Για χιλιετίες, ένα βασικό χαρακτηριστικό της Ινδίας ήταν πάντα οι πολλαπλές θρησκείες και η πνευματικότητα. Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι επιχειρηματίες των νέων τεχνολογιών και οι νεοσύστατες επιχειρήσεις προκάλεσαν την άφιξη του 21ου αιώνα, επιδιώκοντας να εξουδετερώσουν την πνευματική δίψα της Ινδίας στον κυβερνοχώρο.
Οι Ινδοί δαπανούν περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε Θεούς, ναούς και προσκυνήματα ετησίως. Πολλοί από αυτούς, ωστόσο, δεν είναι πάντα ευχαριστημένοι με την εμπειρία. Υπάρχουν συχνά μακρές, κουραστικές ουρές σε ασφυκτικά γεμάτους ναούς, όπου οι άνθρωποι ενοχλούνται από διαμαρτυρίες, που μπορούν να χαλάσουν μία ολόκληρη εκδρομή. Ήταν μετά από μία τέτοια επίσκεψη σε ένα ναό που ο Goonjan Mall, ένας επιχειρηματίας που διένυε την δεύτερη δεκαετία της ζωής του, ξεκίνησε το OnlinePrasad.com. Ο Goonjan προσπαθούσε να πάρει μέρος σε ένα prasad — μία προσφορά φαγητού που φτιάχτηκε για μία θεότητα και δίνεται στους πιστούς που αναζητούν ευλογίες — αλλά η ατμόσφαιρα του ναού τον αποθάρρυνε εντελώς. Ο Goonjan Mall είπε στο Iamne.com για το νέο του εγχείρημα:
“Η ιδέα ότι η θρησκεία πρέπει να απλουστευθεί και η τεχνολογία ήταν το τέλειο εργαλείο προέκυψε σχεδόν αμέσως”, είπε. Παραιτήθηκε από την εργασία του ως ανώτερος αναλυτής στην Bain & Company, έβαλε μερικά μετρητά για επενδύσεις και ξεκίνησε την ιστοσελίδα. Σήμερα, ο ιστότοπός του εκτιμάται ότι προσελκύει κατά μέσο όρο 2.500 καθημερινούς επισκέπτες, στους οποίους πουλάει και παραδίδει κατ’ οίκον το prasad από πάνω από 50 ναούς στην Ινδία. Η εταιρεία διοργανώνει, επίσης, τελετές προσευχής (pooja) σε αρκετούς ναούς και πωλεί και άλλα θρησκευτικά αντικείμενα.
Ο Siddharth S. Singh, ένας αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στην Ινδική Σχολή Επιχειρήσεων, στο Χαϊντεραμπάντ, λέει για την ξαφνική έξαρση τέτοιων διαδικτυακών πύλων:
Η έξαρση του διαδικτύου στις αρχές της δεκαετίας του 2000 επηρέασε πολλές διαδικτυακές επιχειρήσεις. Υπήρχαν λιγότεροι καταναλωτές που πραγματοποιούσαν συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Αυτό έχει αλλάξει τώρα. Τώρα, η δυνατότητα ανάπτυξης είναι καλή.
Δεν είναι μόνο η θρησκεία που βρίσκει μία θέση στον διαδικτυακό κόσμο. Η γιόγκα και ο διαλογισμός έχουν κατακλύσει και το διαδίκτυο, με τον αριθμό των καθοδηγούμενων διαλογισμών και τα προγράμματα γιόγκα στο διαδίκτυο να αυξάνονται δραματικά τα τελευταία χρόνια.
Το Isha Kriya, μία επιχείρηση καθοδηγούμενου διαλογισμού που ξεκίνησε το 2011, είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς ιστότοπους και οι “διαλογιστές” συχνά μοιράζονται τις εμπειρίες των χρηστών με τις τακτικές ενημερώσεις στο Twitter. Η Maura Manzo, δασκάλα γιόγκα και συνιδρυτής του στούντιο Yoga Home “Beyond Asana”, τουΐταρε για τις πρώτες λίγες μέρες που ασκεί την Isha Kriya:
On day 8 of 2x/day #ishakriya meditation practice via @SadhguruJV. You can download it here for free: http://t.co/BNLxr7WFu9
— Maura Manzo (@mauramanzo) November 18, 2013
Την 8η μέρα της 2 φορές την ημέρα, πρακτικής διαλογισμού #ishakriya μέσω του @SadhguruJV. Μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν από εδώ
Το Proud Ummah, μία ιστοσελίδα που διοργανώνει προσκυνήματα για το Hajj και το Umrah, είναι μία άλλη υπηρεσία που ταράζει τα νερά στο διαδίκτυο. Ιδρύθηκε από τον Abid Khan, πρώην υπάλληλο της Google, και προσφέρει ένα σετ προσκυνήματος με 25 προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων απαραίτητων στοιχείων για την ολοκλήρωση του προσκυνήματος. Περιγράφεται επίσης, ως ο μοναδικός οδηγός για όλα όσα σχετίζονται με τα προσκυνήματα.
Σε γενικές γραμμές, το κοινό έχει υποδεχθεί τους νέους αυτούς ιστοτόπους. Ορισμένες αντιδράσεις είναι πιο επιπόλαιες από άλλες. Η Ina Bansal, διευθύντρια επικοινωνιών και δημοσίων σχέσεων, σχολιάζει χαριτολογώντας:
Religion e-commerce on the rise as ventures like #OnlinePrasad, #ProudUmmah take off http://t.co/DJKh4symXc Divine Intervention? Maybe.
— Ina Bansal (@InaBansal) March 6, 2013
Το θρησκευτικό ηλεκτρονικό εμπόριο σε άνοδο, όπως επιχειρήσεις σαν τις #OnlinePrasad, #ProudUmmah απογειώνονται http://t.co/DJKh4symXc Θεία Παρέμβαση; Μπορεί.
Το κοινό που έχουν ως στόχο αυτοί οι ιστότοποι φαίνεται να βρίσκει την εικονική εμπειρία προτιμότερη από πιο παραδοσιακές εναλλακτικές λύσεις. Η Ayesha Fathima, μία νοικοκυρά που έκανε το προσκύνημα του Haj το 2013, είχε σίγουρα καλά πράγματα να πει για το Proud Ummah:
Βρήκα τις πληροφορίες που χρειαζόμουν και επίσης είδα την εργαλειοθήκη, τώρα δεν χρειάζεται να πάω σε πολλά καταστήματα για να πάρω τα πάντα.
Ένας άλλος blogger που γράφει για το Online Prasad και παρόμοιες ιστοσελίδες συνόψισε πρόσφατα την κοινή γνώμη σε αυτό το θέμα. Είναι ενθουσιώδης, αλλά συνιστά και την προσοχή:
Μου αρέσει η ιδέα της διαδικτυακής φροντίδας για το prasad και την pooja. Ωστόσο, ελπίζω ότι αυτοί οι επιχειρηματίες δεν θα ξεχάσουν ότι η ηθική είναι πιο σημαντική από τα κέρδη και τις ταμειακές ροές. Κατά κάποιον τρόπο, οι επιχειρήσεις αυτές εμπορεύονται προϊόντα “του Θεού” και κανείς δεν είναι πραγματικά άνετος να διαπραγματεύεται με το Θεό ή με το ναό. Ελπίζω λοιπόν ότι αυτοί οι επιχειρηματίες δεν θα επωφεληθούν αδικαιολόγητα από αυτό το γεγονός και δεν θα το παρακάνουν.
Το Διαδίκτυο και το ηλεκτρονικό εμπόριο πρόκειται να αναπτυχθούν τα επόμενα χρόνια στην Ινδία, όπου οι κινητές συσκευές πολλαπλασιάζονται τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές. Με τη δημοτικότητα της θρησκείας και της πνευματικότητας να είναι αμείωτη στην Ινδία, είναι αδύνατον να μαντέψουμε το πόσο υψηλό είναι το ανώτατο όριο για το σχετικό ηλεκτρονικό εμπόριο.