Στιγμιότυπο οθόνης του President.bg, που απεικονίζει το επίσημο βιογραφικό σημείωμα του Βούλγαρου προέδρου, Ρούμεν Ράντεφ (Rumen Radev), όπου παρουσιάζει την καριέρα του ως πιλότου και υψηλόβαθμου αξιωματούχου του στρατού. Η σελίδα δεν διατίθεται σε άλλες γλώσσες.
Οι Βούλγαροι έχουν καινούριο πρόεδρο και παρακολουθούν κάθε του κίνηση με πολύ προσοχή. Ενώ επικρατούσε ανησυχία σχετικά με τον Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ρούμεν Ράντεφ κέρδισε τις εκλογές [1] του περασμένου Νοέμβρη ως ανεξάρτητος υποψήφιος με την υποστήριξη του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ανέλαβε επισήμως τα καθήκοντά του στις 22 Ιανουαρίου.
Μια από τις πρώτες αποφάσεις του, δέκα ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ήταν η άσκηση βέτο σε ένα νέο νόμο γνωστό ως Νέο Νόμο Παραχωρήσεων [2], που θα ρύθμιζε επιχειρηματικές συμφωνίες στον τομέα των φυσικών πόρων, όπως είναι το πόσιμο νερό. Ο νόμος ψηφίστηκε τις τελευταίες ώρες πριν τη διάλυση του προηγούμενου Κοινοβουλίου. Προβλέπει την κατάργηση του μέγιστου ορίου 35 χρόνων για συμβάσεις παραχώρησης και επίσης δίνει το δικαίωμα εκκίνησης διαδικασιών παραχώρησης σε υπουργούς και δημάρχους της Κυβέρνησης.
Παρ'όλο που το κόμμα της προηγούμενης κυβέρνησης στήριξε το νόμο, περιβαλλοντικές οργανώσεις, συνδικάτα και εθνικά δεξιά κόμματα αντιτάχθηκαν στην εφαρμογή του για διαφορετικούς λόγους. Λόγω του δράματος που ακολούθησε την εκλογή του Ράντεφ και της δυσαρέσκειας του λαού για τη διαφθορά που ενέτειναν την άνοδό του στην εξουσία, το βέτο – και η υποστήριξή του στο πολιτικό φάσμα – εκλήφθηκε ως μια σημαντική εξέλιξη.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διαμαρτυρήθηκαν ισχυριζόμενες ότι ο Νέος Νόμος Παραχωρήσεων θα έδινε απεριόριστο χρόνο στους κατόχους παραχωρήσεων, όπως ενημέρωσε [3]το πρακτορείο ειδήσεων BTA. Η δεξιά συμμαχία Νέα Δημοκρατία υποστήριξε ότι ο νόμος υπηρετεί εταιρικά συμφέροντα και έχει σκοπό να παγιώσει τις παραχωρήσεις για τον καθαρισμό της πόλης στις “σωστές εταιρίες” για δεκαετίες. Τόσο η Νέα Δημοκρατία όσο και το συνδικάτο Podkrepa υποστήριξαν ότι ο νόμος εγκρίθηκε πολύ γρήγορα στο Κοινοβούλιο, στις τελευταίες στιγμές της θητείας του. Ο πρώην πρόεδρος Γκεόργκι Παρβάνοφ (Georgi Parvanov, 2002-2012) στήριξε το βέτο ως μέσο κατά της διαφθοράς και η αρχηγός του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Κορνέλια Νίνοβα (Kornelia Ninova), συνεχάρη τον Ράντεφ για τη θέση που πήρε για την προστασία της κρατικής περιουσίας και του δημοσίου συμφέροντος.
Ο πρόεδρος Ράντεφ αιτιολόγησε την απόφασή του να ασκήσει βέτο στο νόμο. Είπε ότι η νομοθεσία θα “άνοιγε το δρόμο στη διαφθορά” και θα χρειάζονταν αλλαγές σε άλλους 29 νόμους κάτι που, όπως υποστήριξε, θα γινόταν δυνατό μόνο μετά από μία “εκτεταμένη συζήτηση”. Ο Ράντεφ έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι ένας αναθεωρημένος νόμος θα πρέπει να προσαρμόζεται στις νέες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλιώς η οικονομία της Βουλγαρίας θα έπρεπε να υποστεί τις κυρώσεις των Βρυξελλών.
Και άλλοι προειδοποίησαν για πιθανές κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε περίπτωση που δεν εγκρινόταν ένας νόμος σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς του οργανισμού για τις δημόσιες συμβάσεις. Ο Εμίλ Ράντεφ (Emil Radev), εκπρόσωπος του προηγούμενου κυβερνώντος κόμματος, Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας (GERB [4]) και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έκανε σχετικές δηλώσεις σε μια συνέντευξη για την τηλεόραση στις αρχές Φεβρουαρίου.
Παρ'όλο που τα βουλγαρικά ΜΜΕ δεν ενημέρωσαν σε βάθος σχετικά με το νέο νόμο, πριν το βέτο μια ομάδα τεσσάρων πολιτών ανέλυσε τα πρακτικά της συζήτησης στο κοινοβούλιο για το Νέο Νόμο Παραχωρήσεων και, μέσω της ηλεκτρονικής ειδησεογραφικής σελίδας Bultimes.bg [5], ζήτησε απ'τον πρόεδρο Ράντεφ να την απορρίψει. Η ομάδα υποστήριξε ότι η νομοθεσία δεν προστάτευε το δημόσιο ενδιαφέρον για διαφάνεια και έλεγχο των συμβάσεων παραχώρησης.
Ο Nikolay Krumov, ένας ακόμα πολίτης, σχολίασε στο Facebook [6] για το ζήτημα της άρσης προθεσμίας στις παραχωρήσεις:
Вечна концесия е понятие, равно на собственост. Разширението на срока до безкрайност е начин да бъдат приватизирани собственост, достояние, услуги, права и функции, които обществото гарантира на своите граждани и следователно не са за продан!
Η επ’ άπειρον παραχώρηση σημαίνει ιδιοκτησία. Η απεριόριστη επέκταση του χρονικού ορίου είναι ένας τρόπος να ιδιωτικοποιηθούν υπηρεσίες, δικαιώματα και λειτουργίες που η κοινωνία εξασφαλίζει στους πολίτες της και για το λόγο αυτό δεν είναι προς πώληση!
Οι προσδοκίες από τον Ράντεφ είναι υψηλές. Όπως ανέφερε το BBC, η πρόσφατη άνοδος στην εξουσία του Ράντεφ “αντικατόπτριζε την ευρεία δυσαρέσκεια για το ελλιπές ιστορικό της κυβέρνησης σχετικά με την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της φτώχειας”. Δεδομένου του γενικού πλαισίου, οι πρώτες ημέρες της προεδρίας του προσέλκυσαν το ενδιαφέρον μιας και προχώρησε στο διορισμό μιας προσωρινής κυβέρνησης για τις εκλογές του Μαρτίου.
Παρ'όλο που φαίνεται ότι η προεδρική θητεία του Ράντεφ θα είναι θυελλώδης, κάποιοι όπως η Janeta Dineva εξέφρασαν αισιοδοξία [7] για τα πρώτα μέτρα του νέου προέδρου:
За десет дни Радев не само успя да състави едно от най-балансираните правителства, не само отиде до Брюксел и твърдо заяви волята на България, но и наложи първото си вето!
Για δέκα ημέρες, ο Ράντεφ όχι μόνο κατάφερε να χτίσει μια από τις πιο ισορροπημένες κυβερνήσεις, όχι μόνο πήγε στις Βρυξέλλες και εξέφρασε τη βούληση της Βουλγαρίας, αλλά παρουσίασε επίσης το πρώτο του βέτο!