- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Μαύρη, Γυναίκα, Ισπανίδα, και Αστυνομικός

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Ισπανία, Εθνότητα & φυλή, Μέσα των πολιτών, Φύλο & ισότητα
C.A.E.O. en su uniforme. Foto usada con permiso.

Η CAEO ένστολη. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται κατόπιν άδειας.

Η συνέντευξη που ακολουθεί αποτελεί προσαρμογή της αυθεντικής συνέντευξης που πήρε η Lucía Mbomío [1] και που αρχικά δημοσιεύτηκε στο Afroféminas [2]. Επαναδημοσιεύεται στο Global Voices κατόπιν συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.

Ενώ η CAEO (η οποία προτιμά να χρησιμοποιήσει τα αρχικά της στη συνέντευξη) σπούδαζε στην Αστυνομική Ακαδημία για να γίνει αστυνομικός στην Ισπανία, σχεδόν πίστεψε ότι το όνειρό της δεν θα γινόταν ποτέ πραγματικότητα. Η έλλειψη ανάλογων προτύπων σε αυτό το επάγγελμα είναι αξιοσημείωτη, και ακόμα και κάποιοι από τους δικούς της ανθρώπους αμφέβαλαν για την ικανότητά της να πετύχει σε αυτόν τον τομέα.

Παρόλα αυτά, επέμεινε. Τώρα, μετά από σχεδόν μία δεκαετία, δεν έχει απλώς ολοκληρώσει τις σπουδές της, αλλά και το παιδικό της όνειρο να γίνει μέλος του αστυνομικού σώματος της Ισπανίας, δείχνοντας μια και μια καλή σε όλους όσους την αμφισβήτησαν, ότι ναι, κάτι τέτοιο είναι εφικτό.

Ακολουθεί μια συνέντευξη που αγγίζει σημαντικά ζητήματα, ανάμεσά τους τον αντρικό σοβινισμό και ρατσισμό, αλλά κυρίως το ακλόνητο πάθος για τη δουλειά της.

Lucía Mbomío (LC): Πώς είναι να είσαι μαύρη γυναίκα και αστυνομικός στην Ισπανία;

CAEO: Δεν βλέπω απαραίτητα διαφορά ανάμεσα στο πώς μου συμπεριφέρονται στο αστυνομικό σώμα σε σχέση με έναν λευκό αστυνομικό. Κατόπιν τούτου, είναι μεγάλη τιμή, παρά τις πολλές προκαταλήψεις σε αυτή την κοινωνία, να είμαι όχι μόνο γυναίκα αστυνομικός, αλλά μαύρη αστυνομικός.

LC: Τι σου αρέσει περισσότερο στη δουλειά σου;

CAEO: Μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο η δουλειά μου αγγίζει τόσα πολλά πεδία, από τη διενέργεια ερευνών μέχρι τη βοήθεια προς τον πολίτη στην καθημερινότητά του.

LC: Ποιο θα περιέγραφες ως το πιο δύσκολο κομμάτι;

CAEO: Θα έλεγα ότι το δυσκολότερο κομμάτι είναι να ξέρεις πώς να ενεργήσεις σε κάθε δεδομένη κατάσταση, και να καταλάβεις πώς πρέπει να αντιμετωπίσεις κάθε τύπο ανθρώπου.

LC: Θυμάσαι την σπουδαιότερη μέρα της καριέρας σου στην Εθνική Αστυνομία; Πες μας δυο λόγια για αυτήν.

CAEO: Αν και δεν έχει σχέση με την δουλειά στην αστυνομία, η καλύτερη μέρα για μένα ήταν όταν παρουσιάστηκα στο Τμήμα της Algeciras για να κάνω την πρακτική μου σε μία από τις ομάδες τους. Εκεί με κοίταξε ένας άντρας που, σχεδόν χωρίς να με αφήσει να μιλήσω, μου είπε ότι αν ήμουν εκεί για να κάνω τα χαρτιά μου για το αλλοδαπών, θα έπρεπε να πάω στον πρώτο όροφο. Σήμερα, αυτός ο άντρας είναι σύζυγός μου.

LC: Πιστεύεις ότι η οικονομική κρίση έχει μεταμορφώσει την επιβολή του νόμου; Αν ναι, με ποιο τρόπο;

CAEO: Δεν θα έλεγα “μεταμορφώσει”. Η αστυνομία συνεχίζει να κάνει την ίδια δουλειά όπως πάντα. Είναι αλήθεια, όμως, ότι ο αριθμός όσων κάνουν αίτηση για να μπουν στο σώμα έχει αυξηθεί σημαντικά δεδομένης της έλλειψης επαγγελματικών ευκαιριών.

LC: Στρεφόμενες στο ζήτημα του φύλου, πόσες γυναίκες εργάζονται στο ίδιο με σένα αστυνομικό τμήμα;

CAEO: Δεν είμαι εντελώς σίγουρη. Αλήθεια δεν θα μπορούσα να δώσω έναν ακριβή αριθμό, ούτε καν κατά προσέγγιση, αλλά είμαστε πολλές.

LC: Θα περιέγραφες το εργασιακό σου περιβάλλον ως κατά τι αντρικό σοβινιστικό;

CAEO: Λαμβάνοντας υπόψη μας ότι ζούμε σε μια αντρική σοβινιστική κοινωνία, τότε ναι. Υπάρχει, και θα συνεχίσει να υπάρχει, αντρικός σοβινισμός σε όλα τα πεδία. Στο δικό μου επάγγελμα, το αισθάνεται κανείς κάθε τόσο, ιδιαίτερα με τους γηραιότερους, βετεράνους συναδέλφους, αλλά είναι κάτι που βαθμιαία μειώνεται.

LC: Υπήρχαν πολλά έγχρωμα άτομα στην ακαδημία της αστυνομίας;

CAEO: Όχι, στην τάξη μου υπήρχε μόνο μία κοπέλα με μικτή-φυλετική καταγωγή κι εγώ, αν και υπήρχαν αρκετοί σπουδαστές αραβικής καταγωγής, καθώς και ένα άτομο με καταγωγή από την Λατινική Αμερική. Όμως, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ήμασταν σχεδόν 2.500 σπουδαστές τότε όχι, δεν μπορώ να πω ότι ήμασταν πολλοί.

LC: Γνωρίζεις άλλους έγχρωμους αστυνομικούς;

CAEO: Προσωπικά, γνωρίζω πέντε — δύο γυναίκες και έναν άντρα με μικτή-φυλετική καταγωγή στο Εθνικό Σώμα της Αστυνομίας, και δύο πολιτοφύλακες που είναι μαύροι. Αλλά είμαι βέβαιη ότι υπάρχουν κι άλλοι.

C.A.E.O. con uniforme de policía y vestida de civil. Foto usada con permiso.

Η CAEO ένστολη και με πολιτικά. Η φωτογραφία χρησιμοποιείται κατόπιν άδειας.

LC: Ανάμεσα σε άλλα, η αστυνομία δέχεται πολύ κριτική για διαιώνιση του ρατσισμού χρησιμοποιώντας διαδικασίες φυλετικού προφίλ. Ως μέλος της αστυνομίας, πώς καταλαβαίνεις αυτή την κριτική;

CAEO: Πιστεύω ότι αυτός ο ισχυρισμός κάποιες φορές χρησιμοποιείται χωρίς λόγο ή ίσως και ύπουλα. Μέσα στο σώμα, υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί κλάδοι καθένας από τους οποίους έχει τα δικά του καθήκοντα. Ανάλογα με το τί ψάχνουν, ερευνούν κάποια άτομα πιο εξονυχιστικά από άλλα.

Ως αστυνομικός, χρειάστηκε να εξακριβώσω την ταυτότητα, ή ακόμα και να συλλάβω, αλλοδαπούς που με έχουν μερικές φορές κατηγορήσει για ρατσισμό και στοιχειοθέτηση του προφίλ τους βάσει του χρώματος της επιδερμίδας τους.

Για μένα, είναι δίκοπο μαχαίρι. Ο σύζυγός μου ισχυρίζεται ότι η αστυνομία τον έχει σταματήσει η αστυνομία τόσες φορές τα τελευταία οχτώ χρόνια που είμαστε μαζί, παρά όλα τα υπόλοιπα χρόνια, στα 40 του χρόνια. Αυτό το πιστώνω σε ένα και μόνο παράγοντα: εμένα. Παρά το γεγονός αυτό, θα ήθελα να το καταστήσω σαφές — αν η αστυνομία συλλάβει ένα έγχρωμο άτομο, δεν είναι από ρατσιστική διάθεση, αλλά υπάρχει συγκεκριμένος λόγος.

Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αξιωματικοί ελέγχουν με μεγαλύτερη προσοχή καταστάσεις που θεωρούνται “ανώμαλες”, ή πέραν του φυσιολογικού στην Ισπανία. Αν πηγαίνω περίπατο με τον σύζυγό μου, υποθέτω ότι εγώ είμαι εκείνη που ξεχωρίζει στο πλήθος, όχι εκείνος.

Από την άλλη, συνειδητοποιώ ότι το γεγονός πως τα έγχρωμα άτομα τα σταματά συνεχώς η αστυνομία και τους ζητά τα επίσημα έγγραφά τους είναι άβολο. Τις περισσότερες φορές, παραδέχομαι ότι οι αξιωματικοί δεν σου ζητούν τα χαρτιά σου επειδή ο “παραβάτης” βρίσκεται σε πεδίο σύγκρουσης ή επειδή έχει διαπράξει κάτι ύποπτο.

LC: Με ποιο τρόπο πιστεύεις ότι μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την αρνητική άποψη για την αστυνομία; Ίσως με κάποιον εσωτερικό οργανισμό στην αστυνομία, παρουσία στα μμε, περισσότερους έγχρωμους στην αστυνομία;

CAEO: Ο ρατσισμός είναι παντού γύρω μας, δυστυχώς, και δεν υπήρξα ποτέ άνθρωπος που συγχωρεί τις γενικεύσεις. Ο ρατσισμός δεν τελειώνει χάρη σε ομάδες και επιτροπές. Είναι η προσωπική εμπειρία που περνά κανείς, τα πράγματα που αντιλαμβανόμαστε και τι αισθανόμαστε, μέρα τη μέρα, καθώς και η μόρφωση που λαμβάνουμε καθόλη μας τη ζωή — αυτά είναι που μπορεί να σταματήσουν τον ρατσισμό. Αυτά είναι πολύ περισσότερα από την στιγμιαία ανακούφιση που μπορεί να μας προσδώσει ένα μάθημα ή μια ομάδα από όσα υπάρχουν στο περιβάλλον μας.

Ρωτάς για περισσότερα άτομα έγχρωμα στην αστυνομία; Γεννήθηκα στην Ισπανία, οι γονείς μου ήρθαν εδώ όταν ήταν έξι χρονών, και πάντα με συσχέτιζαν και με ταύτιζαν με ανθρώπους της φυλής μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω ακούσει κανέναν από αυτούς τους φίλους και γνωστούς να κάνουν αίτηση στην αστυνομία.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, ίσως, δεν υπάρχουν πολλοί έγχρωμοι μέσα στην αστυνομία απλώς επειδή πιστεύουν, όπως κι εγώ κάποτε, ότι είναι αδύνατον να βρεις τη θέση σου εκεί μέσα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στην ακαδημία, ακόμα και ο δικός μου κύκλος φίλων μου έλεγε ότι ποτέ δεν θα τα καταφέρω, απλά και μόνο, επειδή είμαι μαύρη. Όταν έδωσα τις πρώτες μου εξετάσεις, ένα κομμάτι μου σκεφτόταν ότι το έκανα επί ματαίω — είχα τόσες φορές ακούσει ότι θα αποτύχω, που άρχισα να το πιστεύω κι εγώ η ίδια. Πράγματι, όταν με ρωτούσαν τι δουλειά έκανα, έλεγα ότι σπούδαζα διοίκηση, από φόβο ότι θα με κορόιδευαν.

LC: Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχουν πολλοί μη λευκοί αξιωματικοί στην αστυνομία, πώς αντιδρά ο κόσμος όταν σε βλέπουν εν ώρα υπηρεσίας; Πώς αντιδρούν οι ίδιοι οι αξιωματικοί;

CAEO: Για όσους είναι εκτός πεδίου, τυπικά νομίζουν ότι είναι αρκετά ασυνήθιστο να βλέπεις μαύρο αστυνομικό. Με έχουν ρωτήσει πολλές φορές αν είμαι από την Ισπανία. Μπορώ να κατανοήσω την ερώτηση αυτή από ανθρώπους εκτός σώματος επειδή απλώς δεν γνωρίζουν πόσο πολλά απαιτούνται για να γίνει κανείς αστυνομικός, όμως, όταν μου το ρωτάνε συνάδελφοι, με ενοχλεί πολύ.

LC: Θυμάσαι κάποια συγκεκριμένα συμβάντα, θετικά ή αρνητικά, που απεικονίζουν αυτό το ζήτημα;

CAEO: Έχω αρκετά για να γράψω βιβλίο! Δεν ξέρω αν θα ονόμαζα κάποια θετικά ή αρνητικά, ίσως επειδή δεν τα παίρνω αυτά τα σχόλια προσωπικά.

Μια φορά, στις εθνικές εκλογές, ένστολη, ένας άντρας με πλησίασε και είπε, “Συγγνώμη, κυρία μου, είστε αστυνομικός;” Ξέσπασα σε γέλια και του είπα πως όχι, στην πραγματικότητα, επρόκειτο για κοστούμι που μόλις είχα αγοράσει κάπου εκεί κοντά.

Μια άλλη φορά πήγα ένστολη στο Κέντρο Κράτησης Μεταναστών (CIE) και, μόλις μπήκα, ένας συνάδελφος που εργάζεται σε άλλον όροφο, αμέσως νόμισε ότι στην πραγματικότητα ήμουν νεοεισερχόμενη μετανάστρια ντυμένη με τη στολή για πλάκα.

Παλιά, χρειάστηκε να αποδείξω ποια είμαι, ενώ ήμουν μαζί με τον άντρα μου, σε αστυνομικούς. Εκείνου, ρίχνουν μια ματιά στο σήμα και την ταυτότητά του και τέλος. Όταν φτάνουν σε μένα, όμως, μου τραβάνε το σήμα από το χέρι, το εξετάζουν προσεκτικά από δω και από κει, και το περιεργάζονται σαν να ήταν κάτι εξωγήινο.

Κάποια άλλη στιγμή στην Βαρκελώνη, παρακολουθούσα μια θεία λειτουργία σε μια γιορτή του προστάτη αγίου μας όπου έπρεπε να διαβάσω ένα μικρό κείμενο. Μόλις έφυγα από την εκκλησία, μια κυρία με πλησίασε βιαστικά για να μου κάνει κοπλιμέντο ότι διαβάζω πολύ πολύ ωραία τα ισπανικά.

Θα μπορούσα να πω πολλά ακόμη. Το θέμα είναι ότι οι περισσότεροι, είτε είναι στην αστυνομία είτε όχι, ιδρώνουν να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχουν μαύρες γυναίκες στο σώμα.

LC: Τι συμβουλή θα έδινες σε όσους (άντρες, γυναίκες κάθε φυλής) θέλουν να γίνουν αστυνομικοί;

CAEO: Με επιμονή και προσπάθεια, μπορείτε να τα καταφέρετε. Μην αφήνετε τις προκαταλήψεις να σας καταβάλουν, τουλάχιστον όχι πριν δώσετε σε αυτή τη δουλειά την ευκαιρία που της/σας αξίζει.