Ενώ οι προγενέστερες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του κοινωνικά συντηρητικού κόμματος AKP της Τουρκίας (Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) προσέβλεπαν σε μια γενικότερη ενσωμάτωση, οι σημερινές έχουν μια πολύ πιο ανησυχητική κατεύθυνση.

Δίχως να είναι ικανοποιημένο με την απομάκρυνση περίπου 45.000 υπαλλήλων του υπουργείου Παιδείας μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα τον περασμένο Ιούλιο, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας προσπαθεί τώρα να τα βάλει με τον Δαρβίνο.

Τον περασμένο μήνα η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η θεωρία της εξέλιξης θα αφαιρεθεί από το πρόγραμμα διδασκαλίας στα τουρκικά σχολεία μέχρι να φθάσουν οι φοιτητές στο πανεπιστήμιο.

Η ανακοίνωση συνδέεται με στοιχεία που ανέφεραν ανήσυχοι κοσμικοί, οι οποίοι θεωρούν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της Τουρκίας αναδιαμορφώνεται σύμφωνα με την προσπάθεια του Προέδρου Ερντογάν να αναθρέψει «ευσεβείς γενιές» και να σφυρηλατήσει μια «νέα Τουρκία».

Οι προσπάθειες προσαρμογής του διδακτικού προγράμματος της χώρας σε πιο θρησκευτικές γραμμές δεν είναι κάτι νέο, καθώς χρονολογούνται τουλάχιστον από τον Φεβρουάριο του 2012.

Αυτό που έχει αλλάξει είναι η φαινομενικά ανυπέρβλητη θέση του Προέδρου Ερντογάν μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος και στην Τουρκία μετά το δημοψήφισμα.

“Νέα Τουρκία”

Παρά την συρρικνωμένη πλειοψηφία και την συνεχώς αυξανόμενη πόλωση του τουρκικού εκλογικού σώματος – ή ίσως εξαιτίας αυτών – το AKP πιέζει την πολιτική του ατζέντα πιο επιθετικά από ποτέ.

Μαζί με την απαγόρευση της θεωρίας της εξέλιξης στην τάξη, οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του ΑΚΡ θα ενσωματώσουν την οπτική γωνία της κυβέρνησης σχετικά με την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 στο σχολικό πρόγραμμα, ενώ θα μειωθεί ο χρόνος διδασκαλίας αφιερωμένος στον ιδρυτή της σύγχρονης κοσμικής Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ.

Η αναγκαστική εγγραφή ορισμένων μαθητών σε αμφιλεγόμενα θρησκευτικά κρατικά σχολεία επαγγελματικής εκπαίδευσης (ιμάμ-χατίπ) είναι άλλο ένα στοιχείο διαμάχης της νέας εκπαιδευτικής ατζέντας.

Η κυβέρνηση του AKP κέρδισε τον έπαινο τόσο από φιλελεύθερους όσο και από συντηρητικούς, διότι κατάφερε να αντιστρέψει την κατασταλτική απαγόρευση της μαντίλας στα πανεπιστήμια το 2010. Η κίνηση επέτρεψε στις γυναίκες από πιστές μουσουλμανικές οικογένειες να λάβουν περαιτέρω εκπαίδευση.

Οι σχολές ιμάμ-χατίπ όμως έχουν αντιμετωπίσει κριτική, επειδή αποθάρρυναν κορίτσια να κάνουν αυτό το ίδιο πράγμα. Οι κοσμικοί βλέπουν τον ολοένα και σημαντικότερο ρόλο που διαδραματίζουν τα σχολεία στο εκπαιδευτικό σύστημα της Τουρκίας ως ένα ακόμη σημάδι ότι το AKP προσπαθεί να αναδιαμορφώσει τη χώρα με τη δική του παραδοσιακή εικόνα.

Μια εξελισσόμενη απειλή

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του προγράμματος σπουδών στο τουρκικό Υπουργείο Παιδείας, η διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης στα σχολεία είναι “αμφιλεγόμενη”, αλλά οι αντίπαλοι της απαγόρευσης γρήγορα τάχθηκαν υπέρ της επιστήμης.

Evrim müfredattan çıkarıldı, biyoloji ders saati %33 azaltılırken din dersi saati % 100 arttırıldı. İran'ı kısa zamanda geçeriz İnşaAllah!

— yavuz özmen (@yavuz_ozmen) June 28, 2017

Αφαίρεσαν την εξέλιξη από το πρόγραμμα σπουδών, οι ώρες της βιολογίας έχουν μειωθεί κατά 33%, ενώ οι ώρες των θρησκευτικών έχουν αυξηθεί κατά 100%. Με τη βοήθεια του Θεού, θα ξεπεράσουμε και το Ιράν σε λίγο.

Evrim teorisi dersi kalkıyormuş arkadaşlar, arttık neyin dersini verecekler çocuklarımıza onu merak ediyorum ???

— Ugras Coskun Bagcı (@UgrasBagc) June 28, 2017

Αφαιρούν τα μαθήματα για τη θεωρία της εξέλιξης. Δεν αναρωτιέμαι τι πρόκειται να διδάξουν τα παιδιά μας.

Okullarda evrim dersleri okutulmayacak ama şeriat ceza hukuku din dersi okutulacak # işte yeni Türkiye anlayışı

— ATATÜRKÇÜ BİRİSİ (@MehmetEkremVar2) June 25, 2017

Δεν θα υπάρχουν μαθήματα για τη θεωρία της εξέλιξης. Υπάρχουν όμως μαθήματα για το ποινικό δίκαιο της Σαρία και τη θρησκεία. Αυτή είναι η έννοια της «νέας Τουρκίας».

Biyoloji dersi ilk ders ilk slayt; evrim bir gerçektir, tartışılamaz. 29 yıldır aklımda. Hoca haklıydı.

— bülent baştürk (@bulent_basturk) April 10, 2017

Μάθημα βιολογίας, πρώτη τάξη, πρώτη διαφάνεια: η θεωρία της εξέλιξης είναι πραγματική και δεν μπορεί κανείς να την αντικρούσει. Το θυμάμαι αυτό εδώ και 29 χρόνια. Ο δάσκαλος είχε δίκιο.

Η διεθνής ανταπόκριση ήταν επίσης επικριτική:

#Erdogan continues to change #Turkey‘s identity by erasing evolution from the country's education curriculum.https://t.co/tpxK0ekhjR

— HRF (@HRF) June 23, 2017

Ο Ερντογάν συνεχίζει να αλλάζει την ταυτότητα της Τουρκίας με τη διαγραφή της θεωρίας της εξέλιξης από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της χώρας.

Επί του παρόντος, η απαγόρευση της θεωρίας της εξέλιξης ισχύει μόνο για τα σχολεία, αλλά πολλοί φοβούνται ότι τα πανεπιστήμια θα αποτελέσουν επίσης στόχο σοβαρής κυβερνητικής αναδιάρθρωσης. Χιλιάδες ακαδημαϊκοί απολύθηκαν από τις θέσεις τους μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, ενώ από τα 180 πανεπιστήμια που λειτουργούν σήμερα στην Τουρκία, 15 έκλεισαν.