ESAT Special για τον Assefa Chabo στις 25 Απριλίου 2017. Στιγμιότυπο από το πρόγραμμα, που κοινοποιήθηκε από τον επίσημο λογαριασμό του ESAT TV στο YouTube.

Ο Assefa Chabo, συγγραφέας που συμβόλιζε τη λάμψη του αιθιοπικού πολιτικού κινήματος της δεκαετίας του '70 και της καταστολής που ακολούθησε, πέθανε εξόριστος στις 23 Απριλίου. Ήταν 73 ετών.

Ο Assefa έζησε μια δημόσια, αλλά μοναχική ζωή. Ένας από τους φίλους του είπε ότι του είχε μιλήσει τελευταία από το τηλέφωνο πριν από δύο εβδομάδες. Στις 20 Απριλίου, η Birtukan Mideksa, εξόριστη Αιθιόπισσα πολιτικός και γνωστή του, είπε σε φίλους ότι δεν την είχε πάρει τηλέφωνο για κάποιο διάστημα. Όταν τον κάλεσε αυτή, δεν απαντούσε.

Στη σελίδα του στο Facebook όπου έγραφε συνήθως τα σχόλιά του, η τελευταία του ανάρτηση χρονολογείται στις 3 Απριλίου.

Ανησυχώντας για το ασυνήθιστο διάλειμμα από την καθημερινή ρουτίνα, η Birtukan έπαιρνε τηλέφωνο ασταμάτητα τον Assefa. Το τηλέφωνό του χτυπούσε και χτυπούσε χωρίς απάντηση. Συνέχισε τις ανήσυχες κλήσεις της, έως ότου έφτασε μια αποθαρρυντική απάντηση από μια νοσηλεύτρια που τον πρόσεχε, η οποία της είπε ότι βρισκόταν στη μονάδα εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου Parkland στο Ντάλας του Τέξας. Αναφέρθηκε ότι είχε κάνει εισαγωγή στο νοσοκομείο για απροσδιόριστο λόγο.

Ο θάνατός του ανακοινώθηκε από τον φίλο του Yared Tibebu στο Facebook.

Ο Assefa αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Αντίς Αμπέμπα. Μεταξύ των συγχρόνων του, τιμήθηκε τόσο ως συγγραφέας όσο και ως μέλος της γενιάς των Αιθιόπων επαναστατών της δεκαετίας του '60, που ξεκίνησαν τον αγώνα για να ξεφύγουν από την πολιτική καταπίεση.

Στη δεκαετία του '80, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας του Mengistu Hailemariam, τα συγγράμματά του τον οδήγησαν να περάσει 12 οδυνηρά χρόνια στα μπουντρούμια της Αντίς Αμπέμπα ως πολιτικός κρατούμενος.

Το 1991 απελευθερώθηκε από τη φυλακή, όταν το σημερινό πολιτικό καθεστώς θριάμβευσε στον εμφύλιο πόλεμο. Μετά από αυτό, υπηρέτησε για σύντομο διάστημα στην προσωρινή αιθιοπική κυβέρνηση, αλλά η σχέση του με τους νέους κατόχους εξουσίας συρρικνώθηκε γρήγορα. Το 1993, έφυγε εντελώς από την Αιθιοπία, ζώντας για περισσότερο από δύο δεκαετίες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Assefa, ο οποίος άφησε πίσω του τέσσερα παιδιά, ήταν επίσης επιτυχημένος δικηγόρος, του οποίου το πολιτικό ένστικτο και τα γραπτά του ενέπνευσαν τις νεότερες γενιές. Ωστόσο, στο τέλος της ζωής του, υπέφερε μόνος του υπό το θάμπος της εξορίας.

Οι συνθήκες του θανάτου του ενέπνευσαν συμπόνοια και ευλαβικά μηνύματα συλλυπητηρίων στην αιθιοπική κοινότητα της Διασποράς, αλλά δεν είναι καν ο πρώτος Αιθίοπας συγγραφέας, που πέθανε στην εξορία.

Το εξώφυλλο βιβλίου του Assefa

Από την Αιθιοπική Επανάσταση του 1974, ένας μακρύς κατάλογος υψηλόβαθμων Αιθιόπων, που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στα κοινά, έχουν πεθάνει στην εξορία. Ο μεγάλος ποιητής, μεταφραστής και θεατρικός συγγραφέας Tsegaye Gebre-Medhin πέθανε το 2006, αφού μετακόμισε στη Νέα Υόρκη από την Αιθιοπία το 1998. Ο Gebre Kristos Desta, ο αποκαλούμενος “πατέρας” της αιθιοπικής σύγχρονης τέχνης πέθανε στο Lawton της Οκλαχόμα.

Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα το 1978, πρώτα στην Κένυα, στη συνέχεια στη Γερμανία και τελικά στις ΗΠΑ όπου του χορηγήθηκε άσυλο, αλλά πέθανε αργότερα το 1981.

Ο Mulgeta Lule, η σημαντικότερη φυσιογνωμία στην αιθιοπική δημοσιογραφία, πέθανε ενώ ζούσε στην εξορία, στην Ουάσιγκτον, το 2015. Ο Tesfaye Lemma, αναμφισβήτητα η πιο σημαντική προσωπικότητα της Αιθιοπίας, είχε παρόμοια μοίρα. Αναγκάστηκε να εξοριστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ίδρυσε το αιθιοπικό πολιτιστικό κέντρο στην Ουάσινγκτον πριν από το θάνατό του.

Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα – πολλοί άλλοι Αιθίοπες στην πλευρά των ηττημένων των πολιτικών αγώνων της χώρας αναγκάστηκαν να ζήσουν και να πεθάνουν στην εξορία.

Ο Assefa διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο κατά τη διάρκεια και μετά το Αιθιοπικό φοιτητικό κίνημα της δεκαετίας του '70. Όχι μόνο μέσω της γραφής του, αλλά και μέσω της διοργάνωσης διαφόρων πολιτικών ομάδων. Είχε μια απομονωμένη ζωή, αφού αναγκάστηκε να φύγει από την Αιθιοπία, αλλά έστελνε τακτικά ανταποκρίσεις σε εφημερίδες στη χώρα. Έγραψε το “Αιθιοπία – Κοινή μας Πατρίδα” σχετικά με την εμμονή ενός συγγραφέα αποκομμένου από την πατρίδα του.

Από το κανάλι στο YouTube Addis Vision

Το 2016, δημοσίευσε μια ανθολογία των άρθρων του. Έγραψε ανοικτές επιστολές στην κυβέρνηση της Αιθιοπίας και συγκέντρωσε υποστηρικτές στο Facebook κατά τη διάρκεια πρόσφατων διαδηλώσεων στην Αιθιοπία.

Οι φίλοι του Assefa λένε ότι πάντα ήθελε να επιστρέψει στην παιδική του γενέτειρα Τσέντσα, ένα χωριό στη νότια Αιθιοπία. Μέλη της αιθιοπικής Διασποράς στην περιοχή του Ντάλας και οι φίλοι του που άκουσαν για το θάνατό του έστησαν μια σελίδα για να εκπληρώσουν τις επιθυμίες του. Υπήρξε συμβολή από παντού για να μεταφερθεί η σορός του στον τελευταίο τόπο ανάπαυσής του.

Στον θάνατο του Assefa, βρίσκει κανείς τη θλίψη της εξορίας, κάτι που είναι τόσο βαθύτατα προσωπικό όσο και πολιτικό.