Φωτογραφία από τη Συνάντηση Αυτοχθόνων και Αφρικανικής Καταγωγής Υπευθύνων Επικοινωνίας (Encuentro de Comunicadoras Indígenas y Afrodescendientes – CCEMx) στην Οαχάκα, Μεξικό, 2015. Credit: Mikel Blasco/CCEMx. Η εικόνα χρησιμοποιείται με την άδεια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Συμμετοχής των Πολιτών (Laboratorio de Ciudadanía Digital).
Οι αυτόχθονες και αφρικανικής καταγωγής πληθυσμοί του Μεξικού μοιράζονται τη διαρκή μάχη κατά των διακρίσεων και τη δύσκολη πορεία για να γίνει ορατή η παρουσία τους και για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους. Τα εμπόδια και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν είναι διάφορα: διώξεις, φυλακίσεις, ανισότητα, αποκλεισμός, ακόμα και αναγκαστική εκτόπιση και δολοφονίες επειδή αντιστέκονται στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων των περιοχών απ'όπου κατάγονται.
Σύμφωνα με στοιχεία από μια έρευνα απογραφής [1] του 2015 από το Εθνικό Συμβούλιο Πληθυσμού του Μεξικού, υπάρχουν σχεδόν 17 εκατομμύρια άνθρωποι που, λόγω της κουλτούρας, της ιστορίας και των εθίμων τους, θεωρούνται αυτόχθονες. Από αυτόν τον αριθμό, το 6,5% μιλά κάποια ιθαγενή γλώσσα. Το 80% αυτών των ανθρώπων, εκτός από τη φτώχεια, αντιμετωπίζει επίσης την έλλειψη εκπαίδευσης και τη βία λόγω φύλου, σύμφωνα με ένα άρθρο που εκδόθηκε [2]από την οργάνωση Κοινωνικό Μεξικό (México Social).
Σύμφωνα με μια έκθεση [3] που δημοσίευσε η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (CNDH), μαζί με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Γεωγραφίας (INEGI) και το Εθνικό Συμβούλιο για την Πρόληψη των Διακρίσεων (CONAPRED), ένας στους 100 κατοίκους του Μεξικού είναι αφρικανικής καταγωγής, το οποίο αντιστοιχεί σε 1.381.853 άτομα. Η έκθεση αναφέρει ότι το 18% αυτού του πληθυσμού μιλά μια ιθαγενή γλώσσα, ενώ τα δύο τρίτα θεωρούν τους εαυτούς τους ιθαγενείς.
Φωτογραφία από τη Συνάντηση Αυτοχθόνων και Αφρικανικής Καταγωγής Υπευθύνων Επικοινωνίας (Encuentro de Comunicadoras Indígenas y Afrodescendientes – CCEMx) στην Οαχάκα, Μεξικό, 2015. Credit: Mikel Blasco/CCEMx. Η εικόνα χρησιμοποιείται με την άδεια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Συμμετοχής των Πολιτών (Laboratorio de Ciudadanía Digital).
Εκτός από τη συνεχή μάχη για τα δικαιώματά τους και τις κοινωνικές αντιξοότητες, αυτοί οι δύο πληθυσμοί έχουν τώρα κάτι θετικό να μοιραστούν: το Notimia [4], ένα πρακτορείο ειδήσεων που δημιουργήθηκε από φωτογράφους, παραγωγούς βίντεο και ταινιών και δημοσιογράφους, αυτόχθονες ή με αφρικανική καταγωγή.
Αυτό το μέσο επικοινωνίας, που δίνει έμφαση στη διάσταση του φύλου και που έχει διεθνή απήχηση, έχει ως σκοπό να δώσει φωνή στις κοινότητες που έγιναν αόρατες και που οι φωνές τους καταπνίγηκαν. Ασχολείται με ζητήματα που τα συμβατικά μέσα αφήνουν στην άκρη, όπως είναι τα κινήματα, οι διαμαρτυρίες και τα προβλήματα που οι αυτόχθονες και αφρικανικής καταγωγής λαοί αντιμετωπίζουν καθημερινά σε κάθε γωνιά της χώρας. Η πρόκληση είναι να μεταφερθεί η πληροφόρηση σε διαφορετικά επίπεδα: από το τοπικό μέσο ενημέρωσης σε μια έκταση που να καλύπτει το εθνικό και διεθνές τοπίο.
Στην παρουσίασή της στα μέσα ενημέρωσης στην Πόλη του Μεξικού στις 5 Απριλίου του 2017, η Guadalupe Martínez, εκδότρια και ιδρύτρια του Notimia, ανέφερε ότι το πρακτορείο προσπαθεί να προωθήσει τη διαπολιτισμική επικοινωνία. Έχει ως σκοπό τη δημιουργία και την προώθηση οργανωτικών διαδικασιών [5] για τις αυτόχθονες κοινότητες και χωριά, στις ιθαγενείς γλώσσες τους, και τη μετάφρασή τους σε άλλες γλώσσες. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης– που αναμεταδόθηκε σε απευθείας σύνδεση– [6] ο ποιητής και συγγραφέας στη γλώσσα náhuatl, Mardonio Carballo, τόνισε τη σημασία του να ακούμε τις αυτόχθονες γυναίκες με τη δική τους φωνή:
Es necesario que su propia voz sea la que se escuche, que sean ustedes hablando por ustedes mismas.
Είναι απαραίτητο να είναι η φωνή σας αυτή που ακούγεται, να μιλάτε εσείς οι ίδιες για εσάς.
Ο Carballo τόνισε επίσης το πόσο σημαντικό είναι να χρησιμοποιηθούν μέσα των ίδιων των αυτοχθόνων κοινοτήτων για να ακουστεί η φωνή τους εκεί που ποτέ δεν ακούγεται. Σε μια χώρα όπου μιλιούνται 69 γλώσσες, είναι εμφανής η έλλειψη μέσων επικοινωνίας σε διαφορετικές γλώσσες.
Eso lo tenemos que cambiar estando atentos en muchos sentidos, desde adentro (de las comunidades) y hacia afuera.
Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε με το να είμαστε σε επαγρύπνηση από πολλές απόψεις, από τα μέσα (από τις κοινότητες) προς τα έξω.
Φωτογραφία από τη συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση του Notimia στην Πόλη του Μεξικού, το 2017. Credit: Ane Sanz/ CCEMx. Η εικόνα χρησιμοποιείται με την άδεια του Εργαστηρίου Ψηφιακής Συμμετοχής των Πολιτών (Laboratorio de Ciudadanía Digital).
Η αρχική ομάδα του Notimia αποτελείται από τη Συμμαχία Ιθαγενών Γυναικών της Κεντρικής Αμερικής και του Μεξικού (Alianza de Mujeres Indígenas de Centroamérica y México [7]), στην οποία συμμετέχουν πάνω από 300 υπεύθυνες επικοινωνίας της Αμερικής και 200 πολιτειών της Μεξικανικής Δημοκρατίας [5]. Το πρακτορείο συμμετέχει επίσης στη Συνάντηση των Αυτοχθόνων και Αφρικανικής Καταγωγής Υπευθύνων Επικοινωνίας (ECIA) που πραγματοποιείται κάθε χρόνο και έχει στόχο την ενίσχυση του αυτόχθονου έργου για τη δημιουργία επικοινωνιακών διαδικασιών για την ειρήνη.
Στην ηλεκτρονική σελίδα του Notimia [4] ήδη υπάρχουν διάφορες ειδήσεις που εστιάζονται στη σημασία της ενδυνάμωσης των κοινοτήτων που έχουν τη λιγότερη ορατότητα. Η Etnomoda [μόδα με φολκλόρ μοτίβα], οι γυναίκες δημοσιογράφοι και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων χωριών είναι κάποια από τα θέματα που καλύπτουν.
Σχεδόν δύο μήνες μετά από αυτό το γεγονός, το Notimia έχει αποκτήσει ακολούθους στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως η fanpage τους στο Facebook με τίτλο: “Notimia: Πρακτορείο Ειδήσεων από Αυτόχθονες και Αφρικανικής Καταγωγής Γυναίκες [8]“.