[1]Το φεστιβάλ Rani Kajal Mata, στιγμιότυπο οθόνης από το YouTube.
Αυτή η δημοσίευση γράφτηκε από τη Sangeeta Rane και πρωτοεμφανίστηκε στο Video Volunteers [2], μία βραβευμένη διεθνής οργάνωση μέσων μαζικής ενημέρωσης με έδρα την Ινδία. Μία τροποποιημένη έκδοση δημοσιεύεται παρακάτω ως μέρος μίας συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου.
Χιλιάδες άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί στο χωριό Verwada [3] στην περιοχή Barwani [4] για να γιορτάσουν το νεώτερο φεστιβάλ της Μαντία Πραντές – το φεστιβάλ Rani Kajal Mata (Η Βασίλισσα Μητέρα με τα Μαύρα Μάτια), μίας αρχαίας, ιθαγενούς θεότητας. Η θεότητα, ένας ιερός βράχος, είναι η θεά φύλακας της φυλής Pata [5] που κατοικεί στο Barwani, τη βορειότερη περιοχή του Ινδικού κρατιδίου της Μαντία Πραντές, που συνορεύει με το Ρατζαστάν.
Ήταν η πρώτη φορά που ένα τέτοιο φεστιβάλ, που γιορτάζει τη θεά και τον ιθαγενή τρόπο ζωής, οργανώθηκε από το Jagrit Adivasi Dalit Sangathan, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που εργάζεται για την ευημερία των Αντιβάσι ή των ιθαγενών φυλών. Για να συμμετάσχουν στις εορταστικές εκδηλώσεις, συγκεντρώθηκαν πλήθος από περισσότερους από 5.000 ιθαγενείς από την περιοχή Barwani και τις γειτονικές συνοικίες. Η Rani Kajal Mata είναι η προστάτιδα μίας αρχαίας φυλής στη Μαντία Πραντές. Η κοινότητα προσεύχεται σ’ αυτήν σε περιόδους δυσκολίας.
Γιατί οι κάτοικοι των φυλών του Barwani καλούν τώρα την προστάτιδά τους; “Έχουμε χάσει τους ιθαγενείς μας σπόρους. Το νερό και οι ζούγκλες μας εξαφανίζονται”, λέει ο Bilatibai από το χωριό Verwada της Barwani. Η Bilatibai και οι ανησυχίες της κοινότητας της είναι έγκυρες και υποστηρίζονται από μία μελέτη που τοποθετεί την περιοχή Barwani σε περιοχές που είναι “ιδιαίτερα πολύ ευάλωτες” στην αλλαγή του κλίματος [6], ιδιαίτερα όσον αφορά τη διαθεσιμότητα νερού. Η Μαντία Πραντές φιλοξενεί το 14,69% των Αντιβάσι ή του αυτόχθονου πληθυσμού της Ινδίας, που ανέρχεται σε 104 εκατομμύρια σε εθνικό επίπεδο.
Το Barwani, πρωτίστως μία φυλετική περιοχή, βρίσκεται στην κοιλάδα από την οποία ρέει ο ποταμός Narmada [7]. Μεγάλα τμήματα των οικισμών και των δασών της περιοχής έχουν βυθιστεί λόγω του φράγματος Sardar Sarovar Dam [8] — ενός από τα υψηλότερα φράγματα στον κόσμο. Για παράδειγμα, η παρούσα έκθεση υποστηρίζει [9] ότι πολλά φυλετικά χωριά των δασών έχουν βυθιστεί εντελώς κάτω από τα νερά του Narmada, εκτοπίζοντας τις τοπικές κοινότητες και καταστρέφοντας την πράσινη κάλυψη αυτής της άγονης περιοχής. Η μελέτη δείχνει επίσης ότι τα φράγματα κατά μήκος του ποταμού έχουν προκαλέσει στασιμότητα του νερού, καθιστώντας το αλμυρό και παρακωλύοντας τη φυσική διαδικασία, μέσω της οποίας θα εναποτεθούν γόνιμα ιζήματα στις όχθες. Το αλκαλικό αλατούχο νερό είναι ακατάλληλο για άρδευση και έχει καταστήσει άγονα τα χωράφια. Αυτό έχει πλήξει σοβαρά τις φυλετικές κοινότητες στην περιοχή των οποίων η κύρια απασχόληση είναι η γεωργία.
Ο ανταποκριτής Pawan Solanki [10], από την κοινότητα Video Volunteers, του οποίου η οικογένεια έχει εκτοπιστεί από το σπίτι τους στις όχθες του ποταμού Narmada, λέει:
Ο πολιτισμός μας λατρεύει τη φύση και τα στοιχεία της ως θεία. Με την πάροδο του χρόνου, έχουμε αντικαταστήσει αυτούς τους θεούς με άλλους και έχουμε ξεχάσει τη σημασία της φύσης στη ζωή μας. Αλλά εξαρτόμαστε από το περιβάλλον για τρόφιμα, πόρους και καταφύγιο.
Ο Pawan Solanki υπέβαλε αυτό το βίντεο-ρεπορτάζ [11] για τους Video Volunteers:
Σύμφωνα με την έκθεση του Pawan, οι Αντιβάσι θεωρούν ότι η Rani Kajal Mata είναι η προστάτιδά τους, προσεύχονται στη Θεά για να διώξει το πρόβλημα και ζητούν απαντήσεις στα προβλήματά τους.
Στο φεστιβάλ και επικαλούμενοι τη θεά Rani Kajal Mata, οι πρεσβύτεροι των Barwani θέλουν να υπενθυμίσουν στις νεότερες γενιές την εξάρτησή τους από τη φύση και την ανάγκη να την προστατεύσουν. Είναι επίσης μία προσπάθεια να αναβιώσει ο αγώνας για να ανακτήσουν το jaal, το jungle, το zameen (το νερό, το δάσος και τα εδάφη).
Οι πρόγονοί μας μπορούσαν να φέρουν νερό στην ξερή γη με το τραγούδι. Ένα choki (τελετουργικό) θα μπορούσε να θέσει τέλος σε μία πανδημική ασθένεια. Αυτοί οι απλοί τρόποι κράτησαν τις κοινότητες μας ευτυχισμένες.
Οι ανησυχίες της κοινότητας σχετικά με το περιβάλλον ήταν προφητικές, καθώς οι φτωχές, ευάλωτες αγροτικές κοινότητες χρειάστηκε να υποστούν το κύριο βάρος της επιδείνωσης των περιβαλλοντικών συνθηκών και των ελλείψεων διαφόρων ζωτικών φυσικών πόρων.
Οι γέροντες της κοινότητας αισθάνονται τον αντίκτυπο της περιβαλλοντικής υποβάθμισης μέσω των αναπτυξιακών έργων που αποδυναμώνουν το βιοτικό τους περιβάλλον και διαβρώνουν την ταυτότητά τους. Αυτές οι κοινότητες είναι παγιδευμένες σε κύκλους πείνας και χρέους. Ως αποτέλεσμα, τα μέλη της νέας γενιάς αναγκάζονται να μεταναστεύουν σε ολόκληρη τη χώρα, συχνά εργαζόμενοι σε χαμηλής απόδοσης και επικίνδυνες θέσεις εργασίας. Η ίδια η μετανάστευση έχει επιδεινώσει τις ατομικές φυλετικές ταυτότητες, αποξενώνοντας αυτούς τους ανθρώπους από τον βιώσιμο τρόπο ζωής τους.
“Λόγω της μετανάστευσης, οι αδερφοί και οι αδερφές μας πηγαίνουν στις πόλεις και χάνουν την υπερηφάνεια για την ατομική τους ταυτότητα. Υποθέτουν ότι το να ανήκεις σε κάποια φυλή, σε καθιστά κατώτερο”, λέει ο Pawan. Το φεστιβάλ γιορτάζει αυτή τη μοναδική ταυτότητα μέσα από τις τέχνες και τον πολιτισμό και οι άνθρωποι λένε ιστορίες που αντικατοπτρίζουν την γενική προφορική ιστορία και λένε προσευχές που επικαλούνται την αρχαία θεά.
Η συνάντηση χρησιμεύει επίσης ως σημείο συνάντησης για χιλιάδες ανθρώπους από διάφορα χωριά του Barwani, που αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους στο πλαίσιο του περιβαλλοντικού και κοινωνικού κινήματος Narmada Bachao Andolan [12] (Κίνημα Σώστε τον Narmada). “Συγκεντρώνονται και συζητούν νέες στρατηγικές, μαθαίνουν για νέες λύσεις ο ένας από τον άλλο και μαθαίνουν για τη συνολική πρόοδο,” λέει ο Pawan. Ενώ οι πρεσβύτεροι είναι ενεργοί στο κίνημα, το ενδιαφέρον της νεολαίας για το κίνημα έχει εξασθενίσει. Ο Pawan θεωρεί ότι αυτό το φεστιβάλ μπορεί να αποτελέσει σημείο εκκίνησης για να προσελκύσει περισσότερους νέους να συμμετάσχουν στην πάλη της κοινότητας για την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος και, ως εκ τούτου, της ταυτότητάς τους.