Poly, η πλατφόρμα που θέλει να σας διδάξει όλες τις γλώσσες του κόσμου

Poly logo

Εικόνα από την Wikitongues.

Μία έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε αρχικά στο r12n.

Οι ιδρυτές και διευθυντές του Wikitongues Daniel Bogre Udell και Frederico Andrade έχουν υιοθετήσει την φιλόδοξη αποστολή καταγραφής —  και  διδαχής—  κάθε γλώσσας του κόσμου. Και με το “κάθε γλώσσα”, εννοούν πραγματικά κάθε γλώσσα, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των 3.000+ προφορικών γλωσσών του κόσμου και των 300+ νοηματικών γλωσσών, ακόμα και τεχνητών γλωσσών όπως η εσπεράντο και η λόιμπαν.

Δυσπιστία για τόσο μεγαλεπήβολους ισχυρισμούς είναι φυσική, αλλά αξίζει μία αναθεώρηση του έργου αυτού του προγράμματος τα τελευταία χρόνια, έργο που μπορεί να δικαιολογήσει τέτοια αισιοδοξία. Εγώ πρόσφατα τους μίλησα για την εξέλιξη της γλωσσικής καταγραφής και πλατφόρμα διδασκαλίας ονομασμένη Poly.

Η Wikitongues

Η Wikitongues είναι μία φιλανθρωπική εταιρία με έδρα στο Μπρούκλιν, η οποία δημιουργήθηκε από το κοινό ενδιαφέρον του Bogre Udell και του Andrade για τις γλώσσες και την τεχνολογία. Ο Bogre Udell, ο οποίος είναι και συντάκτης του Global Voices, μεγάλωσε σε ένα μονόγλωσσο αγγλικό σπιτικό, αλλά το ενδιαφέρον του για τις γλώσσες το προκάλεσε η τοπική κοινότητα γλωσσικής μειονότητας. Έζησε στην Ισπανία, πρώτα στην Αραγονία και αργότερα στην Καταλονία. Η μάθηση των καταλανικών επηρέασε την άποψη του για τις γλώσσες, και τον κόσμο: “ Άρχισα να ασχολούμαι με την Ισπανία με διαφορετικό τρόπο από τους υπόλοιπους τουρίστες και να βλέπω την Ευρώπη διαφορετικά από τους Ευρωπαίους.” Ο Andrade μεγάλωσε σε ένα δίγλωσσο αγγλοπορτογαλικό σπιτικό και αργότερα  έμαθε πολλές άλλες γλώσσες. Οι ιδρυτές έχουν κοινό έναν βαθύ σεβασμό για την αξία της γλωσσικής διαφοροποίησης και ήταν απογοητευμένοι που αυτό το πρόβλημα δεν επίκειται σημαντικότερο στην δημόσια σφαίρα.

“Τα παιδιά διδάσκονται πόσες χώρες υπάρχουν και τις επαρχίες της χώρας τους”, παρατήρησε ο Bogre Udell. “Κανένας δεν τους δίδαξε ότι υπάρχουν 7.000 γλώσσες. Είναι συνηθισμένο ακόμα και τώρα να βλέπουμε γλωσσική διάκριση στα ΜΜΕ.” Αυτό το κοινό πάθος για τις γλώσσες — σε συνδυασμό με την γνώση τους στην πληροφορική και τον σχεδιασμό  — παρέχει την θεωρητική ώθηση και πρακτικό θεμέλιο της Wikitongues.

Every language in the world

Μερικοί συμμέτοχοι των βίντεο της Wikitongues. Φωτογραφίες:Wikitounges.

Το φθινόπωρο του 2012 ο Bogre Udell άρχισε να γράφει σε βίντεο μικρές προφορικές ιστορίες των γειτόνων του στο Μπρούκλιν ζητώντας τους να μιλήσουν στην μητρική τους γλώσσα. Η Νέα Υόρκη είναι πιθανώς η πιο γλωσσικά διαφοροποιημένη πόλη στον κόσμο με παραπάνω από 700 γλώσσες ομιλούμενες εκεί. Ο Bogre Udell γρήγορα απέκτησε μία σειρά διαφορετικών βίντεο, τα οποία άρχισε να ανεβάζει σε κανάλι στο YouTube: “Σε μόνο λίγες εβδομάδες μπορέσαμε να καταγράψουμε περίπου 40 διαφορετικές γλώσσες”. Ξαφνιάστηκε, όταν κατάλαβε ότι το κανάλι γρήγορα προσέλκυσε ένα διεθνές ακροατήριο.

Την επόμενη άνοιξη ο φίλος του Bogre Udell και πρώην συμφοιτητής του στην σχολή σχεδιασμού Πάρσονς, ο Andrade, έλαβε μέρος στην προσπάθεια και συνέχισαν να καταγράφουν βίντεο στην Νέα Υόρκη και επίσης ταξίδεψαν για να συλλέξουν καταγραφές από άλλες κοινότητες των ΗΠΑ. Όσο αυτή η ερευνητική εργασία προσέλκυσε μεγαλύτερη προσοχή, προσφορές συνεργασίας άρχισαν να καταφθάνουν από όλο τον κόσμο. Η Wikitongues τελικά έγινε κοινωφελής οργανισμός και έχει οργανώσει μία προσεκτική προσπάθεια να καταγράψει γλώσσες μέσω μικρών βίντεο με πρωταρχικό στόχο τις γλώσσες υπό εξαφάνιση. Όταν αυτό το άρθρο γραφόταν η Wikitongues στο κανάλι του YouTube ήταν γεμάτη με 347 βίντεο με γλώσσες από κάθε κατοικημένη περιοχή του κόσμου.

Στο τελευταίο βίντεο για παράδειγμα είναι ομιλητές των μιραντέζικων, γλώσσα μερικών χιλιάδων ομιλητών (αλλά και επίσημη) στην Πορτογαλία.

Η καταγραφή είναι ένα σημαντικό βήμα στην διαδικασία αναζωογόνησης της γλώσσας αλλά ο δρόμος από την καταγραφή στην παραγωγή καινούργιων ομιλητών σπάνια είναι ευθύς. Στο τέλος του καλοκαιριού το 2014 οι ιδρυτές της Wikitongues βρήκαν ένα άρθρο περιγραφής της δουλειάς της Marie Wilcox. Η Wilcox γεννήθηκε το 1933 και είναι η τελευταία ευχερής ομιλήτρια της Ουακτσούμι, μία από τις γηγενείς γλώσσες της σημερινής Καλιφόρνιας. Για παραπάνω από μία δεκαετία η Wilcox δούλεψε με την κόρη της Jennifer Malone και άλλους για να καταγράψουν την γλώσσα της, ξεκινώντας να σημειώνει λέξεις σε σημειωματάρια και πίσω από φακέλους. Ο Bogre Udell και ο Andrade συγκινήθηκαν από αυτή την προσήλωση στην δουλειά της.

Μέσω της συνάντησης με ανθρώπους όπως η Wilcox κατάλαβαν και οι δύο ότι λίγοι ομιλητές των γλωσσών υπό εξαφάνιση θα δεχόντουσαν ή θα μπορούσαν να λάβουν μέρος στη  δημιουργίας ενός παρόμοιου λεξικού. “Αυτό είναι μία πολύ επίπονη διαδικασία κατά την διάρκεια πολλών, πολλών χρόνων,” όπως το έθεσε ο Andrade, είναι απλά άπιαστο για τους περισσότερους ανθρώπους.

Για να κάνει η Wikitongues το πρώτο βήμα από πρωτοβουλία καταγραφής γλώσσας σε πρωτοβουλία αναβίωσης γλώσσας θα χρειαζόταν την βοήθεια ομιλητών όπως η Wilcox και οι ομιλητές στα βίντεο να έρχονται σε επαφή σκόπιμα με μαθητευόμενους της γλώσσας. “Καθίσαμε να σκεφτούμε και να βρούμε τι θα μπορούσε να είναι χρήσιμη, εύκολη και μηδαμινή επαφή που πραγματικά θα  συνέβαλε σε μία καλή πρόοδο” για τον επικείμενο σκοπό καταγραφής και αναβίωσης, εξήγησε ο Andrade. Οραματίστηκαν μία λύση που θα ήταν προσιτή, εύχρηστη και θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι που θα έλπιζαν να καταγράψουν την γλώσσα τους και να την μεταφέρουν σε καινούργιους ομιλητές. Έργο-λύση της Wikitongues σε αυτήν την πρόκληση, το Poly, άρχισε στο τέλος του 2014.

Το Poly

Με υποστήριξη από μία επιτυχή εκστρατεία στο Kickstarter πέρσι, το Poly έχει δει ταχεία ανάπτυξη και πρόσφατα παραδόθηκε όπως είχαν υποσχεθεί  μία λειτουργική έκδοση του προγράμματος στην Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας. Το Poly είναι προσανατολισμένο για την δημιουργία “βιβλίων”, τα οποία αποτελούν λεξικό, φράσεις και εκφράσεις μεταξύ δύο αυθαίρετων γλωσσών. Εάν έχετε λαχτάρα να δημιουργήσετε ένα βιβλίο εκφράσεων λακότα-γαλλικών (ή ντοθράκι-κλίνγκον) μερικά κλικ στο Poly μπορούν να προσφέρουν το κατάλληλο περιβάλλον δημιουργίας. Μπορείτε να δείτε στην παρακάτω επίδειξη τον Andrade να φτιάχνει φράσεις αγγλο-βραζιλιάνικων πορτογαλικών.

Το πρόγραμμα είναι απλό και εύχρηστο. Επειδή το Poly είναι διαθέσιμο για χρήση από οποιαδήποτε δάσκαλο ή μαθητή, για οποιαδήποτε γλώσσα, ο Andrade και ο Bogre Udell ελπίζουν ότι θα είναι χρήσιμο εργαλείο για ανθρώπους όπως η Marie Wilcox: θα επιτρέψει άμεση διαδικασία καταγραφής που μπορεί να προσανατολιστεί κατευθείαν προς μάθηση

Ανοιχτός κώδικας, άμεσα διαθέσιμα δεδομένα, ανοιχτός οργανισμός

Το Poly είναι ένα πρόγραμμα ανοιχτού κώδικα  από την αρχή, “μόνο και μόνο γιατί η ιδιωτική αποθήκευση [στο Github] κοστίζει χρήματα,” αστειεύτηκε ο Andrade. Το Poly δημιουργήθηκε χρησιμοποιώντας τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα: React, Rails και PostgreSQL. Υπαινίσσεται ότι ο ανοιχτός κώδικας είναι συμβολικός σε αυτό το στάδιο, όπου το Poly έχει ήδη προσελκύσει “χιλιάδες δολάρια προγραμματιστικού χρόνου” από μία αυξανόμενη κοινότητα προγραμματιστών. “Επειδή είναι μία φιλανθρωπική οργάνωση με το συναίσθημα της σημαντικότητας αυτής της αποστολής,” ο Andrade εξήγησε, “καταφέραμε να αποκτήσουμε την υποστήριξη πολλών προγραμματιστών”. Περιγράφει την διαδικασία καθοδήγησης ενός προγράμματος συνεργασίας σαν “μαγικό.”

Η Wikitongues έχει αναπτύξει μία ανοιχτή προσέγγιση στα δεδομένα που επιβλέπει. Με την καθοδήγηση από την διευθύντρια της Wikitongues (και “συνήγορο περί ανοιχτού κώδικα, ανοιχτών προτύπων, δεδομένων”) Alolita Sharma, ο οργανισμός εργάζεται για να καταστήσει όλο το περιεχόμενο διαθέσιμο κάτω από ανοιχτές άδειες όπως μίας δημιουργικής κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου των βίντεο, πληροφοριών για τα βίντεο και του γλωσσικού περιεχομένου του Poly.

Υπάρχει πρόκληση γύρω από την μεταχείριση δεδομένων πολλών και διαφορετικών κοινοτήτων— μερικές κοινότητες γλωσσών υπό εξαφάνιση φοβούνται την εκμετάλλευση και άλλες έχουν διαφορετική αντίληψη για την γλώσσα ως πολιτισμικό εργαλείο ή πνευματική κτήση. “Το πρόβλημα με μερικές από τις εφαρμογές ανοιχτού κώδικα ή με την ελεύθερη διακίνηση γνώσης είναι ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο είδος δογματισμού για το τι θα έπρεπε να είναι μία άδεια,” είπε ο Bogre Udell. Ενώ ο σκοπός της Wikitongues είναι η διαφάνεια αναγνωρίζει ότι σε περιπτώσεις κατά παραγγελίας δεδομένων η προσέγγιση μίας άδειας θα ήταν απαραίτητη. “Εάν μπορούμε να επιδείξουμε ότι συγκεκριμένες κοινότητες έχουν επιτυχία με το μοντέλο μας [άμεσα διαθέσιμων δεδομένων] μπορούμε να πλησιάσουμε άλλους ανθρώπους που είναι απρόθυμοι και να τους πούμε: ‘κοίταξε αυτά είναι τα οφέλη,” εξηγεί ο Andrade.

Η νοοτροπία του ανοιχτού κώδικα πάει πέρα από την κωδικοποίηση και τα δεδομένα. Ο Bogre Udelll παρατηρεί ότι εξ’ αιτίας της μεγαλεπήβολης κλίμακας που προσπαθεί να πραγματοποιήσει το Wikitonges— να δουλέψει με κάθε κοινότητα του κόσμου —είναι απαραίτητη  η διαφάνεια. Σύμφωνα με τον Andrade, “μία από τις σημαντικότερες φιλοσοφίες μας σαν οργανισμός είναι η εργασία με τις κοινότητες. Δεν καταγράφουμε βίντεο, απλά για να τα έχουμε. Σε όλα τα εκατοντάδες βίντεο της, η Wikitongues ελπίζει να περάσει την αίσθηση ότι υπάρχει ένας αληθινός άνθρωπος που μιλά και θέλει να κουβεντιάσει τις εμπειρίες του στην γλώσσα του.

Poly poster

Εικόνα με αβρότητα από την Wikitongues.

Όλες οι γλώσσες του κόσμου

Πρωτοβουλίες όπως η Wikitongues είναι κρίσιμες στον αγώνα για την αναβίωση γλωσσών υπό εξαφάνιση. Όπως παρατήρησα πριν η ανάπτυξη των πηγών ψηφιακής γλώσσας μπορεί να βοηθήσει να εξασφαλίσουμε πρόσβαση για τις επόμενες γενιές και είναι ξεκάθαρο ότι η πολλή δουλειά θα γίνει πέρα (ή τουλάχιστον παράλληλα) με την εμπορική συμβατική τεχνολογία. Σε συζητήσεις με τις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες, ο Bogre Udell βρήκε περιορισμένο ενθουσιασμό για ενασχόληση με γλώσσες που ομιλούνται από λιγότερους ανθρώπους. “Θέλουν να εξασφαλίσουν την προσέγγιση των 400 περίπου μεγαλύτερων γλωσσών”, παρατήρησε. “Είχαμε μία συνομιλία με κάποιον στο Google.org και ήταν κατηγορηματικός ότι δεν ενδιαφέρονται για γλώσσες με λιγότερους από 10.000 ομιλητές.” Με το Poly, η Wikitongues συνεχίζει το δρόμο της κατασκευής μίας ανοιχτής παγκόσμιας κοινότητας εστιασμένης στις γλώσσες.

“Σαν προσπάθεια καταγραφής μίας γλώσσας είμαστε οι μοναδικοί που προσπαθούν να δουλέψουν με κάθε γλώσσα του κόσμου,” είπε ο Bogre Udell. “Κανένας άλλος δεν έχει αυτό το ενδιαφέρον.” Αυτή η κατεύθυνση και αποστολή επηρεάζει άμεσα την κατασκευή του Poly. “Θέλουμε να φτιάξουμε ένα εργαλείο που είναι χρήσιμο στον κόσμο,” υποστηρίζει. “Θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι στους ομιλητές των γλωσσών και όχι στους γλωσσολόγους επειδή αυτοί είναι που μας χρειάζονται.”

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.