Η νάουατλ [1], γνωστή ως “Μεξικάνο” από πολλούς από τους ομιλητές της, είναι η πλέον διαδεδομένη ιθαγενής γλώσσα στο Μεξικό. Ήταν η λίνγκουα φράνκα της αυτοκρατορίας των Αζτέκων [2] και σήμερα είναι μία από τις επίσημες γλώσσες του Μεξικού. Ανήκει στην οικογένεια των ουτοαζτεκικών γλωσσών, η οποία εξαπλώθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες νοτιοδυτικά στην Κεντρική Αμερική. Στην πραγματικότητα θεωρείται ότι η ετυμολογία της Νικαράγουα προέρχεται από τις λέξεις νάουατλ “Nican ca Anahuac”, φράση που μεταφράζεται περίπου ως “εδώ είναι Anahuac”, που υποδηλώνει τα γεωγραφικά όρια της αυτοκρατορίας των Αζτέκων. Υπάρχουν επί του παρόντος αρκετές τοπικές εκδοχές της νάουατλ, συμπεριλαμβανομένης μιας ακόμη ομιλούμενης στο Ελ Σαλβαδόρ. Συνολικά, σήμερα η γλώσσα μπορεί να υπερηφανεύεται για πάνω από 1,5 εκατομμύριο ομιλητές, που την θεωρούν ως μητρική τους.
Η νάουατλ είναι μια συγκολλητική γλώσσα και είναι πλούσια σε μορφολογία. Η κλασική της μορφή ήταν εξαιρετικά μεταφορική και ποιητική. Μερικοί από τους λογοτεχνικούς θησαυρούς που μελετήθηκαν σε βάθος από τους μελετητές είναι τα ποιήματα του Νεζαχουαλκόγιοτλ [3] και του Χουεχουετλαχτόλι (κυριολεκτικά “η αρχαία λέξη”), που είναι μια αρχαία συλλογή ρητών, προτροπών και παραδοσιακής σοφίας του πολιτισμού, που βοήθησε στη διατήρηση και την μετάδοση οικογενειακών αξιών και ιδανικών από γενιά σε γενιά – μέχρι την ισπανική εισβολή.
Τα καλά νέα είναι ότι παρά την επιβολή της ισπανικής γλώσσας και τάσεων που δείχνουν ελαφρά μείωση του αριθμού των μονόγλωσσων ομιλητών νάουατλ, πρόσφατα αυξάνεται το ενδιαφέρον για τη νάουατλ. Βοηθούμενη από μια κίνηση πολιτιστικής αναβίωσης, ειδικά σε πολλές περιοχές των Ηνωμένων Πολιτειών, η ανθεκτικότητα της νάουατλ οφείλεται εν μέρει στην πολιτισμική συνείδηση και δέσμευση της νέας γενιάς Μεξικανών.
Ο Sergio Avila (@NAHUALYOLOTL [4]) είναι μέρος αυτής της γενιάς, που εργάζεται για να κρατήσει τη γλώσσα ζωντανή. Χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσπαθεί να διατηρήσει τη γλώσσα και να διδάξει την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό των προγόνων του. Χρησιμοποίησε κατά κύριο λόγο τον λογαριασμό του στο Twitter, ο οποίος έχει περισσότερους από 1.000 οπαδούς, για να δημοσιεύσει μια “Λέξη της Ημέρας” νάουατλ ως τρόπο διδασκαλίας και αλληλεπίδρασης με άλλους μελλοντικούς μαθητές αυτής της αυτόχθονης γλώσσας. Είναι επίσης διαχειριστής της σελίδας Nahuatl στο Facebook [5]. Εδώ είναι μια σύντομη συνέντευξη με τον Sergio που διεξήχθη στη γλώσσα νάουατλ:
Rising Voices: Πες μας για εσένα.
Sergio Avila:
Notoca Sergio, ompa Mexihco Tenochtitlan nichanti. Ce pohualli ihuan chicoace xihuitl nicpia. Nitlacuilo ihuan ompa “Twitter” ihuan “Facebook” nitemachtia nochin cemilhuitl in Nahuatlahtolli.
Φωτογραφία: Sergio Avila
RV: Πόσο καιρό μαθαίνεις την νάουατλ; Πώς ενδιαφέρθηκες για τη γλώσσα και πώς την έμαθες;
Ome xihuitl nahuatlahtolli onicmomaxtic. Ihcuac onimomatic ¿Tleica in mexihcatlaca titlahtoah caxtillantlahtolli intla tehuan ahmo caxtillantlaca?.
Ompa “Tepeticpac Tlahtolcalli, ce telpochcalli.
RV: Πώς χρησιμοποιείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη διατήρηση της γλώσσας; Τι είδους ανταπόκριση βλέπεις από τους οπαδούς σου στο Twitter και στο Facebook;
Nochin cemilhuitl ce nahuatlahtolli nitlacuiloa ompa “twitter” ihuan “facebook”. In tlacah quinpactiah notequiuh miec, inon nechpactia miec. In tlacah nechtlacuiloa “pahpaquiliztli” ihuan “miec tlazohcamati”.
RV: Δώσε μας ένα-δυο παραδείγματα μιας λέξης νάουατλ (#palabranahuatl)
1. Nahualyolotl: Corazón de Nahual (Nahual es el ser que se reboza bajo la piel de otro, así como parte de nuestra alma fuera de nuestro cuerpo, parecido a un “animal totémico” propio) #palabranahuatl
2. Chicahualiztli: Fuerza (física) #palabranahuatl
2. Chicahualiztli: Σωματικό σθένος
RV: Κατά τη γνώμη σου, ποιο είναι το μέλλον της γλώσσας νάουατλ;
Nicneltoca intla cachi tlacah in nahualthtolli quimatizque (tlen inon notequiuh), yehuan quiihtazque iquetzalcayo ihuan in nahuatlhtolli nochipa nemiz.
