Αυτό το κείμενο γράφτηκε για το Syria Untold από την Jood Mahbani, μία δημοσιογράφο και πολιτική ακτιβίστρια, που ζει στη Χομς, και μεταφράστηκε από τον Yaaser Azzayyaat. Αρχικά δημοσιεύτηκε στις 8 Μαΐου 2017 και αναδημοσιεύτηκε εδώ σε δύο μέρη ως κομμάτι συμφωνίας συνεργασίας. Μέρος πρώτο παρακάτω. Για το δεύτερο μέρος, κάντε κλικ εδώ.

“Ιντλίμπ, Τζαραμπλούς, ή η βόρεια επαρχία της Χομς;”

Αυτό είναι το ερώτημα, που συχνά θέτουν οι κάτοικοι της Συριακής πόλης Al-Waer, το δυτικό κομμάτι της πόλης Χομς και μέρος της επαρχίας Χομς, καθώς εξετάζουν τους διαφορετικούς προορισμούς του καθενός. Οι επαναστάτες και οι οικογένειές τους εγκαταλείπουν το τελευταίο τους προπύργιο, στην πόλη που έχει χαρακτηριστεί ως “η πρωτεύουσα της επανάστασης,” έπειτα από μία συμφωνία με τη Ρωσία.

Ύστερα από 6 χρόνια πολέμου, που ξεκίνησε ως μία λαϊκή εξέγερση κατά του καθεστώτος Άσαντ, ο τελευταίος ανακτά τον έλεγχο, με τη βοήθεια τόσο της Ρωσίας όσο και του Ιράν.

Όσο για τη συμφωνία, που υπογράφηκε στις 13 Μαρτίου του 2017, τόσο από τους αντιπροσώπους του καθεστώτος, όσο και από την Επιτροπή Γειτονίας του Al-Waer, η έξοδος θα λάβει χώρα σε ομάδες, μέχρι την αναχώρηση και του τελευταίου ανθρώπου, που επιθυμεί να φύγει από την περιφέρεια, έπειτα από την οποία θα παραδοθεί στις δυνάμεις του συριακού καθεστώτος.

Εφόσον δεν έχουν προσφερθεί ουσιώδεις εγγυήσεις, πολλοί από τους κατοίκους έχουν επιλέξει να τολμήσουν το «άγνωστο» αντί να περιμένουν το «αναπόφευκτο», σύμφωνα με την Ibtisam Al-Masri, μία μητέρα τεσσάρων παιδιών. (Έχουν χρησιμοποιηθεί ψευδώνυμα σε αυτή την ιστορία για λόγους ασφαλείας.)

Φαντάστηκε ότι η μοίρα της επαρχίας θα ήταν στην καλύτερη περίπτωση παρόμοια με το ανατολικό Χαλέπι. “Δεν θα αφήσουν τίποτα όρθιο,” πρόσθεσε, προτού ανέβει σε ένα από τα λεωφορεία, που θα οδηγούσαν την 5^η ομάδα εξόριστων στην πόλη Τζαραμπλούς. “Θα εκδικηθούν όλους όσους μείνουν, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο φεύγω…δεν υπήρχε περίπτωση να μείνω και να τους βλέπω να μας δολοφονούν και να εισβάλλουν στα σπίτια μας.”

Τα ΜΜΕ της αντιπολίτευσης τονίζουν ότι η περιφέρεια Χομς βρίσκεται στα πρόθυρα να εισέλθει σε συστηματικό δημογραφικό μετασχηματισμό σχεδιασμένο από το συριακό καθεστώς, όπως συνέβη σε πόλεις όπως η Νταράγια, το Αλ-Κουσάιρ και το Ανατολικό Χαλέπι, οι οποίες έχουν ήδη πολιορκηθεί και πλήρως εκκενωθεί.

Ωστόσο, η κατάσταση στο Al-Waer είναι ακόμα πιο ασαφής και περίπλοκη και είναι ακόμα αβέβαιο αν το καθεστώς είναι πράγματι πρόθυμο να απομακρύνει όλους του τους κατοίκους, προτού χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του.

Η συμφωνία για εκκένωση του Al-Waer έχει ιδιαίτερα σημαδευτεί από το άνοιγμα των συνόρων, έτσι ώστε να επιτρέψει τους ιδιοκτήτες πολιτικής ιδιοκτησίας να εισέλθουν, προτού το κάνουν οι δυνάμεις του καθεστώτος. Συμπεριέλαβε επίσης την επιλογή να παραμείνουν όσοι θέλουν, παρά όσα συνέβησαν στο Ανατολικό Χαλέπι, για παράδειγμα, εκεί που όλες οι περιουσίες εκκενώθηκαν, προτού εισβάλλουν οι δυνάμεις του καθεστώτος.

Παρ’ όλα αυτά, η δυσπιστία των ανθρώπων στη ρωσική υποστήριξη, ως το μοναδικό εγγυητή της συμφωνίας, σε συνδυασμό με τα οπλισμένα σιϊτικά χωριά, που βρίσκονται δίπλα (στο Zarzuriya, το Hayek και το Mazraa) έχουν οδηγήσει σε διασπορά τρόμου στην περιοχή. Έχουν προκύψει πολλές φήμες ότι υπάρχουν Σιίτες στρατιώτες στο χωριό Mazraa (που είναι γειτονικό του al-Waer) αναμένοντας την τελευταία ομάδα επαναστατών να εκκενώσει την περιοχή έτσι ώστε να κάνουν έφοδο στους υπόλοιπους πολίτες και να του εκδιώξουν.

Επομένως, ο λαός έχει βρεθεί ανάμεσα σε άθλιες εναλλακτικές μεταξύ εξορίας και ξεριζωμού, από τη μία πλευρά, ή σε παραμονή σε ένα κράτος αβεβαιότητας, από την άλλη πλευρά, καθεμία από τις οποίες είναι πάρα πολύ δύσκολη επιλογή να λάβουν.

“Δεν θέλω να εγκαταλείψω το σπίτι μου, τα υπάρχοντά μου, τις αναμνήσεις μου”

Ο Hayyan Al-Siufi, ένας τριαντάχρονος πολιτικός ακτιβιστής, περιέγραψε τα τελευταία πέντε χρόνια ως «χρόνια απωλειών».

Περιέγραψε στο SyriaUntold τις δύσκολες καταστάσεις βομβαρδισμών, πολιορκιών και καταστροφών περιουσιών, παραδεχόμενος ότι μετάνιωσε που δεν αποφάσισε να μεταναστεύσει από την αρχή της ένοπλης αναταραχής στη Συρία. “Δεν ξέρω, γιατί έγινε όλο αυτό;” πρόσθεσε με αμηχανία. “Γιατί μείναμε υπομονετικοί; Για να εξοριστούμε τελικά με τέτοιο τρόπο και να εγκαταλείψουμε τα σπίτια μας και τους αγαπημένους μας;”

Ο Hayyan είναι μόνο ένας από τους χιλιάδες νέους του Al-Waer, που είναι επιλέξιμοι για υποχρεωτική στρατιωτική θητεία ή για εφεδρίες, και που έχουν προτιμήσει να παραμείνουν στους θύλακες κρατούμενων επαναστατών από το 2011 και δεν μετανάστευσαν. Είχαν την ελπίδα ότι ο πόλεμος θα τελείωνε μια μέρα και ότι θα απαλλάσσονταν από τις καταναγκαστικές υπηρεσίες ή από την εγγραφή τους στις εφεδρίες.

Ωστόσο, καθώς η εκκένωση της περιοχής πραγματοποιήθηκε, με μόνο λίγες εβδομάδες να απομένουν για να ολοκληρωθούν οι ομάδες, οι περισσότερες από αυτές αποφάσισαν να σημειώσουν τα ονόματά τους για να φύγουν. Αρνήθηκαν να μείνουν από φόβο της παλιάς γνωστής ανησυχίας, που είναι η αναγκαστική στρατιωτική θητεία στο στρατό του Συριακού καθεστώτος.

Επιπλέον, αν οι άντρες κάτω των 40 ετών αποφασίσουν γρήγορα να καταφύγουν σε περιοχές, που ελέγχονται από την αντιπολίτευση, η δυσκολότερη απόφαση αφορά τις οικογένειες και τους συγγενείς τους. Αυτοί έχουν πολυάριθμες προτεραιότητες, ευθύνες, φόβους και προσδοκίες.

Εγκαταλείποντας τις ρίζες τους και τους γιους τους που φεύγουν, πολλές οικογένειες έχουν χωριστεί με τις επιλογές τους, με μερικές να αποσύρουν το αρχικό αίτημα για εγγραφή στον επιλεγμένο προορισμό και να το επανατοποθετούν αρκετές φορές.

“Εγγραφήκαμε για το Ιντλίμπ, έτσι ώστε να φύγουμε άμεσα για την Τουρκία. Έπειτα συνειδητοποιήσαμε ότι το λαθρεμπόριο δεν είναι τόσο εύκολο και ποτέ φτηνό, έτσι αποφασίσαμε να αλλάξουμε επιλέγοντας το Τζαραμπλούς,” είπε η Umm Rami, δικαιολογώντας την παρουσία της ανάμεσα σε μία ομάδα κατοίκων σε ένα από τα κέντρα εγγραφών, παρά τη λήξη της προθεσμίας για την επιλογή προορισμού.

Έπειτα από επικοινωνία της με το SyriaUntold, αποκαλύφθηκε ότι είναι υπάλληλος της κυβέρνησης και ότι η ηλικία του άντρα της υπερβαίνει την απαιτούμενη ηλικία για επιστράτευση. Παρ’ όλα αυτά επέλεξαν να φύγουν με τα τρία παιδιά τους, επειδή ανησυχούσαν γι’ αυτά.

“Το μεγαλύτερο είναι 26 και ζητήθηκε για επιστράτευση, το μεσαίο είναι 20 και ζητήθηκε για καταναγκαστικές υπηρεσίες και το μικρότερο είναι 15, που σημαίνει ότι κοντεύει την ηλικία της στρατιωτικής υπηρεσίας.”

Αγγίζοντας το λαιμό της με τις παλάμες της έτσι ώστε να απαλύνει την αγωνία, πρόσθεσε με βραχνή φωνή: “Αισθάνομαι φριχτά ηττημένη. Δεν θέλω να εγκαταλείψω το σπίτι μου, τα υπάρχοντά μου, τις αναμνήσεις μου, αλλά δεν μπορώ επίσης να αφήσω τα παιδιά μου σε αυτή την ηλικία.”

Στο κέντρο εγγραφών για τους καθορισμένους προορισμούς (Ιντλίμπ, Τζαραμπλούς, βόρεια επαρχία Χομς), οι άνθρωποι ανταλλάσσουν συμβουλές και μοιράζονται πληροφορίες, που έμαθαν από εκείνους, που μεταβιβάστηκαν στους προορισμούς πριν από αυτούς.

Κάποιες γενικευμένες δηλώσεις, που έχουν επαναληφθεί πάνω από μία φορά από διάφορους ανθρώπους, έχουν τη μορφή μάντρας, που περιβάλλει την γειτονιά ως επιστημονικά γεγονότα. “Το Ιντλίμπ έχει χαμηλά έξοδα ενοικίασης σπιτιών”, “το πρόβλημα στο Ιντλίμπ είναι ότι υπάρχει κίνδυνος και υπάρχει περίπτωση να δεχτείς βομβαρδισμό”, “Εκείνοι που επιλέγουν το Ιντλίμπ στην πραγματικότητα επιλέγουν την Τουρκία από το δρόμο του λαθρεμπορίου”, “Οι δυνάμεις του καθεστώτος θα συλλάβουν όλους όσους παραμείνουν στη γειτονιά”, “Το Τζαραμπλούς είναι ασφαλές, αλλά η επιβίωση είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί”, “Αν μπορείς να μείνεις σε μία σκηνή τότε μπορείς να πας στο Τζαραμπλούς”, “Η βόρεια επαρχία σύντομα θα έχει την ίδια μοίρα του Al-Waer”.

Η Umm Rami υποχωρεί από μία ομάδα γυναικών που μιλούν και αφήνει τις γυναίκες να συνεχίσουν τη συζήτηση. Σέρνει τα πόδια της με δυσκολία, συγκρατώντας τα δάκρυα που θα μπορούσαν να ξεχειλίσουν από τα μάτια της. “Όλο αυτό είναι ανώφελο,” είπε στο SyriaUntold. “Συλλέγουμε λεπτομέρειες και ενθουσιαζόμαστε με το ποιος προορισμός είναι καλύτερος, το Ιντλίμπ ή το Τζαραμπλούς…αλλά μας λείπει κάτι σημαντικό: Όλα το ίδιο σημαίνουν! Φεύγουμε!”