Μέρος του κοινού στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας των Αιγυπτίων των Βαλκανίων, στις 24 Ιουνίου στην Οχρίδα της ΠΓΔΜ, που συμπεριλαμβάνει τον Υπουργό Πολιτισμού Robert Alagjozovski (πέμπτος από αριστερά στην πρώτη σειρά, με μπλε πουκάμισο). Φωτογραφία από την ΜΚΟ Izida. Χρησιμοποιείται μετά από άδεια.
Ο ετήσιος εορτασμός της 24ης Ιουνίου, που τιμά τους Αιγύπτιους των Βαλκανίων στην ΠΓΔΜ, έτυχε υψηλής αναγνώρισης από το κράτος για πρώτη φορά, όταν παρευρέθη σε αυτόν ο υπουργός πολιτισμού της χώρας.
Οι Αιγύπτιοι των Βαλκανίων ανήκουν σε μια εθνοτική ομάδα, η οποία υφίσταται διακρίσεις και που οι απόγονοί της μετανάστευσαν από την Αίγυπτο στην Ευρώπη μεταξύ του 3ου αιώνα π.Χ. και του 6ου αιώνα μ.Χ. Αρκετές αυτοκρατορίες κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής και της Ρωμαϊκής περιόδου περιλάμβαναν τόσο τα Βαλκάνια όσο και την Αίγυπτο, κάτι που συνέβαλε στη μετανάστευση λαών σε αυτά τα μέρη.
Στο Μεσαίωνα, μετά την άφιξη των Ρομά [1] από την Ινδία, οι Ευρωπαίοι άρχισαν να συνδέουν τους Αιγύπτιους με τους Ρομά λόγω επιφανειακών ομοιοτήτων όπως το σκουρόχρωμο δέρμα. Σε κάποιες ευρωπαϊκές γλώσσες, οι χαρακτηρισμοί για τους Ρομά, συμπεριλαμβανομένου του υποτιμητικού όρου “γύφτος”, προέρχονται από τον όρο “Αιγύπτιος”. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας τους [2], οι Αιγύπτιοι των Βαλκανίων προσπαθούσαν να εκφράσουν την ξεχωριστή και διαφορετική ταυτότητά τους από άλλες εθνοτικές ομάδες.
Το έμβλημα των Αιγυπτίων των Βαλκανίων. Συμπεριλαμβάνει ένα στέμμα των Φαραώ, τον ήλιο ως σύμβολο του μονοθεϊσμού, τις πυραμίδες της Γκίζας και Βαλκανικά μεσαιωνικά κάστρα. Εικόνα από την ΜΚΟ Izida από τη Ρέσεν της ΠΓΔΜ. Χρησιμοποιείται μετά από άδεια.
Με την πάροδο των αιώνων, οι επιζήσασες κοινότητες των Αιγυπτίων των Βαλκανίων σταμάτησαν να χρησιμοποιούν την πατρογονική τους γλώσσα, όταν υιοθέτησαν τις γλώσσες των πληθυσμών πλειονότητας των τοπικών τους περιοχών. Έτσι, στο Κόσοβο και στην Αλβανία μιλούν αλβανικά στο σπίτι, στην ΠΓΔΜ αλβανικά, σλαβομακεδονικά ή τουρκικά, στην Ελλάδα μιλούν ελληνικά, κ.ο.κ.
Από τη δεκαετία του '70, οι Αιγύπτιοι που μένουν στα Δυτικά Βαλκάνια διεκδικούν την εθνοτική τους ταυτότητα απαιτώντας να συμπεριληφθεί μια διαφορετική κατηγορία για Αιγύπτιους στα επίσημα έντυπα απογραφής. Χάρη σε μια λαϊκή και συνεχή εκστρατεία, οι κυβερνήσεις της ΠΓΔΜ, του Κοσόβου και της Σερβίας αναγνώρισαν τους Αιγύπτιους των Βαλκανίων κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90.
Ακτιβιστές ισχυρίζονται ότι οι απογραφές ακόμα δεν αποτυπώνουν τον πλήρη αριθμό όλων των Αιγυπτίων των Βαλκανίων. Σε κάποιες περιοχές, δέχονται πιέσεις να εγγραφούν ως μέλη άλλων εθνοτήτων ή οι απογραφείς θεωρούν λανθασμένα ότι η κατηγορία για Αιγύπτιους αντιστοιχεί στους Ρομά σε επίσημα έγγραφα.
Το 2010, το Δεύτερο Συνέδριο της Ένωσης των Αιγυπτίων των Βαλκανίων αποφάσισε να γιορτάσει την 24η Ιουνίου ως τη Διεθνή Ημέρα των Αιγυπτίων των Βαλκανίων, στη μνήμη της ιστορικής συνέλευσης του 1990 που έλαβε χώρα αυτή τη μέρα στη νότια ΠΓΔΜ και που υποστήριζε την διατήρηση και προστασία της εθνοτικής τους ταυτότητας.
Η Διεθνής Ημέρα των Αιγυπτίων των Βαλκανίων έγινε μια πλατφόρμα για να δοθεί έμφαση στην ανάγκη καταπολέμησης των διακρίσεων και στην προώθηση της πολυμορφίας. Παρακάτω παρατίθεται ένα απόσπασμα από την επίσημη ανακοίνωση της εκδήλωσης:
Η κοινότητά μας είναι απλά ένα μικρό κομμάτι του βαλκανικού πολιτισμικού μωσαϊκού. Παρ’ όλα αυτά, συμβάλλει σημαντικά στη γενική ποικιλομορφία της Ευρώπης.
Ο Αιγύπτιος των Βαλκανίων και ακτιβιστής Zizo Ljamkovski. Φωτογραφία από τον Filip Stojanovski, CC-BY.
Σε συνέντευξή του για το Global Voices, ο ακτιβιστής Zizo Ljamkovski τόνισε την πολιτισμική συμβολή των Αιγυπτίων των Βαλκανίων στην ΠΓΔΜ. Πρόσθεσε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για τους Αιγύπτιους των Βαλκανίων ήταν το πώς να διαβεβαιώσουν μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε τοπικά και εθνικά επίπεδα.
Στην ΠΓΔΜ, οι Αιγύπτιοι των Βαλκανίων μένουν κυρίως στις νότιες πόλεις Οχρίδα, Στρούγκα, Ρέσεν, Κίτσεβο, Δίβρη και Στρώμνιτσα. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή [3] το 2002, ο αριθμός των Αιγυπτίων των Βαλκανίων ανέρχεται στους 3.713.
Παρά την αναγνώριση των Αιγυπτίων των Βαλκανίων από την κυβέρνηση, οι διακρίσεις συνεχίζουν να υπάρχουν. Το 2015, μια διαρροή από παρακολούθηση τηλεφωνικών συνδιαλέξεων αποκάλυψε πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος να αναφέρονται στους Αιγύπτιους με απαξιωτικό τρόπο κατά τη διάρκεια συζήτησης για νοθεία εκλογών [4] στην Οχρίδα. Αιγυπτιακές ΜΚΟ απαίτησαν συγγνώμη [5] από έναν αξιωματούχο του κυβερνώντος κόμματος αλλά δεν έλαβαν απάντηση.
Μερικές ΜΚΟ των Αιγυπτίων των Βαλκανίων κατά της διαφθοράς όπως η Izida από το Ρέσεν [6] αντιμετώπισαν επίσης πολιτική παρενόχληση [7] από την προηγούμενη κυβέρνηση, ειδικά μετά τις εκλογές του Δεκέμβρη του 2016.
Παραδοσιακοί χοροί των Αιγυπτίων των Βαλκανίων. Φωτογραφία από την ΜΚΟ Izida. Χρησιμοποιείται μετά από άδεια.
Μια νέα κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία στην ΠΓΔΜ την 31η Μαΐου του 2017. Ο Υπουργός Πολιτισμού Robert Alagjozovski, που παρακολούθησε [8] το πρόγραμμα της Διεθνούς Ημέρας των Αιγυπτίων των Βαλκανίων αυτής της χρονιάς, είπε στο κοινό ότι η νέα κυβέρνηση θα ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων. Έστειλε, επίσης, το ακόλουθο μήνυμα από το Twitter:
Го одбележавме денот на балканските Египќани. Поддршка за младите таленти од запоставените заедници! pic.twitter.com/cs626HChDx [9]
— Robert Alagjozovski (@RobAlag) June 24, 2017 [10]
Σημειώσαμε την Διεθνή Ημέρα των Αιγυπτίων των Βαλκανίων. Στήριξη της ταλαντούχας νεολαίας από παραμελημένες κοινότητες!
Κατά τη διάρκεια της ίδιας συγκέντρωσης, ακτιβιστές αναγνώρισαν τις διάφορες επιτυχίες στην προώθηση της ευημερίας των Αιγυπτίων των Βαλκανίων. Ανέφεραν ένα επικείμενο ντοκιμαντέρ [11] που πρόκειται να μεταδοθεί από τo Al Jazeera και το οποίο ελπίζουν ότι θα παρέχει καλύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τους Αιγυπτίους των Βαλκανίων. Παράλληλα, εξέφρασαν αισιοδοξία ότι παρόμοιες προσπάθειες σε άλλες χώρες όπως η Ελλάδα θα αναφερθούν σε μερικά από τα σοβαρότερα ζητήματα που αφορούν την εθνοτική ομάδα.