχο του καθεστώτος Άσαντ στο Χαλέπι, μέσα στα λεωφορεία που θα μας εκτοπίσουν βίαια από τη Μαντάγια στην ύπαιθρο της Δαμασκού στην πόλη Ιντλίμπ στη βόρεια Συρία, καταδικάζουμε τη βομβιστική επίθεση που στόχευσε το λαό της Φούα στην περιοχή Αλ Ρασιντίν.

Κάνουμε έκκληση στα Ηνωμένα Έθνη, το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς να παρέχουν την απαραίτητη προστασία για να φτάσουμε στον τελικό προορισμό μας στην Ιντλίμπ μετά την έκρηξη στην περιοχή Αλ Ρασιντίν.

Θεωρούμε τους διαμεσολαβητές της συμφωνίας των τεσσάρων πόλεων υπεύθυνους για την ασφάλειά μας, ειδικά μετά την οργή των σιιτικών πόλεων γύρω μας, καθώς και των καθεστωτικών δυνάμεων.

Επιβεβαιώνουμε ότι αναμένουμε ολοκλήρωση των διαδικασιών για περισσότερο από 15 ώρες, μετά από ένα ταξίδι 18 ωρών, υπό κακές ανθρωπιστικές συνθήκες.

Ευτυχώς, η πομπή των λεωφορείων από Ζαμπαντάνι και Μαντάγια έφτασε στην ανταρτοκρατούμενη Ιντλίμπ και η πομπή λεωφορείων από Φούα και Κεφράγια έφτασε στο κέντρο Jibreen για τους εσωτερικά εκτοπισθέντες στο Χαλέπι υπό τον έλεγχο του καθεστώτος χωρίς επεισόδια.

Οι εκτοπισθέντες από τη Μαντάγια έφτασαν στην Ιντλίμπ

Έπειτα από τη φονική επίθεση νωρίτερα, οι εναπομείναντες εκτοπισμένοι στα λεωφορεία από τη Φούα και την Κεφράγια έφτασαν στον προορισμό τους: το κέντρο εκτοπισθέντων Jibreen στο Χαλέπι