Αζερμπαϊτζάν: Αντιμέτωπος με οκταετή φυλάκιση ταξιδιωτικός blogger για δημοσιεύσεις περί Ναγκόρνο Καραμπάχ

Χάρτης του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Creative commons.

Ένας σχετικά γνωστός Ρωσο-Ισραηλινός ταξιδιωτικός blogger Ρωσίας-Ισραήλ, ο οποίος είναι επίσης κάτοχος διαβατηρίου Ουκρανίας, έχει εκδοθεί από τη Λευκορωσία στο Αζερμπαϊτζάν για την επίσκεψή του σε περιοχή που εμπίπτει στον de facto έλεγχο της γειτονικής του Αζερμπαϊτζάν Αρμενίας, μετά από πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών, που ξεκίνησε, όταν ήταν και οι δύο μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Αντιμετωπίζει οκτώ χρόνια φυλάκισης.

Εάν δεν είναι ήδη σαφές, πρέπει να ειπωθεί τώρα ότι πρόκειται για μια ιστορία που γίνεται πολύ περίπλοκη, πολύ γρήγορα.

Κατά τη σύνταξη αυτής της έκθεσης, το Global Voices οφείλει χρέος σε έναν άλλο, πιο γνωστό Ρώσο blogger: τον Ilya Varlamov, ο οποίος συνέθεσε ένα φανταστικό άρθρο στυλ “Τι γνωρίζουμε;”, όταν ο Aleksandr Lapshin, ταξιδιωτικός blogger που ισχυρίζεται ότι έχει επισκεφθεί 122 διαφορετικές χώρες, ήταν ακόμα υπό κράτηση στη Λευκορωσία τον Ιανουάριο.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας της υπόθεσης, είναι λογικό να προχωρήσουμε με τον ίδιο τρόπο όπως και ο Varlamov, απαντώντας στα άμεσα ερωτήματα που θέτει η υπόθεση.

Τι λέει το Αζερμπαϊτζάν ότι έχει διαπράξει ο Alexander Lapshin;

Σύμφωνα με τον Αζέρο εισαγγελέα, ο Lapshin αντιμετωπίζει μέχρι και οκτώ χρόνια υπό την κατηγορία των “δημόσιων εκφράσεων κατά του κράτους” και “παράνομης διέλευσης των κρατικών συνόρων του Αζερμπαϊτζάν”. Επιπλέον, η ρωσική υπηρεσία Sputnik αναφέρει τον εισαγγελέα:

Он пропагандировал незаконный режим, действующий на оккупированной территории Азербайджана, на своей странице, где представлял Нагорный Карабах как независимое государство. 6 апреля и 29 июня 2016 года Лапшин публиковал на своей странице обращение, в котором призывал поддержать “независимость” незаконного режима на захваченной Арменией территории Азербайджана, территориальная целостность которого признана на международном уровне.

[Ο Lapshin] διέδωσε το παράνομο καθεστώς που ασκείται σε κατεχόμενη περιοχή του Αζερμπαϊτζάν στη σελίδα του [στο Facebook], όπου παρουσίασε το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως ανεξάρτητο κράτος. Στις 6 Απριλίου και στις 29 Ιουνίου 2016, ο Lapshin δημοσίευσε στη σελίδα του μια έκκληση, στην οποία ζητούσε τη στήριξη της «ανεξαρτησίας» του παράνομου καθεστώτος που ασκείται στο έδαφος που αρπάχθηκε από την Αρμενία, του οποίου η [ιδιοκτησία του Αζερμπαϊτζάν] αναγνωρίζεται διεθνώς.

Τα έκανε όντως αυτά;

Σχετικά με την πρώτη κατηγορία, η “δημόσια έκφραση” εναντίον του κράτους του Αζερμπαϊτζάν, η οποία αποτελεί κατηγορία που αντιμετωπίζουν οι αντίπαλοι αυταρχικών κυβερνήσεων σε χώρες ανά τον κόσμο, ο Varlamov σημειώνει ότι αυτό είναι δύσκολο να επαληθευτεί. Ένας έμπιστος φίλος ενημερώνει το τακτικό ιστολόγιο του Lapshin από τότε που άρχισε η κράτησή του στη Λευκορωσία, αλλά οι καταχωρήσεις δεν αμφισβητούν ούτε επιβεβαιώνουν ότι αυτές οι δημοσιεύσεις έχουν γραφτεί.

Είναι πιθανόν ο Lapshin να διέγραψε στη συνέχεια τις δημοσιεύσεις στο Facebook που ανέφερε ο εισαγγελέας του Αζερμπαϊτζάν, αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι ο Lapshin δεν αναφέρει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανάμεσα στις «χώρες» που επισκέφθηκε στο blog του, όπως θα όφειλε ένας σοβαρός υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της περιοχής.

Είναι, εν πάση περιπτώσει, πολύ περίεργο το γεγονός ότι ο Lapshin έχει εκδοθεί για να αντιμετωπίσει κατηγορίες για την “έκφρασή του κατά ενός κράτους”, όπου δεν γεννήθηκε και δεν έχει ιθαγένεια και κατά πάσα πιθανότητα δεν βρισκόταν καν, όταν διέπραξε αυτή την “κατηγορία”.

Επομένως, φαίνεται πιο πιθανό ότι η επίσημη νομική δικαιολογία για την έκδοση ήταν η δεύτερη κατηγορία, “η παράνομη διέλευση των κρατικών συνόρων του Αζερμπαϊτζάν”, για την οποία είναι τεχνικά ένοχος.

Δεδομένου ότι το Αζερμπαϊτζάν εξακολουθεί να διεκδικεί το Ναγκόρνο-Καραμπάχ (και μάλιστα ο ΟΗΕ είναι στο πλευρό του σε αυτό το σημείο), η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν απαιτεί από τον καθένα πρώτα να λάβει άδεια, αν επιθυμεί να επισκεφθεί τη χώρα.

Ο Lapshin φαίνεται ότι δεν το έκανε πριν από τα ταξίδια εκεί το 2011 και το 2012 και ακολούθως προστέθηκε σε μια μαύρη λίστα, που τον εμπόδισε να εισέλθει στο Αζερμπαϊτζάν. Εντούτοις, “παρέκαμψε” αυτήν την απαγόρευση μπαίνοντας στη χώρα χρησιμοποιώντας το ουκρανικό διαβατήριό του, στο οποίο ονομάζεται Oleksandr και όχι Aleksandr, αποφεύγοντας έτσι την ανίχνευση από τους συνοριοφύλακες του Αζερμπαϊτζάν. Στη συνέχεια καυχήθηκε για αυτό το κατόρθωμα σε μια δημοσίευση, που από τότε διαγράφηκε, γεγονός που οδήγησε τον Ρώσο blogger Ilya Varlamov να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ηθικό δίδαγμα της κράτησης του Lapshin ήταν “μην είσαι βλάκας”. Ο Varlamov ανέτρεψε αργότερα αυτή την κρίση, όταν αναγνώστες του ιστολογίου του ισχυρίστηκαν ότι ήταν υπερβολικά σκληρός.

Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την πολυπλοκότητα του ταξιδιού στοn Καύκασο, ο ίδιος ο Lapshin έγραψε σε μια δημοσίευση λίγο πριν το ταξίδι του 2011 στο Καραμπάχ, η οποία βρίσκεται ακόμα διαδικτυακά:

Прилетаю в Ереван, но сразу же выдвигаюсь в Азербайджан через Грузию. Такой расклад не случаен, ибо, как известно, азербайджанские пограничники крайне ревностно относятся к теме армян и Карабаха. Очень многие туристы задержитвались азербайджанским ГБ при въезде в страну и досконально обыскивались и допрашивались, едва лишь у них находили армянские печати в паспортах. При этом для отказа во въезде в страну (и даже задержании на сутки-двое) вполне достаточно что бы у них возникло подозрение, что вы посетили Карабах, который они считают своей, но незаконно оккупированной территорией. Из этого мораль – зачем рисковать и прятать карту памяти из фотоаппарата, где будут явные свидетельства посещения Карабаха? Ведь при желании – найдут в два счета и будут неприятности. Таким образом, проще переиграть все наоборот и начать с Азербайджана, потом Грузия, и завершить вновь в Армении.

Θα πετάξω στο Ερεβάν, αλλά θα μεταβώ αμέσως στο Αζερμπαϊτζάν μέσω Γεωργίας. […] Όπως γνωρίζετε, οι συνοριοφύλακες του Αζερμπαϊτζάν είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στο θέμα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και της Αρμενίας. Πολλοί τουρίστες έχουν κρατηθεί από τις υπηρεσίες ασφαλείας του Αζερμπαϊτζάν κατά την είσοδό τους στη χώρα και έχουν διερευνηθεί διεξοδικά, επειδή βρέθηκε αρμενική σφραγίδα στα διαβατήριά τους. Μπορούν να σας αρνηθούν την είσοδο στη χώρα (ακόμα και να σας έχουν υπό κράτηση για μια μέρα ή δύο), εάν έχουν λόγους να υποψιάζονται ότι επισκεφθήκατε το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο θεωρούν παράνομα κατεχόμενο έδαφος [του Αζερμπαϊτζάν]. Γιατί, λοιπόν, να διακινδυνεύεις και να κρύβεις την κάρτα μνήμης της φωτογραφικής μηχανής, η οποία θα έδειχνε σαφώς αποδείξεις επισκέψεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ; Είναι πολύ πιο εύκολο για μένα να ξεκινήσω με το Αζερμπαϊτζάν, στη συνέχεια να προχωρήσω στη Γεωργία και να τελειώσω και πάλι στην Αρμενία [για να επισκεφτώ το Ναγκόρνο-Καραμπάχ].

Γιατί η Λευκορωσία αποφάσισε να τον εκδώσει;

Ο Lapshin κρατήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου από τις αρχές της Λευκορωσίας βάσει εντάλματος της Ιντερπόλ που ζήτησε το Αζερμπαϊτζάν. Κρατήθηκε σχεδόν δύο μήνες πριν εκδοθεί στο Αζερμπαϊτζάν στις 7 Φεβρουαρίου.

Η Ιντερπόλ συχνά αποδέχεται τα αιτήματα απολυταρχικών κυβερνήσεων για τοποθέτηση στον κατάλογό της των πολιτικών τους αντιπάλων, συχνά καταργώντας τους από τον κατάλογο, όταν τρίτες χώρες τους έχουν υπό κράτηση πριν την απελευθέρωσή τους. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο Lapshin μπήκε στη λίστα και στη συνέχεια κρατήθηκε από τη Λευκορωσία.

Η απόφαση της Λευκορωσίας να κρατηθεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα – ο φίλος του Lapshin ισχυρίζεται κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της κράτησης αλλά όχι βασανιστήρια – πριν από την έκδοση είναι πολύ πιο περίεργη και οι διεθνείς σχέσεις μπορεί να έχουν παίξει κάποιο ρόλο.

Επίσημα, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκα, δήλωσε ότι η απόφαση έκδοσης έγινε “σύμφωνα με το νόμο”. Ωστόσο, φαίνεται απίθανο ότι αυτό οφείλεται σε σωστή διαδικασία. Η Λευκορωσία έχει θέσει υπό κράτηση άτομα που έχουν μπει στη λίστα της Ιντερπόλ από φιλικές χώρες και στο παρελθόν – μερικές φορές για μεγάλα χρονικά διαστήματα – και αργότερα τους απελευθέρωσε.

Το κλειδί σε αυτή την περίπτωση μπορεί να είναι η αντίρρηση της Ρωσίας τόσο για την κράτηση όσο και για την έκδοση του πολίτη της, Lapshin. Η κακοτράχαλη σχέση Λευκορωσίας-Ρωσίας βρισκόταν σε κρίσιμο σημείο κατά την κράτηση του Lapshin και από τότε έχει χειροτερέψει.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσε στις 8 Φεβρουαρίου ότι ήταν «βαθιά απογοητευμένο» από την απόφαση για έκδοση, η οποία έρχεται σε αντίθεση με το «πνεύμα φιλικών δεσμών μεταξύ συμμάχων – Ρωσίας και Λευκορωσίας». Όποιος όμως παρακολούθησε αποσπάσματα της πρόσφατης συνέντευξης Τύπου του Λουκασένκα που διαρκεί πάνω από επτά ώρες, βιτριολική εναντίον του Κρεμλίνου, δύσκολα θα περιγράψει αυτούς τους δεσμούς ως φιλικούς προς το παρόν.

Το Ισραήλ αντιτάχθηκε επίσης στην έκδοση, ενώ η Ουκρανία, η οποία χρειάζεται όλη τη διεθνή υποστήριξη που μπορεί να λάβει μπροστά στην επιθετικότητα από τη Μόσχα (ειδικά από άλλα πρώην σοβιετικά κράτη όπως η Λευκορωσία και το Αζερμπαϊτζάν) επέλεξε να μην αναφέρει τίποτα.

Οχτώ χρόνια; Αλήθεια;

Πιθανώς όχι. Αξίζει να σημειωθεί μια συνέντευξη που έδωσε ο φιλοκυβερνητικός εμπειρογνώμονας εθνικής ασφάλειας του Αζερμπαϊτζάν Kyamil Salimov στο τοπικό παρακλάδι του Sputnik, ελεγχόμενου από τη ρωσική κυβέρνηση, στις 8 Φεβρουαρίου. Σε αυτήν είπε:

Поэтому я здесь вижу только то, что лидеры Азербайджана и Беларуси продемонстрировали политическую уверенность в урегулировании процесса. Не думаю, что в отношении Лапшина назначат чрезмерно жесткое наказание. Скорее всего, президент Азербайджана проявит гуманизм в отношении него.

Βλέπω μόνο ότι οι αρχηγοί του Αζερμπαϊτζάν και της Λευκορωσίας επέδειξαν πολιτική εμπιστοσύνη στη ρύθμιση αυτού του ζητήματος. Δεν νομίζω ότι στην περίπτωση του Lapshin θα υπάρξει κάποια αυστηρή τιμωρία. Πιθανώς, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν θα του δείξει έλεος.

Κρίνοντας από τη φύση των άλλων συνεντεύξεων του Salimov, είναι πιθανό ότι η σκέψη του και η ιδέα της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν είναι πιθανώς αρμονικά. Μια βαριά καταδίκη θα εξέθετε δραματικά το διεθνές προφίλ μιας υπόθεσης, που μέχρι στιγμής έχει προσελκύσει ελάχιστα την προσοχή των διεθνών ΜΜΕ και έντονη κριτική από τη Δύση. Πιο επιτακτικά, το Αζερμπαϊτζάν έχει βάσιμους λόγους να κρατήσει το Ισραήλ, μακροχρόνιο σύμμαχο, στο πλευρό του, καθώς και τη Ρωσία, η οποία έχει οπλίσει και τα δύο μέρη στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Αναμφισβήτητα, όμως, θα είναι μια νευρική αναμονή για τον Lapshin, έναν ταξιδιωτικό blogger, του οποίου η αφελής ανάμειξη στην πολιτική τον έχει οδηγήσει ήδη σε κράτηση από δύο από τους χειρότερους παραβάτες δικαιωμάτων παγκοσμίως.

Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ξανά.

Η σύλληψη του Lapshin αποδεικνύει – αν χρειαζόταν κάτι τέτοιο – ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν βιάζεται να αμβλύνει τη θέση του στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο ήταν μέρος της επικράτειάς του κατά τη σοβιετική περίοδο, παρότι οι εθνικοί Αρμένιοι υπερέβαιναν τους εθνικούς Αζέρους κατά περίπου 4 προς 1 πριν την κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ.

Την περασμένη χρονιά σημειώθηκαν μερικές από τις χειρότερες συγκρούσεις στην περιοχή από τη στιγμή που η σύγκρουση έληξε επισήμως το 1994 και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ (ή ένα από τα στελέχη του) στο παρελθόν είχε στραφεί στο Twitter για να απειλήσει μια ολοκληρωτική εισβολή.

Η Αρμενία, με τη σειρά της, έχει λίγα κίνητρα να παραδώσει στο Αζερμπαϊτζάν το όμορφο αλλά περίκλειστο παρολίγον-κράτος, δεδομένης της έλλειψης σημαντικής πίεσης για να το πράξει, κυρίως από τη Ρωσία, η οποία θεωρείται ευρέως ως διαιτητής στη σύγκρουση.

Ο κίνδυνος του πολέμου μεταξύ των δύο χωρών παραμένει πραγματικός και αυτό το απόσπασμα από το blog Accidental Geographer είναι τόσο καταθλιπτικά σχετικό από ποτέ:

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.