[1]Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο του YouTube.
To παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα του ειδικού μας αφιερώματος [2] με τίτλο “Άνθρωποι του Κασμίρ εναντίον της Ινδικής Πολιτείας”.
Αυτό το άρθρο γράφτηκε από τον Madhura Chakraborty και εμφανίστηκε αρχικά στο Video Volunteers [3], έναν βραβευθέντα διεθνή κοινοτικό οργανισμό μέσων ενημέρωσης με βάση την Ινδία. Μια εκδοχή αυτού δημοσιεύεται παρακάτω ως μέρος μιας συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου.
Αυτή είναι η φρικτή ιστορία ενός 26χρονου υφαντουργού σαλιών από το υπό ινδική διοίκηση τμήμα του Κασμίρ, ο οποίος είχε δεθεί στο καπό ενός ινδικού στρατιωτικού οχήματος, καθώς έκανε περιπολία σε χωριά τη μέρα που διεξάγονταν μια ψηφοφορία. Το βίντεο που δείχνει τον Farooq Ahmad Dar να χρησιμοποιείται ως “ανθρώπινη ασπίδα” κατά διαδηλωτών που ρίχνουν πέτρες διαδόθηκε ταχύτατα και προκάλεσε την οργή σε τοπικό και διεθνές επίπεδο (δείτε το άρθρο του Global Voices [4]).
Ο εθελοντής φωτορεπόρτερ της κοινότητας, Rafiqa Bano [5], πήρε συνέντευξη από τον Farooq μια εβδομάδα μετά την επώδυνη δοκιμασία του. Είπε το εξής:
My mother wants me to go see a doctor. But I am afraid of going to a hospital. I’m afraid they will find me and kill me…I haven’t stepped outside my house in the last eight days.
Η μητέρα μου μου λέει να επισκεφτώ ένα γιατρό. Αλλά εγώ φοβάμαι να πάω στο νοσοκομείο. Φοβάμαι ότι θα με βρουν και θα με σκοτώσουν…Δεν έχω βγει απ'το σπίτι μου τις τελευταίες οχτώ μέρες.
Παρακολουθήστε ολόκληρο το βίντεο παρακάτω:
Στις 9 Απριλίου του 2017, έλαβαν χώρα οι αναπληρωματικές εκλογές [6] για να πληρωθεί μια θέση στην κάτω βουλή του Ινδικού Κοινοβουλίου Lok Sabha μέσω σφοδρών διαμαρτυριών των πολιτών και ισχυρής παρουσίας ενόπλων δυνάμεων ασφαλείας. Ο Farooq, που ζει με τη μητέρα του σε ένα χωριό στην περιοχή Budgam [7], έφυγε από το σπίτι του στις 8 το πρωί για να πάει να ψηφίσει. Καθώς επέστρεφε από το εκλογικό κέντρο, σκόπευε να επισκεφθεί το σπίτι ενός συγγενή. Αλλά αντί αυτού, επέστρεψε σπίτι του αργά το ίδιο βράδυ, μετά από μια τραυματική εμπειρία και με κακώσεις στο σώμα. Είχε γίνει ακόμα ένα θύμα της ατιμωρησίας που απολαμβάνουν οι ένοπλες δυνάμεις στο Κασμίρ.
Ένοπλο προσωπικό του 53ου Τάγματος Rashtriya Rifles [8], μέρος του Ινδικού Στρατού, σταμάτησε τον Farooq. Είπε ότι τους έδειξε το δάχτυλό του με το ανεξίτηλο μελάνι – απόδειξη ότι είχε ψηφίσει. Παρ'όλα αυτά, ο Farooq είπε ότι τον χτύπησαν βάναυσα. Αλλά αυτή ήταν μόνο η αρχή του μαρτυρίου του. Μετά από αυτό, τον έδεσαν στο καπό ενός στρατιωτικού τζιπ και παρέλασαν μέσα από αρκετά χωριά για σχεδόν 30 χιλιόμετρα.
“Μου φέρθηκαν σαν να ήμουν μπάλα ποδοσφαίρου. Είμαι ανθρώπινο ον, όχι παιχνίδι,” δήλωσε στη συνέντευξή του. Ένας περαστικός κατέγραψε το περιστατικό σε ένα βίντεο [9] το οποίο διαδόθηκε αστραπιαία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο κακής ποιότητας βίντεο από κινητό τηλέφωνο, ακούγεται το στρατιωτικό προσωπικό να ανακοινώνει μέσα από μεγάφωνο: “Αυτό συμβαίνει σε αυτούς που πετάνε πέτρες,” θέλοντας, προφανώς, να τον χρησιμοποιήσουν ως παράδειγμα.
Όμως, ο Farooq είπε ότι δεν πετούσε πέτρες. Ήταν απλά ένας από το 6.5% των ψηφοφόρων [10] της πολιτείας που πήγαν να ψηφίσουν στις 9 Απριλίου – μια μέρα που σημαδεύτηκε από θανατηφόρες διαδηλώσεις, στις οποίες σκοτώθηκαν οκτώ διαδηλωτές όταν ο στρατός άρχισε να πυροβολεί [11]. Είναι κομμάτι του ελάχιστου πληθυσμού του Κασμίρ που ακόμα επιλέγει να πιστεύει στις δημοκρατικές διαδικασίες παρά το γεγονός ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται από το Ινδικό σύνταγμα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ισότητα έναντι του νόμου και της απελευθέρωσης από αυθαίρετες συλλήψεις, παραβιάζονται κατ'εξακολούθηση τα τελευταία 27 χρόνια.
Αυτό δεν είναι το μόνο τέτοιου είδους βίντεο που δημοσιεύθηκε τον τελευταίο μήνα από το Κασμίρ. Αρκετά βίντεο με τις ένοπλες δυνάμεις [12] να χτυπούν ή να βασανίζουν νέους από το Κασμίρ διαδίδονται στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης. Κάποια από αυτά φαίνεται να έχουν βιντεοσκοπηθεί από τους ίδιους τους στρατιώτες. Το τμήμα ηλεκτρονικού εγκλήματος της κρατικής αστυνομίας του Τζαμού και Κασμίρ στη Σριναγκάρ αναγνώριζε και μπλόκαρε τους χρήστες που ανέβαζαν τέτοια βίντεο. Η υψηλής ταχύτητας σύνδεση στο διαδίκτυο μέσω κινητού δικτύου μπλοκαρίστηκε [13] στην κοιλάδα στις 17 Απριλίου. Από το 2012, το κράτος έχει διακόψει την πρόσβαση στο διαδίκτυο σε πολίτες 28 φορές [14]. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά το Facebook, χρησιμοποιούνται ευρέως [15] από τη νεολαία του Κασμίρ ως μέσο για την έκφραση εναντίωσης και για να παρουσιάσουν μια εναλλακτική οπτική της ζωής τους από αυτή που παρουσιάζουν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.
Το Κασμίρ είναι διαβόητο ως η μεγαλύτερη στρατιωτικοποιημένη ζώνη στον κόσμο [16]. Η εμφάνιση ενός αποσχιστικού κινήματος στο Κασμίρ στο τέλος της δεκαετίας του '80 είχε ως αποτέλεσμα οι ινδικές αρχές να δραστηριοποιήσουν ισχυρές στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις από τις αρχές της δεκαετίας του '90. Αυτοί οι στρατιώτες διευκολύνονται περισσότερο από νόμους όπως το Νόμο περί Ειδικών Εξουσιών [17] (1990) των Ενόπλων Δυνάμεων (Τζαμού και Κασμίρ) και το Νόμο περί δημόσιας ασφάλειας του Τζαμού και Κασμίρ [18] (1978). Ο πρώτος εξουσιοδοτεί το ένοπλο προσωπικό να “πυροβολεί ή να χρησιμοποιεί βία, ακόμα και αν προκαλεί το θάνατο” σε περίπτωση παραβίασης του νόμου και της τάξης. Ο νόμος περί δημόσιας ασφάλειας προβλέπει τη σύλληψη και φυλάκιση χωρίς δίκη για δύο χρόνια με βάση την υποψία διατάραξης της τάξης ή για πράξεις κατά της ασφάλειας του κράτους.
Μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου του 2017, πάνω από 7.000 πολίτες του Κασμίρ, στην πλειοψηφία τους νεαρά αγόρια φυλακίστηκαν [19] με βάση αυτόν το νόμο. Δεν γλίτωσαν ούτε ανήλικοι ακόμη και 13 ετών. Ομάδες διεκδίκησης των δικαιωμάτων που καταγράφουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κοιλάδα εκτιμούν ότι τα τελευταία 27 χρόνια έχουν σκοτωθεί πάνω από 70.000 άτομα [20], πάνω από 8.000 υπέστησαν αναγκαστική εξαφάνιση και υπάρχουν 6.000 άγνωστοι, ανώνυμοι κοινοί τάφοι.
Ο Farooq είναι φτωχός και δεν έχει τα χρήματα για να ασκήσει δίωξη [21] κατά του προσωπικού του τάγματος Rashtriya Rifles. Η οργή για το περιστατικό έχει εξασφαλίσει την υποβολή μιας Πρώτης Ενημερωτικής Έκθεσης [22] από πλευράς της κρατικής αστυνομίας κατά των υπευθύνων για αυτό το περιστατικό. Την ίδια στιγμή, παρ'όλα αυτά, υπάλληλοι της κεντρικής κυβέρνησης και του στρατού παρουσιάζουν διάφορες εξηγήσεις για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. Μια έρευνα του στρατού [23] για το περιστατικό κατέληξε στο ότι [24] “ο διοικητής πήρε την απόφαση απρόθυμα και ως ύστατο μέσο” όταν διαπίστωσε ότι η μονάδα του έπρεπε να περάσει μέσα από μια περιοχή όπου είχαν μαζευτεί διαδηλωτές. Άλλοι, όπως ο Γενικός Εισαγγελέας Mukul Rohatgi [25], ήταν πιο σαφείς κατά την υποστήριξη των πράξεων του τάγματος:
The recent report about a stone pelter tied to an Army vehicle, it helped contain stone pelters and saved the poll officials. Why so much noise…Every day people are dying. It’s a surcharged atmosphere. The Army is dealing with terrorists, not with protestors, so they will have to be dealt with…everyone should look at the Army with pride, they are doing a great job…Sitting in AC rooms you can’t criticize army. Please put yourself in army position.
Η πρόσφατη αναφορά για έναν άνδρα που πετούσε πέτρες ο οποίος δέθηκε σε όχημα του Στρατού βοήθησε στο να αναχαιτιστούν τα άτομα που πετούσαν πέτρες και να προστατευθούν οι εκλογικοί υπάλληλοι. Γιατί τόσος θόρυβος…Κάθε μέρα πεθαίνουν άνθρωποι. Είναι μια επιβαρυμένη ατμόσφαιρα. Ο Στρατός αντιμετωπίζει τρομοκράτες, όχι διαδηλωτές. Όλοι θα πρέπει να δείχνουν σεβασμό στο Στρατό, κάνει εξαίρετο έργο…Δεν μπορείς να κάθεσαι σε μια κλιματιζόμενη αίθουσα και να κρίνεις το στρατό. Σας παρακαλώ, μπείτε στη θέση του στρατού.
Επί του παρόντος, το Δικαστήριο Αποδείξεων του Στρατού διέταξε [26] μια πιο εξονυχιστική έρευνα για το περιστατικό, η απόφαση της οποίας αναμένεται στις 15 Μαΐου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σύμφωνα με το Τμήμα 7 του Νόμου περί Ειδικών Εξουσιών [17] των Ενόπλων Δυνάμεων (Τζαμού και Κασμίρ), το στρατιωτικό προσωπικό που κατηγορείται για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορεί να δικαστεί σε πολιτικό δικαστήριο χωρίς έγκριση από την κεντρική κυβέρνηση. Σύμφωνα με μια Αναφορά της Διεθνούς Αμνηστίας το 2015 [27], το Υπουργείο Άμυνας και Εσωτερικών Υποθέσεων αρνήθηκε να αποκαλύψει τον αριθμό αιτήσεων δίωξης για προσωπικό του στρατού που έχει δεχθεί. Μέχρι τώρα, δεν έχει δικαστεί ή καταδικαστεί κανένας υπάλληλος του στρατού σε πολιτικά δικαστήρια, ακόμα και για υποθέσεις μαζικών σεξουαλικών επιθέσεων [28].
Λόγω της ιστορίας και του τωρινού πολιτικού κλίματος της χώρας, όπου το να κρίνει κανείς τις πράξεις του στρατού θεωρείται αμέσως “μη πατριωτική” πράξη [29], είναι δύσκολο να διατηρηθεί η ελπίδα για δικαιοσύνη. Εν τω μεταξύ, ο Farooq και η μητέρα του εξακολουθούν να ζουν με το φόβο. Ο αδελφός του Farooq φέρεται να έχει σκοτωθεί από το στρατό στη δεκαετία του '90. Οι πολιτικοί, ο στρατός και τα μέσα ενημέρωσης θα περάσουν στο επόμενο συγκλονιστικό θέμα. Αλλά τι θα συμβεί με αυτόν νεαρό υφαντουργό σαλιών σε μια ξεχασμένη γωνιά του Κασμίρ που έζησε μια τραυματική εμπειρία και ταπεινώθηκε;