Διαμαρτυρία στα Τίρανα στις 11 Απριλίου. Φωτογραφία της “Όχι στο άρθρο 499, ‘Οχι στην αμνηστία εγκληματιών” σελίδας στο Facebook. Χρησιμοποιημένη με άδεια.

Οι αντίπαλοι των τροποποιήσεων του Αλβανικού ποινικού κώδικα εμφανίζονται να έχουν κερδίσει μία μεγάλη νίκη αυτή την εβδομάδα μετά από την απόφαση του προέδρου Bujar Nishani να μην εγκρίνει τις μεταρρυθμίσεις λόγω δύο πορειών διαμαρτυρίας στην πρωτεύουσα.

Οι βουλευτές που υποστηρίζουν την νομοθεσία λένε ότι είναι προϋπόθεση για την ένταξη στην ΕΕ αλλά οι ακτιβιστές και πολλοί δικηγόροι λένε ότι οι τροποποιήσεις στο άρθρο 499 του ποινικού κώδικα θα αποδυναμώσει κι άλλο το δικαστικό σώμα της χώρας. Οι επικριτές λένε ότι οι τροποποιήσεις θα απαγορεύσουν την επανεξέταση των δικαστικών αποφάσεων, “εάν ο σκοπός [η ακροαματική διαδικασία] είναι να χειροτερέψει η θέση του κατηγορούμενου.”

Οι αντιτιθέμενοι της νομοθεσίας υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να φθάσει σε σημείο ατιμωρησίας και να δώσει αμνηστία σε πολιτικούς απαλλαγμένους από διεφθαρμένους δικαστές και ανακριτές. Η εκστρατεία εναντίον των μεταρρυθμίσεων άρχισε με την διαδυκτιακή συλλογή υπογραφών και αργότερα με μία διαμαρτυρία έξω από το γραφείο του προέδρου στις 8 Απριλίου ζητώντας του να μην υπογράψει τον νόμο.

Διαμαρτηρίες στα Τίρανα 8 Απριλίου. Φωτογραφία της “‘Οχι στο άρθρο 499, Όχι στην αμνηστία για εγκλήματα” σελίδας του Facebook. Χρησιμοποιμένη με άδεια.

Στις 11 Απριλίου εκατοντάδες ακτιβιστές έκαναν μία δεύτερη πορεία μπροστά στην βουλή. Οι βουλευτές έφυγαν από την πίσω πόρτα για να μην αντικρίσουν τους διαμαρτυρόμενους.

Επειδή ο πρόεδρος αρνήθηκε να υπογράψει την τροποποίηση ο νόμος θα  επιστρέψει στην βουλή για παρετέρω συζητήσεις και πιθανότατα μία ψήφο για ανατροπή της προεδρικής αντίθεσης.

Οι ακτιβιστές πρόθυμοι να αποφύγουν αυτή την ανατροπή δραστηριοποιήθηκαν στο Facebook, ελπίζοντας να δησφημίσουν τις μεταρρυθμίσεις. Τα σύνθηματα μίας ομάδας είναι “δήθεν δικαστική μεταρρύθμιση,” “Όχι στην αμνηστία διευθαρμένων πολιτικών” και “Όχι στο άρθρο 449″.

Σιγή από τον διεθνές οργανισμό που υπερασπίστηκε τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις στην Αλβανία

Έρευνα από οργανισμούς εναντίον της διαφθοράς όπως ο Freedom House και ο Transparency International απέδειξαν ότι οι σχέσεις των δικαστών και των πολιτικών είναι ύποπτα κοντινές. Τον προηγούμενο χρόνο η κυβέρνηση των ΗΠΑ είπε ότι πολλά προβλήματα — πολιτική πίεση, εκφοβισμός, ευρεία διαφθορά και περιορισμένοι πόροι —  όλοι παρεμποδίζουν το δικαστικό σώμα της Αλβανίας.

Κάτω από ευρωπαϊκή πίεση η οποία έκανε τις δικαστικές αλλαγές προϋπόθεση για τις διαπραγματεύσεις εντάξεως, η Αλβανική βουλή υιοθέτησε τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις ομόφωνα τον προηγούμενο Ιούλιο, παρακινώντας επικριτές να περιγελούν ότι “η πιο διεφθαρμένη βουλή στην εθνική ιστορία ξαφνικά αφοσιώθηκε στην ποινική μεταρρύθμιση.”

Οι επικριτές σκεπτικοί εξ αιτίας του τρόπου διαπραγματεύσεων: οι αντιπρόσωποι της ΕΕ και των ΗΠΑ έκαναν συσκέψεις πίσω από κλειστές πόρτες εκτός δημόσιας θέας. Ακόμα και ο πρόεδρος Nishani αντιτάχθηκε για την έλλειψη διαφάνειας στέλνοντας ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας διότι το γραφείο του αποκλείσθηκε από τις διαπραγματεύσεις.

Λίγο πριν η βουλή υιοθετήσει τις μεταρρυθμίσεις το κανάλι EURACTIV αποκάλυψε  ότι οι Αλβανοί βουλευτές απαίτησαν εγγυήσεις ασυλίας από την ΕΕ και τις ΗΠΑ για να προστατεύσουν “ζωή, οικογένεια και χώρο επιρροής” άσχετο με την τελική διατύπωση του νόμου.

Από το προηγούμενο καλοκαίρι οι ευρωπαίοι και οι αμερικάνοι αρνήθηκαν να σχολειάσουν στα ΜΜΕ αναφορές ότι η δικαστική μεταρρύθμιση στην Αλβανία αντιφάσκει με τις προτάσεις του EURALIUS, ένα ευρωπαϊκά χρηματοδοτημένο πρόγραμμα για να βοηθήσει τον ανασχηματισμό του δικαστικού σώματος.

Οι βουλευτές απαντούν

Τα αλβανικά πρακτορεία ειδήσεων αγνόησαν τις διαμαρτυρίες αλλά η σοσιαλίστρια αντιπρόεδρος της βουλής, Vasilika Hysi, έκανε κριτική στο Facebook υποστηρίζοντας ότι οι αλλαγές δεν θα αποδυναμώσουν τα δικαστήρια.

Η Hysi είπε επίσης ότι αμνηστία δεν θα παρέχεται σε εγκληματικές υποθέσεις όπως η τραγωδία Gërdec το 2008 όταν 26 άνθρωποι πέθαναν από την έκρηξη μίας αποθήκης πυρομαχικών ή την δολοφονία τεσσάρων διαμαρτυρωμένων μπροστά στο πρωθυπουργικό κτήριο το 2011.

Πολλοί δικηγόροι και ακαδημαϊκοί αμφισβήτησαν τον τρόπο που η Hysi ερμήνευσε τον νόμο λέγοντας ότι θα μπορούσε να δωθεί αμνηστία εάν θεωρηθεί ότι η δικαστική απόφαση ήταν έγγυρη απόφαση ενός λειτουργικού δικαστηρίου,

Η πολιτική κρίση επισκίασε τις διαμαρτυρίες

“‘Οχι στην αμνηστία για εγκλήματα” λέει το πλακάτ ενός άνδρα σε μία διαμαρτηρία στα Τίρανα. Φωτογραφία της “‘Οχι στο άρθρο 499, Όχι στην αμνηστία για εγκλήματα” σελίδας του Facebook. Χρησιμοποιμένη με άδεια.

Η Αλβανία είναι σε πολιτική κρίση λόγω της σύγκρουσης μεταξύ της κυβερνητικής πλειοψηφίας και του Δημοκρατικού κόμματος που είναι στην αντιπολίτευση το οποίο μποϋκοτάρει την βουλή και πρόσφατα επιβεβαίωσε ότι δεν θα λάβει μέρος στις ερχόμενες εκλογές εκτός εάν δημιουργηθεί μία προσωρινή κυβέρνηση να διαχειριστεί την χώρα.

Το κυρίαρχο κόμμα της Αλβανίας από την άλλη μεριά κατηγόρησε την αντιπολίτευση για παράνομη ενέργειες λέγοντας ότι προσπαθούν να πάρουν ψήφους σε χαμένες ήδη εκλογές. Το κυβερνητικό κόμμα απείλησε να ψηφίσει τις τροποποιήσεις ακόμα και σε απουσία της αντιπολίτευσης.

Οι 100 περίπου διαμαρτυρόμενοι που αντιτίθονται στις μεταρρυθμίσεις λένε ότι δεν περίμεναν τόση δημοσιότητα. Έκαναν πορεία είπαν επειδή φοβήθηκαν ότι οι αλλαγές θα έχουν ακόμα μεγαλύτερες επιπτώσεις στην Αλβανία όπως και στην Ρουμανία όπου και εκεί είχαν πρόσφατα πορείες.

Οι διαμαρτυρόμενοι είπαν ότι τα κοινωνικά ΜΜΕ και η Ευρώπη θα έπρεπε να αποφύγουν να βασίζονται τόσο πολύ στους Αλβανούς πολιτικούς όταν προσπαθούν να προσεγγίσουν την χώρα.

Μετά την απόρριψη των μεταρρυθμίσεων από τον πρόεδρο Nishani ο ακτιβιστής Brizida Gjikondi συνεχάρη τους συντρόφους του για την επιτυχία γράφοντας στο Facebook ότι ήθελε να ευχαριστήσει “όλους τους Αλβανούς που συμμετείχαν επειδή αντιλήφθηκαν την σπουδαιότητα αυτού του αγώνα.”

Ενώ το δημόσιο ενδιαφέρον για τις αλβανικές δικαστικές μεταρρυθμίσεις είναι χαμηλό, η βουλή μπορεί ακόμα να ανατρέψει την προεδρική απόφαση και οι αντιτιθέμενοι των τροποποιήσεων είπαν ότι θα συνεχίσουν τον αγώνα.