- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Δυο Πανεπιστήμια στη Μοζαμβίκη θέλουν να απαγορεύσουν τις κοντές φούστες και τα ράστα

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Μοζαμβίκη, Εθνότητα & φυλή, Εκπαίδευση, Μέσα των πολιτών, Νεολαία, Φύλο & ισότητα, Ψηφιακός ακτιβισμός
[1]

Οι γυναίκες παρακολουθούν μια βίντεο-παρουσίαση στο Eduardo Mondlane Πανεπιστήμιο Επικοινωνίας και Τεχνών στο Μαπούτο, Μοζαμβίκη, το 2012. Φωτογραφία από το χρήστη Flickr cassimano. CC BY-NC-ND 2.0

Δύο δημόσια Πανεπιστήμια της Μοζαμβίκης στην πόλη Μπέιρα πυροδότησαν έντονη συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν ανακοίνωσαν τον ενδυματολογικό κώδικα για τους φοιτητές και τους καθηγητές.

Η λίστα των απαγορευμένων ενδυμάτων και στυλ μαλλιών για τους άντρες περιλαμβάνει μακρυά μαλλιά, πλεξούδες, ράστα και σορτς. Οι γυναίκες απαγορεύεται να φοράνε κοντές φούστες, στενά παντελόνια, και διαφανή ρούχα και “μπλούζες που φαίνεται ο στηθόδεσμος”. Οι σαγιονάρες απαγορεύονται και για τα δύο φύλα.

Η ανακοίνωση του UniZambeze [2], στις 28 Μαρτίου, φωτογραφήθηκε και μοιράστηκε στο Twitter από τον ερευνητή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τη Μοζαμβίκη, Zenaida Machado.

Το Πανεπιστήμιο Παιδαγωγικής φημολογείται ότι μοίρασε έναν παρόμοιο ενδυματολογικό κώδικα, που επίσης φωτογραφήθηκε και μοιράστηκε στο Twitter, αλλά προστέθηκαν επιπλέον απαγορεύσεις για τα τσιγάρα και τη μπύρα:

Το Πανεπιστήμιο για τη Διδασκαλία στην Μπέιρα δημοσίευσε μια λίστα από απαγορευμένα πράγματα στην πανεπιστημιούπολη.

Δεν είναι η πρώτη φορά που τέτοιου είδους αντιπαραθέσεις λαμβάνουν μέρος στη Μοζαμβίκη. Το Μάρτιο [8] του περασμένου χρόνου, το Υπουργείο Παιδείας και Ανθρώπινης Ανάπτυξης ενέκρινε ψήφισμα που απαγορεύει τις κοντές φούστες σε δημόσια δευτεροβάθμια σχολεία. Αυτή η απόφαση προκάλεσε διαμαρτυρίες στην πρωτεύουσα Μαπούτο και έγειρε διπλωματικές [9] εντάσεις με την Ισπανία, όταν ένας Ισπανός ακτιβιστής συνελήφθη σε διαδήλωση και στη συνέχεια απελάθηκε από τις αρχές.

Όπως και την τελευταία φορά, πολλοί εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους στην απόφαση μέσα από τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης.

Ο Mauro Steinmay [10], ένας καλλιτέχνης με μακριά μαλλιά, υποστήριξε ότι στην περίπτωση των πανεπιστημίων οι φοιτητές δεν είναι παιδιά και έτσι δεν πρέπει να δέχονται αυτού του είδους την επιβολή:

Acho que não temos de nos bater cabeça com essas universidades que querem banir dreads e sei lá o quê mais. Se os estudantes seguirem essas regras, é porque não tem tomates para fazerem valer seus direitos humanos, e merecem a universidade onde estudam. É problema deles. Não estudam crianças nas universidades.

Πιστεύω ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε για αυτά τα πανεπιστήμια που θέλουν να απαγορεύσουν τα ράστα ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο. Εάν οι φοιτητές ακολουθήσουν αυτούς τους κανόνες, είναι επειδή δεν έχουν το θάρρος να διεκδικήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, και αξίζουν το πανεπιστήμιο όπου σπουδάζουν. Είναι πρόβλημά τους. Δεν υπάρχουν παιδιά που να σπουδάζουν στα πανεπιστήμια.

Σε μια ευρέως διαδεδομένη ανάρτηση, ο ερευνητής Benedito Memidji  [11]υποστήριξε ότι ο ενδυματολογικός κώδικας παραπέμπει σε πρακτικές της περιόδου της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Ψυχρού Πολέμου. Η ανάρτησή του, που μοιράστηκε από το δημοσιογράφο Rafael Ricardo Machaela [11], περιελάμβανε παρόμοια επεισόδια το 1979, τα οποία έμαθε ενώ έψαχνε τα εθνικά αρχεία. Αυτή περιελάμβανε μια ομιλία του τότε Προέδρου Samora Machel που κατακρίνει τις κοντές φούστες και  “προτρέπει τους ανθρώπους να πολεμήσουν αυτές τις μόδες”:

A decisão da UP de impor regras de indumentária no campus – bem como as chamadas maxi-saias das escolas primárias e secundárias – tem origem no moralismo puritano que caracterizou a experiência socialista em Moçambique. Nessa altura atingiu proporções aberrantes. As normas da UP podem não reproduzir os efeitos que tal puritanismo produziu há 30 anos, mas é preciso estarmos alerta. Foi muito alto o preço que muita gente pagou devido a estas tentativas do estado domesticar a forma como as pessoas se vestem ou deixam de se vestir. Não sou a favor da indecência, mas sou amante da liberdade acima de tudo.

Η απόφαση του Πανεπιστημίου Παιδαγωγικής να επιβάλει ενδυματολογικούς κανόνες στην πανεπιστημιούπολη- όπως οι αποκαλούμενες μακρυές-φούστες στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης-έχει τη ρίζα της στον ηθικό πουριτανισμό που έχει χαρακτηρίσει τη σοσιαλιστική εμπειρία στη Μοζαμβίκη. Εκείνη την εποχή έφτασε σε υπερβολικές διαστάσεις. Οι κανόνες του Πανεπιστημίου Παιδαγωγικής δεν μπορούν να αναπαράγουν τα αποτελέσματα που είχε ο πουριτανισμός 30 χρόνια πριν, αλλά πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Πολλοί πλήρωσαν ένα υψηλό τίμημα για αυτές τις προσπάθειες της πολιτείας να ελέγχει τον τρόπο που ντύνονται ή δεν ντύνονται οι άνθρωποι. Δεν είμαι υπερ της απερισκεψίας, αλλά αγαπάω την ελευθερία πάνω από όλα.

Titos Cau [12] έδωσε μια αντίθετη οπτική, τονίζοντας ότι η απόφαση του Πανεπιστημίου Παιδαγωγικής βασίζεται σε πολιτιστικές παραδόσεις και θα πρέπει να υποστηρίζεται:

Daquilo que sei, a necessidade de regras de indumentaria baseia-se nas tradições culturais, espirituais e cosmológicas africanas e não experiência socialista pós-independência. Na nossa tradição o joelho da mulher e sagrado e não deve estar exposto publicamente. O rigor na indumentaria e importante porque ela ‘diz’ quem somos. A indumentaria e a extensão do carne que veste nosso espírito. O reitor da UP está certo e deve ser apoiado…

Από ότι ξέρω, η ανάγκη για ενδυματολογικούς κανόνες βασίζεται στην Αφρικανική κουλτούρα, στις πνευματικές και κοσμολογικές παραδόσεις, όχι στην κοινωνική εμπειρία μετά ανεξαρτησίας. Στην παράδοσή μας το γυναικείο γόνατο είναι ιερό και δεν πρέπει να εκτίθεται. Η αυστηρότητα στην ενδυμασία είναι σημαντική γιατί αυτή “λέει” ποιοι είμαστε. Η ένδυση είναι η προέκταση της σάρκας που φοράει το πνεύμα μας. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Παιδαγωγικής έχει δίκιο και θα πρέπει να υποστηρίζεται…

Ο Fatima Mimbire [13] που είναι ένας ερευνητής του Κέντρου Δημοσίας Ακεραιότητας, μια τοπικής ομάδα υπεράσπισης που εναντιώνεται τη διαφθορά, αντιτίθεται στους κανόνες:

É lá onde dizem que a universidade é lugar de democracia. É o lugar de discussão de ideias por excelência… quando começamos a preocupar-nos com a forma como as pessoas vestem, sinceramente, acho que perdemos o foco ou não temos mais nada importante com que nos preocuparmos. O nosso pais esta a afundar porque os “iluminados” esforçam-se para tirar a pouca luz que temos. Honestamente, precisamos de uma nova ordem.

Λένε ότι το πανεπιστήμιο είναι ένα μέρος για τη δημοκρατία. Είναι το μέρος για συζήτηση ιδεών κατ’ εξοχήν… όταν αρχίζουμε να ανησυχούμε για τον τρόπο που ντύνονται οι άνθρωποι, ειλικρινά, νομίζω ότι χάνουμε την προσοχή μας ή δεν έχουμε τίποτα πιο σημαντικό για το οποίο να ανησυχήσουμε. Η χώρα μας βυθίζεται λόγω της “φωτισμένης” προσπάθειας να απομακρύνουμε το μικρό φως που έχουμε. Πραγματικά, χρειαζόμαστε ένα νέο σύστημα.

Ο Bitone Viage [14], ένας λέκτορας που  μελετά επί του παρόντος τις  πολιτικές επιστήμες στη Βραζιλία, έθεσε μερικά ερωτήματα σχετικά με αυτά τα μέτρα:

[…] Obviamente que a Universidade pedagógica (UP) enquanto que instituição de formação de professores deve fazer com que os tanto os formandos bem como os formados nesta instituição pautem por uma conduta moral e esteticamente aceite dentro da nossa sociedade.

Mas a questão que não se cala Magnifico, do que valerá a decência sem a produção e inclusão? Do que valerá termos um professor bem vestido, mas mesmo assim a taxa da má qualidade do ensino no pais tende aumentar?

[…] Προφανώς, το Πανεπιστήμιο Παιδαγωγικής (UP), ως ένα ίδρυμα που εκπαιδεύει δασκάλους, πρέπει να διασφαλίσει ότι οι εκπαιδευόμενοι όπως και οι εκπαιδευμένοι σε αυτό το ίδρυμα καθοδηγούνται από μια ηθικά και αισθητικά αποδεκτή συμπεριφορά στην κοινωνία μας.

Αλλά το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι, τι θα άξιζε η ευπρέπεια χωρίς δημιουργία και ένταξη; Τι θα άξιζε να έχεις έναν καλοντυμένο δάσκαλο,ενώ η συχνότητα της κακής ποιότητας διδασκαλίας τείνει να αυξηθεί ούτως ή άλλως;

Αντιδρώντας στο θέμα, ο Edson Agostinho Sangue Sangue [15] είδε το πανεπιστήμιο ως ένα χώρο όπου πολλές πολιτισμικές πραγματικότητες συγκλίνουν, και όπου δεν πρέπει να υπάρχει τέτοια επιβολή κανόνων:

Quando a pessoa entra para o ensino superior ela e vista como uma pessoa que já tem certeza que suas atitudes irão em breve trazer consequências seja estas negativas ou positivas. Uma universidade de facto um mar de culturas misturadas cada um que para la vai tem sua educação seus princípios sua cultura suas tradições. Uma universidade e um campo que forma mentes pensantes, inteligentes, e uma das características de pessoas inteligentes e a forma como trata o próximo independentemente da sua aparência ou forma de estar. Pessoas inteligentes não discriminam….

Όταν ένα άτομο εισάγεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θεωρείται ότι είναι σαν κάποιους που ήδη είναι σίγουροι για το ότι οι στάσεις τους γρήγορα θα φέρουν συνέπειες, είτε θετικές είτε αρνητικές. Ένα πανεπιστήμιο είναι στην ουσία μια θάλασσα από διαφορετικούς πολιτισμούς, όπου ο καθένας έχει τη δική του παιδεία, αρχές, κουλτούρα και παραδόσεις. Ένα πανεπιστήμιο είναι ένα πεδίο που διαμορφώνει σκεπτόμενα, έξυπνα μυαλά, και ένα από τα χαρακτηριστικά των έξυπνων ανθρώπων είναι ο τρόπος που συμπεριφέρεται στους άλλους  ανεξάρτητα από την εμφάνισή τους ή τον τρόπο ύπαρξής τους. Οι έξυπνοι άνθρωποι δεν κάνουν διακρίσεις…