[1]Anna Guèye. Από τον Rezwan μέσω Flickr
Anna Guèye: Έφυγε νωρίς.
Με μεγάλη θλίψη έμαθα για το θάνατο της Anna Guèye, συντάκτριας και μεταφράστριας [2] για το Global Voices στα γαλλικά και μιας δυναμικής φωνής για τη διαδικτυακή γαλλόφωνη αφρικανική κοινότητα. Εκτός από τα πολλά εγχειρήματά της, η Anna ήταν ένας από τους συνιδρυτές του Africtivistes [3], ενός δικτύου Αφρικανών ακτιβιστών για τη δημοκρατία. Πολλοί από τους στενούς της φίλους και συγγενείς έχουν ήδη διατυπώσει [4] πολύ καλύτερα από εμένα όσα σημαίνει [5] η Anna για το αφρικανικό διαδίκτυο. Η Anna και εγώ συνεργαστήκαμε στο Global Voices από τότε που η γαλλική του έκδοση ήταν μόλις λίγων μηνών.
Η πατρίδα της Άννας ήταν το Ντακάρ της Σενεγάλης, αλλά ήταν η επιτομή της πολυπολιτισμικής γενιάς. Με δικά της λόγια, περιγράφει εδώ μια ζωή ταξιδιού και ανακάλυψης:
Τώρα μένω στις Κάτω Χώρες (η Χάγη είναι η 12η πόλη, στην οποία διαμένω, και η Ολλανδία η 8η χώρα στη σειρά). Πέρασα τα εφηβικά μου χρόνια στην Αιθιοπία και το παιδί μου γεννήθηκε στις ΗΠΑ. Ο πατέρας της είναι Γάλλος με ιταλο-σικελικές ρίζες. Εγώ η ίδια γεννήθηκα στη Βρετάνη από Σενεγαλέζο πατέρα και μητέρα με μισή καταγωγή από τη Γουινέα. Η μητέρα μου γεννήθηκε στη Γουινέα και ο πατέρας μου είναι από τη Γουινέα-Μπισάου.
Αφιερώματα για το ακούραστο έργο της αφθονούν στο διαδίκτυο, ενδεικτικό στοιχείο του αντίκτυπου που άφησε στους διαδικτυακούς παρατηρητές των ΜΜΕ παγκοσμίως. Έλεγε ότι το Twitter ήταν η αγαπημένη της πλατφόρμα για ακτιβισμό. Η συνοπτική δομή του μέσου λειτούργησε καλά με τη δραστήρια, αλλά διακριτική προσωπικότητά της. Ήταν αυθεντία στη συζήτηση του twitter πριν γίνει μόδα. Αλλά η φωνή της ακουγόταν επίσης και μέσω των σπάνιων, αλλά εντυπωσιακών δοκιμίων της. Εδώ είναι η θέση [6] της για την επαναλαμβανόμενη, αλλά λανθασμένη περιγραφή των αφρικανικών συγκρούσεων υπό το πρίσμα του ότι όλες προέρχονται από «εθνοτικές εντάσεις»:
In most cases, Africans had little allegiance to what can now be considered a “tribe” along objective criteria of genetic, linguistic homogeneity or culture in a given geographic region. Ethnic groups are in large part a colonial heritage that emerged as an instrument in order to control the people and the distribution of their resources. The European colonists encouraged assimilation into African groups with the creation of administrative units, which then labeled them in ethnic terms, as happened in Uganda where classification of local populations based on their “tribe” was mandatory. This also occurred in Rwanda. In Zambia, one catalogue had a surprising stereotype listed as fact: The Ngoni were “strong and bellicose”; the Lamba according to the catalogue were “lazy and indolent”, and it went on like this for the remaining some 70 “tribes”. The colonial administrators who could not physically be everywhere, therefor needed “important men”, the so called traditional leaders. These leaders were responsible for implementation of the colonial policy in their region. When existing ethnic communities were fragmented (which was the case almost everywhere), they were merged with or assigned to other groups, and a single leader was chosen to represent all. For example the Yoruba in Nigeria (comprised of at least 12 major sub-groups), the Akan in Ghana or the Xhosa in South Africa were artificially divided into “tribes” because they share similar cultural and linguistic characteristics.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Αφρικανοί είχαν ελάχιστη αφοσίωση σε αυτό που μπορεί τώρα να θεωρηθεί ως «φυλή» σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια γενετικής, γλωσσικής ομοιογένειας ή πολιτισμού σε μια δεδομένη γεωγραφική περιοχή. Οι εθνοτικές ομάδες είναι σε μεγάλο βαθμό μια αποικιακή κληρονομιά, που αναδύθηκε ως μέσο για τον έλεγχο του λαού και την κατανομή των πόρων τους. Οι Ευρωπαίοι άποικοι ενθάρρυναν την αφομοίωση σε αφρικανικές ομάδες με τη δημιουργία διοικητικών μονάδων, τις οποίες στη συνέχεια χαρακτήριζαν με “ταμπέλες” εθνοτικών απόψεων, όπως συνέβη στην Ουγκάντα, όπου ήταν υποχρεωτική η ταξινόμηση των τοπικών πληθυσμών βάσει της “φυλής” τους. Αυτό συνέβη επίσης στη Ρουάντα. Στη Ζάμπια, ένας κατάλογος είχε ένα εκπληκτικό στερεότυπο αναφερόμενο ως γεγονός: Οι Νγκόνι ήταν “δυνατοί και πολεμοχαρείς”. Οι Λάμπα σύμφωνα με τον κατάλογο ήταν “τεμπέληδες και νωθροί” και πάει λέγοντας για τις υπόλοιπες περίπου 70 “φυλές”. Οι αποικιοκρατικοί διαχειριστές που δεν μπορούσαν φυσικά να είναι παντού χρειάζονταν γι’ αυτό «σημαντικούς άνδρες», τους λεγόμενους παραδοσιακούς ηγέτες. Αυτοί οι ηγέτες ήταν υπεύθυνοι για την εφαρμογή της αποικιακής πολιτικής στην περιοχή τους. Όταν οι υπάρχουσες εθνοτικές κοινότητες ήταν κατακερματισμένες (πράγμα που συνέβαινε σχεδόν παντού), συγχωνεύονταν με άλλες ομάδες, ενώ ένας μόνο ηγέτης επιλεγόταν για να τους εκπροσωπήσει όλους. Για παράδειγμα, οι Γιορούμπα στη Νιγηρία (αποτελούμενοι από τουλάχιστον 12 κύριες υποομάδες), οι Ακάν στην Γκάνα ή οι Κόσα στη Νότια Αφρική τεμαχίστηκαν τεχνητά σε “φυλές”, επειδή μοιράζονται κοινά πολιτισμικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά.
Οι περισσότεροι από εμάς την θυμόμαστε για τον συνεχή αγώνα της για δικαιοσύνη και ισότητα, ειδικά για τη θέση της Αφρικής στον Παγκόσμιο Ιστό. Ακολουθούν μερικά από αυτά τα διαδικτυακά αφιερώματα:
I still recall the early days of African blogging of which you were a trailblazer; so full of enthusiasm & hope for the continent! #RIPAnna [7]https://t.co/pD0aRPBJJj [8]
— Dibussi Tande (@dibussi) May 18, 2017 [9]
Θυμάμαι ακόμα τις πρώτες μέρες των αφρικανικών ιστολογίων, όπου ήσουν πρωτοπόρος. Τόσο γεμάτη ενθουσιασμό και ελπίδα για την ήπειρο!
Mes pensées à la famille de @annagueye [10] et aux @AFRICTIVISTES [11]. Une grande perte pour la communauté des blogueurs. #264220Merci [12] #RipAnna [13] pic.twitter.com/G88SifBITK [14]
— Ibrahima BADIANE (@IbrahimaBadiane) May 18, 2017 [15]
Σας ευχαριστώ για την γενναιοδωρία σας. Οι σκέψεις μου είναι με την Άννα και την οικογένειά της και την κοινότητα των Africtivistes. είναι μια μεγάλη απώλεια
Une ENGAGÉE s'est éteinte , @annagueye [10] , pour moi ton nom rime avec LIBERTÉ. tu vas nous manquer. repos éternel#RipAnna [13]
— Ibrahim (@Brahimi_T) May 18, 2017 [16]
Έφυγε μια μαχήτρια κοινωνικής δικαιοσύνης. Για μένα, το όνομά σου είναι συνώνυμο της ελευθερίας, θα μου λείψεις. Αιωνία η μνήμη
Από το περιορισμένο μου οπτικό πεδίο ως αρχισυντάκτης της γαλλοφωνίας από το 2009, το έργο και η εμπειρία της Άννας ήταν κρίσιμες για την εξήγηση των πολλών συγκρούσεων που προέκυψαν τη δεκαετία αυτή στη Δυτική Αφρική στο ακροατήριο του Global Voices. Από τον εμφύλιο πόλεμο στην Ακτή του Ελεφαντοστού μέχρι τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στο Μάλι και την παρατεταμένη επίδραση του θρησκευτικού αγώνα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Άννα ήταν πάντα ακριβής και δεν δεχόταν τεμπέλικες, απλοϊκές εξηγήσεις για αυτά τα σύνθετα ζητήματα. Από αυτή την άποψη, ενσωμάτωνε τις βασικές αξίες του Global Voices. Ήταν ακλόνητη στις πεποιθήσεις και στις δηλώσεις της. Συχνά συγκρουόμαστε για το πώς θα έπρεπε να γίνει επιμέλεια των κειμένων της στο GV, αλλά έγινα καλύτερος από αυτές τις πολλές ειλικρινείς ανταλλαγές. Έτσι, υπάρχουν τρία κύρια μαθήματα που θα θυμάμαι από την Άννα, καθώς προσπαθώ να αποδεχτώ την αιφνίδια απουσία της:
- Η αλήθεια προέρχεται από ειλικρινή, αλλά υγιή συζήτηση, ειδικά όταν πρόκειται για πολύπλοκα ζητήματα.
- Είναι επιτακτική ανάγκη η σημερινή ιστορία της Αφρικής να γράφεται και να αποφασίζεται από τα παιδιά της.
- Η ιστορία της Αφρικής είναι σύνθετη, ποικίλη και πολλαπλή. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να απλουστευθεί αυτή η ιστορία για την άνεση των εξωτερικών παρατηρητών.
Σίγουρα θα μου λείψει το ασυμβίβαστό της όραμα, η λάμψη που έφερε στην κοινότητα και το πώς ώθησε εμένα και όλους να γίνουμε πιο ειδήμονες στα πολλά θέματα της αφρικανικής ηπείρου.
Αναπαύσου εν ισχύ, Άννα.