“Η χώρα αυτή είναι χωρισμένη στη μέση σαν καρπούζι”, επαναλάμβανε συνεχώς ο πολιτικός σχολιαστής Hasan Celik σε ζωντανή μετάδοση του CNN Turk, καθώς έβγαιναν τα αποτελέσματα του αμφιλεγόμενου συνταγματικού δημοψηφίσματος της Τουρκίας στις 16 Απριλίου.

Αρχικά παρουσίαζαν μια μεγάλη νίκη για το «ΝΑΙ» σε μια ψηφοφορία για τη χορήγηση τεράστιων νέων εξουσιών στο προηγουμένως τελετουργικό απλά αξίωμα που κατέχει ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μέχρι το τέλος μιας μακράς νύχτας, το περιθώριο αυτό είχε μειωθεί σημαντικά και υπήρξε πληθώρα από καταγγελίες για παραβιάσεις διαδικασιών στην ψηφοφορία.

Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές μετρήσεις, το “Ναι” κέρδισε μόλις με το 51,3% της ψήφου.

Οι αλλαγές που πέρασαν την Κυριακή θα δώσουν στον νέο πρόεδρο το δικαίωμα να διαλύσει το Κοινοβούλιο και να διορίσει υπουργούς και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους χωρίς άλλες διαδικασίες αποδοχής. Θα του επιτρέψει να διορίζει το ήμισυ του συνόλου των ανώτερων δικαστών, να ζητά δημοψηφίσματα, να κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να εκδίδει διατάγματα με άμεση νομική ισχύ. Οι αλλαγές αυτές σηματοδοτούν το τέλος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας της Τουρκίας.

Η εκστρατεία του Ερντογάν ξεκίνησε εν μέσω κατάστασης εκτάκτου ανάγκης μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το προηγούμενο καλοκαίρι, με το οποίο βρέθηκαν υπό ποινική έρευνα πολιτικοί της αντιπολίτευσης και μη συμπαθή ΜΜΕ.

Το “Ναι” βγήκε νικητής στο τέλος της ημέρας κερδίζοντας στο σύνολο της χώρας, έχασε όμως σε σημαντικές πόλεις κλειδιά όπως η Άγκυρα, η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη, τονίζοντας έτσι την διογκούμενη αντίθεση του κόσμου στο κόμμα του, AKP (Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης).

Μικρά περιθώρια και μεγάλες συνέπειες: η νέα Τουρκία

Οι πλειοψηφίες και το σκληρό παιχνίδι απόκτησής τους αποτέλεσαν κεντρικό πυρήνα των τελευταίων δύο χρόνων για τον Ερντογάν και το ΑΚΡ. Τον Ιούνιο του 2015, το κόμμα που κυριάρχησε στην πολιτική του νέου αιώνα της Τουρκίας έχασε ξαφνικά τον έλεγχο του Κοινοβουλίου, καθώς εισήλθε στη Βουλή για πρώτη φορά σε μια δραματική ψηφοφορία το φιλοκουρδικό, αριστερίζον Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP).

Τα τέσσερα κόμματα του Κοινοβουλίου, ωστόσο, δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε κυβερνητικό συνασπισμό. Αυτό άνοιξε το δρόμο για μια νέα ψηφοφορία το Νοέμβριο, για την οποία το ΑΚΡ έτρεξε μια εκστρατεία ριζωμένη κυρίως στο φόβο εν μέσω επιθέσεων στην ελευθερία του Τύπου και κυβερνητικών στρατιωτικών επιχειρήσεων νοτιοανατολικά της χώρας, σε περιοχές κατοικημένες από Κούρδους. Το κόμμα ανέκτησε την πλειοψηφία του.

Μετά το δημοψήφισμα της Κυριακής, ακόμη και μέλη του κόμματος AKP εξέφρασαν την έκπληξή τους σχετικά με το πόσο οριακά ήταν τα αποτελέσματα.

‘Results are not what we expected,’ Deputy Prime Minister Veysi Kaynak says https://t.co/baStUxxXEGpic.twitter.com/67QoUbtucN

— Hürriyet Daily News (@HDNER) April 16, 2017

“Τα αποτελέσματα δεν είναι αυτό που περιμέναμε”, είπε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Βεϊσί Καϊνάκ

Erdogan winning the referendum, but losing Turkey's 3 large cities, including Istanbul, for the 1st time since 2002

— Soner Cagaptay (@SonerCagaptay) 16 апреля 2017 г.

Ο Ερντογάν κέρδισε το δημοψήφισμα, αλλά έχασε 3 μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, ανάμεσά τους η Κωνσταντινούπολη, για πρώτη φορά από το 2002

Και όμως, στις νικητήριες ομιλίες τους, ούτε ο νυν Πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, του οποίου η θέση θα συνταξιοδοτηθεί ως αποτέλεσμα των συνταγματικών αλλαγών, ούτε ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έδωσαν μεγάλη βαρύτητα στο άλλο 48% και παραπάνω των ψηφοφόρων, που ψήφισαν κατά των τροποποιήσεων.

Οι παραβάσεις φέρνουν αντιγνωμία

Ούτε υπήρξε καμία αναφορά από κάποιον για τις φερόμενες παραβιάσεις διαδικασιών, που υπονόμευσαν την ψηφοφορία.

Αυτό το βίντεο κυκλοφόρησε ευρέως στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και παρουσιάστηκε ακόμα και σε έναν από τους σταθμούς της τουρκικής τηλεόρασης κατά τη μετάδοση αποτελεσμάτων σε απευθείας σύνδεση.

CHP bu video ile itiraz etti ve video an itibariyle tüm Sosyal Medya'dan kaldırılmaya başlandı. Lütfen çok seri YAYALIM silinmesi geciksin pic.twitter.com/hdrBwNM3im

— larenta (@birkadehviski) 16 апреля 2017 г.

Υπήρχε επίσης αντιπαράθεση με την Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή της Τουρκίας, η οποία άλλαξε μια σημαντική ρύθμιση, επιτρέποντας στους εκλογικούς υπαλλήλους να μετρήσουν και μη σφραγισμένα ψηφοδέλτια, παρότι η απόφαση αυτή παραβιάζει τον εκλογικό κώδικα.

Head of Turkey's Election Board says they validated unstamped ballots, which are normally discarded, to reflect voter will #TurkeyReferendum

— Ayla Jean Yackley (@aylajean) 16 апреля 2017 г.

Επικεφαλής της Εκλογικής Επιτροπής της Τουρκίας αναφέρει ότι επικύρωσαν ασφράγιστα ψηφοδέλτια, τα οποία κατά κανόνα απορρίπτονται, για να μετρήσουν τη γνώμη των ψηφοφόρων

Ως αποτέλεσμα αυτών και άλλων παραβιάσεων, τα κόμματα της αντιπολίτευσης διαμαρτυρήθηκαν για το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, κάτι κυριολεκτικά άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας.

Neither CHP nor HDP, 2nd & 3rd biggest parties of Turkey conceded to results.
This is happening for first time in 70 years for a good reason

— ilhan tanir (@WashingtonPoint) 17 апреля 2017 г.

Ούτε το CHP ούτε το HDP, το δεύτερο και τρίτο αντίστοιχα μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας, δεν αποδέχονται τα αποτελέσματα.
Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά τα τελευταία 70 χρόνια και με καλή δικαιολογία.

Γύρω στις 11 το βράδυ τοπική ώρα, οι πλατφόρμες δημοσιογραφίας των πολιτών ξεκίνησαν να κοινοποιούν βίντεο με φαινομενικά οργανωμένες κινήσεις διαμαρτυρίας στις συνοικίες της Κωνσταντινούπολης Καντίκιοϊ, Μόντα, Μπεσίκτας και Τσιχανγκίρ.

Υπήρχε επίσης μια οικεία φασαρία από πολλές άλλες γειτονιές: ο θόρυβος από κατσαρόλες και τηγάνια, λαϊκή δράση διαμαρτυρίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του 2013 στο πάρκο Γκεζί, που έθεσαν τις βάσεις για μια νέα, συντονισμένη αντίθεση στην εξουσία του Ερντογάν.

Referandum sonuçlarını ‘Şaibeli bulan’ yurttaşlar, Beşiktaş'ta da toplanmaya başladı. pic.twitter.com/kGRFDbXxST

— dokuz8 (@dokuz8haber) April 16, 2017

Ο Πρόεδρος Ερντογάν ήταν ακλόνητος, επισημαίνοντας ότι μεταξύ των πρώτων αποφάσεών του ως ενισχυμένος Πρόεδρος θα ήταν η καθιέρωση της θανατικής ποινής, σε μια ομιλία, που φαινόταν να σπρώχνει την Άγκυρα ακόμα πιο μακριά από τον δεδηλωμένο στόχο της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Erdogan in his ‘victory’ speech had one promise for Turkey: bringing back the death penalty.
Where to start?
So many he wants to kill?

— ilhan tanir (@WashingtonPoint) 17 апреля 2017 г.

Ο Ερντογάν στη “νικητήρια” ομιλία του είχε μια υπόσχεση για την Τουρκία: επαναφορά της θανατικής ποινής.
Από πού θα ξεκινήσει;
Τόσους πολλούς θέλει να σκοτώσει;

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας προκάλεσε πανικό και εορτασμούς σχεδόν στον ίδιο βαθμό. Υπήρχε όμως μαζική συμφωνία για ένα πράγμα: πόσο πολύ έχει αλλάξει η Τουρκία μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.

As we digest the referendum results let's not forget: 153 journos will spend yet another night behind bars in Turkey #FreeTurkeyJournalists

— P24 (@P24Punto24) 16 апреля 2017 г.

Καθώς χωνεύουμε τα αποτελέσματα των εκλογών, ας μην ξεχνάμε: 153 δημοσιογράφοι θα περάσουν ακόμα ένα βράδυ πίσω από τα κάγκελα της φυλακής στην Τουρκία