- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Τοπικές Γλώσσες και Παγκόσμιο Δίκτυο: Τεχνολογία κινητών σχεδιασμένη για τους ομιλητές τοπικών και σπάνιων γλωσσών

Κατηγορίες: Ιρλανδία, Γλώσσα, Μέσα των πολιτών, Τεχνολογία, Rising Voices

Η φωτογραφία από τον Derek Lackaff έχει τραβηχτεί στην αγροτική περιοχή της κομητείας Γκάλγουεϊ, στην Ιρλανδία τον Ιανουάριο του 2016

Μια άλλη εκδοχή του ίδιου άρθρου [1] δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα r12n on Medium.

Το περασμένο καλοκαίρι μια Ιρλανδή με το όνομα Caoimhe Ní Chanthail έστειλε στην εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, στην οποία ανήκε, ένα tweet [2] ενημερώνοντάς την ότι αντιμετωπίζει προβλήματα με τη χρήση της ιστοσελίδας της. Για μήνες η ιστοσελίδα απέρριπτε το όνομά της ως “άκυρο” καθώς περιείχε ένα τονισμένο γράμμα της ιρλανδικής αλφαβήτου (í). Ως απάντηση η εταιρεία ρώτησε αν η Caoimhe θα μπορούσε απλά να χρησιμοποιήσει την “αγγλική εκδοχή” του ονόματός της. Η συζήτηση αυτή ήταν δημόσια και προκάλεσε μια μικρή αναταραχή στο Twitter: μια ιρλανδική εταιρεία φαίνεται να αμφισβητεί τη διαδικτυακή χρήση της ιρλανδικής γλώσσας στην Ιρλανδία. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η εταιρεία όντως αναβάθμισε την ιστοσελίδα της, ώστε να μην απορρίπτει τα ιρλανδικά ονόματα. Ωστόσο, το μικρό αυτό περιστατικό αποτυπώνει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν συχνά οι ομιλητές των ιρλανδικών, όταν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

Τα ιρλανδικά [3] (Gaeilge) είναι η πρώτη επίσημη γλώσσα της Ιρλανδίας και επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διδασκαλία της γλώσσας γίνεται υποχρεωτικά στο δημοτικό και το γυμνάσιο. Η γλώσσα διαθέτει μια πλούσια λογοτεχνική παράδοση και χρησιμοποιείται στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Όσοι μαθαίνουν ιρλανδικά ως δεύτερη ξένη γλώσσα [4] μπορούν να βρουν αξιόλογες ευκαιρίες να σπουδάσουν τη γλώσσα σε πανεπιστήμια όπως το Πανεπιστήμιο Notre Dame [5] ή το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ [6] ή ακόμη πιο ανεπίσημα στον ιστότοπο MeetUp [7] ή χρησιμοποιώντας δωρεάν εφαρμογές όπως το Duolingo [8]. Παρόλη αυτήν την υποστήριξη και το ενδιαφέρον, τα ιρλανδικά θεωρούνται “αναμφίβολα υπό εξαφάνιση” [9]. Τρέχουσες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι υπάρχουν μόνο περίπου 40-70.000 ομιλητές που χρησιμοποιούν καθημερινά τη γλώσσα εξαιρουμένου του πληθυσμού της Ιρλανδίας, που ανέρχεται σε 4,6 εκατομμύρια. Τα ιρλανδικά είναι μια γλώσσα, που ομιλείται εκτός σχολείου σε πολύ λίγες περιοχές, ιδιαιτέρως στις ειδικά καθορισμένες αγροτικές περιοχές με την ονομασία Gaeltachtai [10]. Τα ιρλανδικά επομένως είναι μια γλωσσική μειονότητα στην Ιρλανδία, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα αγγλικά στην καθημερινή τους ζωή.

Το ποσοστό των ανθρώπων που μιλούν ιρλανδικά καθημερινά εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος, απογραφή 2011.  Πηγή: SkateTier CC BY-SA 3.0 μέσω της Wikimedia Commons

Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι τα ιρλανδικά θα μπορούσαν όντως να εξαφανιστούν ως τοπική γλώσσα μέσα σε μια ή δυο δεκαετίες. [11] Κάτι τέτοιο βάζει τα ιρλανδικά στην ίδια ομάδα με χιλιάδες άλλες γλώσσες, που θα μπορούσαν να εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα χρόνια ή τις επόμενες δεκαετίες χωρίς καμία ενεργή παρέμβαση. Καθώς η τεχνική ταξινόμηση των γλωσσών [12]και τα επίπεδα κινδύνου εξαφάνισής [13] τους είναι κάπως αμφιλεγόμενα, η παγκόσμια τάση είναι υπέρ μιας μικρότερης γλωσσικής ποικιλίας, καθώς γλώσσες όπως τα αγγλικά, τα ισπανικά ή τα κινέζικα εκτοπίζουν τοπικές γλώσσες και γλωσσικές μειονότητες. Παρόλο που γλώσσες έχουν έρθει και παρέλθει κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, η αποικιοκρατία, διάφορα προγράμματα αφομοίωσης [14] και η παγκοσμιοποίηση έχουν ασκήσει τεράστια πίεση σε γλώσσες με λιγότερους ομιλητές κατά τον περασμένο αιώνα. Στις ΗΠΑ πάνω από 150 τοπικές γλώσσες [14]έχουν ακόμη ομιλητές, όμως οι δεκαετίες πολιτισμικής καταπίεσης έχουν φέρει τις γλώσσες αυτές σε πολύ επισφαλή θέση. Υπάρχουν ακόμη 2.000 ομιλητές της γλώσσας λακότα, [15] για παράδειγμα, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στην ηλικία των 60 ή 70 ετών. H μετάδοση μιας γλώσσας από γενιά σε γενιά, από τους παππούδες και τους γονείς στα παιδιά, αποτελεί την κύρια διαδικασία στη διαβίωση μιας γλώσσας. Έτσι, η διαφύλαξη της γλώσσας και η αναβίωσή της είναι συχνά μια μάχη ενάντια στο χρόνο.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι, για τους οποίους οι ομιλητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους και πολλοί λόγοι να διατηρήσουμε την γλωσσική ποικιλία. Μια γλώσσα αντιπροσωπεύει έναν άρρηκτο δεσμό με έναν συγκεκριμένο πολιτισμό και μια συγκεκριμένη θεώρηση του κόσμου και διατηρεί μοναδικές πληροφορίες για την ανθρωπότητα και τον κόσμο. Η πρόσβαση στην κληρονομιά μιας γλώσσας παρέχει βαθύτερα πλεονεκτήματα σε πληθυσμούς που αντέχουν και ανακάμπτουν από την αποικιοκρατία. Με τον συνάδελφό μου William J. Moner [16], ξεκίνησα μια έρευνα, η οποία μελετά τη χρήση μιας γλωσσικής μειονότητας, στην περίπτωσή μας, των ιρλανδικών, στα μέσα κινητής τηλεφωνίας. Πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα παρόμοιων εμπειριών με αυτήν της Ιρλανδίας, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε χιλιάδες άλλες απειλούμενες με εξαφάνιση γλώσσες. Ακόμη, πιστεύουμε ότι οι σχεδιαστές διαδραστικών συστημάτων παίζουν σπουδαίο ρόλο στην διαδικασία αναβίωσης μιας γλώσσας.

Η ψηφιοποίηση των γλωσσικών μειονοτήτων

Η τεχνολογία της επικοινωνίας και, πιο συγκεκριμένα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τη διαφύλαξη των γλωσσικών μειονοτήτων και την προσπάθεια αναβίωσής τους. Στα πλεονεκτήματά τους συγκαταλέγεται η ικανότητα ευρείας διάθεσης πολιτισμικών και ενημερωτικών μέσων, υλικού εκμάθησης, καθώς και η ευκαιρία βελτίωσης του κύρους της γλώσσας και η προώθηση της χρήσης της στις νεότερες γενιές. Το τελευταίο αυτό σημείο γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό, καθώς η κουλτούρα των νέων παγκοσμίως κινείται προς ένα συνεχώς αλληλένδετο επικοινωνιακό πλαίσιο όπως ορίζεται από τις πλατφόρμες γραπτών μηνυμάτων όπως το Snapchat, το Facebook Messenger και το WhatsApp.

Οι ψηφιακές πλατφόρμες επικοινωνίας πιθανώς να δίνουν στα μέλη γλωσσικών κοινοτήτων την δυνατότητα να διατηρήσουν επαφή είτε αυτές είναι τοπικές είτε βρίσκονται σε απόσταση. Ωστόσο καθώς ο υπολογιστής επισκιάζεται από τη χρήση συσκευών κινητής τηλεφωνίας, η επικοινωνία και η εισαγωγή δεδομένων βασίζονται περισσότερο σε προηγμένες διαδικασίες όπως η φωνητική αναγνώριση και η πληκτρολόγηση μέσω κινήσεων του χεριού, και όχι τόσο στον παραδοσιακό τρόπο πληκτρολόγησης. Ενώ η αποδοχή της βασικής εισαγωγής δεδομένων τύπου κειμένου από ένα πληκτρολόγιο είναι μια απλή ψηφιακή διαδικασία, η παροχή μιας πιο ανεπτυγμένης λειτουργίας όπως ο ορθογραφικός έλεγχος ή η φωνητική επεξεργασία είναι πιο ακριβή από άποψη χρόνου και πόρων. Κάποιοι μελετητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, όπως ο ποιητής και μουσικός Sjón [17] για την ισλανδική, τη μητρική του γλώσσα (330.000 ομιλητές):

Περισσότερο γενικευμένες και σοβαρές οι επιπτώσεις για μια γλώσσα όσο αυτή χρησιμοποιείται καθημερινά. Η τεχνολογία στρέφεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη και σε ελεγχόμενες με την ομιλία εφαρμογές, ενώ η εταιρείες που τις αναπτύσσουν δεν βλέπουν τη διαφύλαξη των σπάνια ομιλούμενων γλωσσών ως δική τους ευθύνη. Όταν θα έρθει η μέρα που θα μιλάμε στα ψυγεία μας στα αγγλικά (κάτι που πιστεύω ότι δεν θα αργήσει πολύ), η ισλανδική γλώσσα θα χαθεί πολύ γρήγορα.

Και φανταστείτε ότι η ισλανδική τεχνικά δεν απειλείται με εξαφάνιση.

Η ψηφιοποίηση των γλωσσικών μειονοτήτων προσφέρει κάποιες καινούριες ευκαιρίες για τη διαφύλαξη και την αναβίωση μιας γλώσσας. Αυτές οι ευκαιρίες περιλαμβάνουν πιο εύκολη και πιο διακριτική γλωσσική καταγραφή, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα εφαρμογές όπως η Aikuma [18]. Περιλαμβάνουν νέες ευκαιρίες παιδαγωγικής και μάθησης καθώς το νέο εκπαιδευτικό ψηφιακό λογισμικό σε μορφή κειμένου, ήχου και βίντεο παράγεται και διαδίδεται πιο εύκολα. Μεταξύ των πιο αγαπημένων μου παραδειγμάτων είναι το παιχνίδι Never Alone [19], το οποίο δημιουργήθηκε σε στενή συνεργασία με τους αυτόχθονες παραμυθάδες της Αλάσκας. [20]

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η μεταγλωττισμένη στη γλώσσα λακότα εκδοχή της ιστορίας των Berenstain Bears [21] που είναι διαθέσιμη στο YouTube.  Τελικά η τοπικοποίηση ή η μετάφραση του λογισμικού, και ιδιαίτερα του λογισμικού ανοιχτού κώδικα, είναι ένας τομέας πολλά υποσχόμενος για τις γλωσσικές μειονότητες. Ο Kevin Scannell [22], ένας ειδικός ηλεκτρονικών υπολογιστών στο πανεπιστήμιο Saint Louis University, καταγράφει πολλές εφαρμογές λογισμικού [23], συμπεριλαμβανομένων εφαρμογών desktop όπως ο Mozilla Firefox and το LibreOffice, καθώς και διαδικτυακές εφαρμογές όπως το Gmail και το Twitter , οι οποίες είναι διαθέσιμες στα Ιρλανδικά χάρη σ’ αυτόν και σε κάποιους άλλους.

Τα κινητά κατακλύζουν τον κόσμο

Υπήρξε μια παγκόσμια μαζική στροφή στη χρήση κινητού τηλεφώνου και είναι εμφανές ότι οι συσκευές κινητών διαμορφώνουν τη χρήση της γλώσσας με τρόπο διαφορετικό από τους υπολογιστές. Η πρώτη γενιά των πλατφορμών γραπτών μηνυμάτων διαμορφώθηκε αρχικά από συσκευές με μικρές οθόνες και πληκτρολόγιο αριθμητικής εισαγωγής. Λόγω του ότι το τυπικό αριθμητικό πληκτρολόγιο είχε μόνο δώδεκα πλήκτρα, οι περισσότεροι χαρακτήρες εισάγονταν χρησιμοποιώντας πολλαπλά πατήματα για επιλογή των διαθέσιμων επιλογών. Για παράδειγμα, ένας χρήστης θα πατούσε έξι φορές το πλήκτρο με την ένδειξη “2” για να έχει το γράμμα Á. Η πρόβλεψη κειμένου είναι μια τεχνολογία εισαγωγής δεδομένων σχεδιασμένη να βελτιώνει κάποια από τα προβλήματα αυτά επιτρέποντας στο λογισμικό να “μαντέψει” ποια λέξη σκοπεύει να πληκτρολογήσει ο χρήστης βασιζόμενη σε έναν μικρό αριθμό πατημάτων. Η πρόβλεψη κειμένου αυξάνει την ταχύτητα εισαγωγής κειμένου κατά 30% και εφαρμόστηκε ευρέως για τις παγκόσμιες γλώσσες. Ωστόσο η υποστήριξή της για τις γλωσσικές μειονότητες με μικρότερες αγορές είναι υποβαθμισμένη.

Επιλογές χαρακτήρων με το πάτημα ενός πλήκτρου στην οθόνη.

Τα κινητά αφής όπως το iPhone και το iPad της Apple χαρακτηρίζουν τη δεύτερη γενιά κινητών τηλεφώνων. Τέτοιες συσκευές τυπικά διαθέτουν ένα “αχνό πληκτρολόγιο” το οποίο εμφανίζεται στην οθόνη όταν είναι απαραίτητη η εισαγωγή κειμένου. Για μια γλωσσική μειονότητα με γραφή στενά σχετιζόμενη με μια μεγαλύτερη γλώσσα, η βασική εισαγωγή κειμένου ίσως να μην αποτελεί πρόβλημα. Τα σύγχρονα ιρλανδικά [24], για παράδειγμα, δανείζονται τα περισσότερα γράμματά τους από το λατινικό αλφάβητο με πέντε τονισμένα φωνήεντα (síneadh fada), τα οποία μπορούν να εισαχθούν από ένα αγγλικό πληκτρολόγιο με ένα μόνο παραπάνω πάτημα πλήκτρου. Το να πληκτρολογούμε ένα χαρακτήρα τη φορά, ωστόσο, είναι κάτι ξένο για τους περισσότερους χρήστες κινητών αφής. Για χρήστες παγκόσμιων γλωσσών το λογισμικό πληκτρολογίων παρέχει εξελιγμένα χαρακτηριστικά όπως η πληκτρολόγηση πολλαπλής αφής, ο ορθογραφικός έλεγχος και η αυτόματη διόρθωση. Αυτό το είδος τεχνολογίας αυξάνει κατά πολύ την άνεση, την ακρίβεια και την ταχύτητα της εισαγωγής κειμένου στις συσκευές κινητών και κάτι τέτοιο ίσως να δείχνει  προτίμηση προς τις παγκόσμιες γλώσσες ακόμη και για τους ικανούς ομιλητές γλωσσικών μειονοτήτων.

Πως συνδυάζονται τα ιρλανδικά με το κινητό;

Για να κατανοήσουμε το πώς οι ομιλητές γλωσσικών μειονοτήτων χρησιμοποιούν την τεχνολογία κινητής τηλεφωνίας, διεξήγαμε μια διαδικτυακή έρευνα νέων ατόμων που μιλούν και μαθαίνουν ιρλανδικά στην Ιρλανδία. Η έρευνα προέρχεται από μια άλλη παλαιότερη που αφορούσε έφηβους ομιλητές των φριζικών [25], μιας γλωσσικής μειονότητας ομιλούμενης στην Ολλανδία. Όπως ίσως ήταν αναμενόμενο, όσοι συμμετείχαν χρησιμοποιούσαν πολύ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαιτέρως τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης που διαθέτουν τα κινητά. Στην έρευνα αναφέρθηκαν αποκλίνοντα επίπεδα γνώσης της γλώσσας: η κατανόηση ιρλανδικών ήταν σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο, η ικανότητα προφορικής έκφρασης ήταν σε λίγο χαμηλότερο επίπεδο και η γραπτή έκφραση ήταν σε ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο.

Οι ομιλητές είχαν πολλά να πουν για την εμπειρία τους χρησιμοποιώντας τα ιρλανδικά στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και για τα εμπόδια που αντιμετώπισαν θίγοντας τρία γενικότερα ζητήματα μέσα από τις απαντήσεις που έδωσαν στις ερωτήσεις της έρευνας. Το πρώτο ζήτημα ήταν ότι το κοινό των ιρλανδικών ήταν πολύ πιο μικρό από αυτό των αγγλικών. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες έχουν πολλούς φίλους που μιλούν ιρλανδικά, αλλά οι περισσότεροι διστάζουν να τα χρησιμοποιήσουν δημοσίως στα κοινωνικά μέσα. Στην πραγματικότητα, πολλοί ανέφεραν ότι θα ήταν ασυνήθιστο ή αφύσικο να δουν ιρλανδικά στις ειδοποιήσεις τους. Κανείς δεν ανέφερε ότι προσπάθησε να διαχωρίσει το κοινό του σύμφωνα με τη γλώσσα, χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, λίστες στο Facebook.

Το δεύτερο σχετικό ζήτημα ήταν ότι οι χρήστες παρατηρούν πως το δίκτυό τους είναι γλωσσικά ποικίλο και ανησυχούν ότι δημοσιεύοντας κάτι στα ιρλανδικά θα απέκλειε ή θα προσέβαλε αυτούς που δεν γνωρίζουν τη γλώσσα. Το εύρημα αυτό ήταν παράδοξο με πολλούς τρόπους, καθώς οι συμμετέχοντες γενικά αισθάνονται ταυτόχρονα ότι η γλώσσα είναι ένα σπουδαίο μέρος της κουλτούρας τους και της προσωπικής τους ταυτότητας.

Το τρίτο ζήτημα ήταν ότι το πλαίσιο των διαδικτυακών μέσων παρουσιάζει ορισμένες προκλήσεις από τεχνικής άποψης. Ακόμη και πιο ικανοί χρήστες της ιρλανδικής αντιμετωπίζουν επιπλέον προκλήσεις στο να γράψουν ιρλανδικά σε μια συσκευή κινητού τηλεφώνου, πόσο μάλλον να χρησιμοποιήσουν την πληκτρολόγηση πολλαπλής αφής με αυτόματη διόρθωση καταλήγοντας στο να πληκτρολογούν το κείμενο γράμμα-γράμμα.  Σε πολλές περιπτώσεις το πληκτρολόγιο δεν είναι με το μέρος τους καθώς η αυτόματη διόρθωση των αγγλικών υπογραμμίζει ολόκληρο το κείμενο ως ανορθόγραφο ή διορθώνει τις λέξεις στα ιρλανδικά με αγγλικές λέξεις. Η πρόκληση του να δημιουργηθούν “σωστά” ιρλανδικά για το πληκτρολόγιο ενός κινητού είναι ακόμη μεγαλύτερη για όχι και τόσο ικανούς χρήστες ιρλανδικών. Πολλοί άλλοι ανέφεραν ότι είχαν δεχθεί κριτική δημοσίως από τους “σχολαστικούς με τη γραμματική” και τους ειδήμονες λόγω του ότι έγραφαν λανθασμένα ιρλανδικά στο διαδίκτυο.

Τα συμπεράσματα αυτά αναδεικνύουν ορισμένα ζητήματα τα οποία θα μπορούσαν να λάβουν υπόψιν τους οι σχεδιαστές κατά τη δημιουργία εφαρμογών για χρήστες σπάνιων γλωσσών.

Τεχνολογικοί παράγοντες

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες υποστηρίζουν ότι τα υπάρχοντα συστήματα πλοήγησης των κινητών συσκευών περιορίζουν τη χρήση των ιρλανδικών. Είτε πληκτρολογώντας τονισμένους χαρακτήρες είτε αντιμετωπίζοντας την αυτόματη διόρθωση σε άλλη γλώσσα, το ίδιο το interface στρέφει τους χρήστες προς την πιο διαδεδομένη γλώσσα. Σε κάποιες μικρότερες γλωσσικές κοινότητες, οι χρήστες δεν έχουν κανένα πρόβλημα με την αλλαγή διαρρύθμισης πληκτρολογίου, την απενεργοποίηση βοηθητικών τεχνολογιών όπως η πληκτρολόγηση πολλαπλής αφής ή η αυτόματη διόρθωση και η πληκτρολόγηση λέξεων με ένα γράμμα τη φορά. Ωστόσο, σε μια γλωσσική μειονότητα όπως τα ιρλανδικά, οι χρήστες βγάζουν το βάσιμο συμπέρασμα ότι όλοι στο δίκτυό τους γνωρίζουν αγγλικά και επομένως επιλέγουν τη γλώσσα που θα είναι λιγότερο δύσκολο να χρησιμοποιηθεί. Πολλοί από τους ικανούς ομιλητές ιρλανδικών, στην περίπτωσή μας, στέλνουν στους φίλους και τα μέλη της οικογένειάς τους, που μιλούν ιρλανδικά, μηνύματα στα αγγλικά, ακόμη κι αν μιλούν ιρλανδικά από κοντά ή από το τηλέφωνο.

Επίσης βρέθηκε πως οι μετρήσεις αναγνωρισιμότητας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οδηγούν τους Ιρλανδούς στη χρήση των αγγλικών. Τέτοιες μετρήσεις τείνουν να είναι απλοϊκές, αλλά προβάλλονται εμφανώς σε κάθε δημοσίευση ή ανανέωση: σκεφτείτε τις μετρήσεις των “likes” και των “σχολίων” ή των “αναδημοσιεύσεων”.

Πολιτισμικό πλαίσιο

Δεύτερον, όλοι οι ομιλητές σπάνιων γλωσσικών μειονοτήτων ζουν και επικοινωνούν μέσα σε ένα σύνθετο πολιτισμικό πλαίσιο. Τα ιρλανδικά συνδέονται με πολλά για τους Ιρλανδούς. Συνδέονται με το αίσθημα κληρονομιάς και υπερηφάνειας, με τις πολιτικές συγκρούσεις ή ακόμη και με τη δύσκολη εμπειρία της εκμάθησης της γλώσσας στο σχολείο. Ακόμη, οι Ιρλανδοί υποθέτουν ότι τα αγγλικά θα είναι περισσότερο κατανοητά από ένα ευρύτερο κοινό, σε αντίθεση με τα ιρλανδικά, που θα τα κατανοήσει μόνο το ιρλανδικό κοινό και όχι ένα παγκόσμιο δίκτυο. Κάτι τέτοιο δυσχεραίνει τη συνεχή χρήση των Ιρλανδικών ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές. Αν ο στόχος είναι να ενθαρρύνουμε την καθημερινή, δημιουργική χρήση της γλώσσας, θα άξιζε να προωθήσουμε νέες γλωσσικές νόρμες, για παράδειγμα σχεδιάζοντας μονόγλωσσες πλατφόρμες που αφαιρούν την αμφισημία ή τη διγλωσσία. Άλλες γλωσσικές μειονότητες θα αναπτύξουν διαφορετικές σχέσεις με τις πιο διαδεδομένες γλώσσες διασφαλίζοντας άλλου είδους σχεδιασμους.

Γλωσσολογικές απαιτήσεις

Τελικά οι γλώσσες έχουν συγκεκριμένες και μοναδικές γλωσσολογικές απαιτήσεις οι οποίες σχετίζονται με την ορθογραφία, τη μορφολογία τους και τις ψηφιακές πηγές.Τα ιρλανδικά είναι κατά κάποιο τρόπο μια μοναδική γλωσσική μειονότητα έχοντας σχετικά πολλές πηγές. Για παράδειγμα πολλές οικονομικές ή δωρεάν λειτουργικές τεχνολογίες ιρλανδικού πληκτρολογίου είναι ήδη διαθέσιμες για συσκευές κινητών τηλεφώνων, αλλά η χρήση τους φαίνεται να είναι μειωμένη μεταξύ των χρηστών που συμμετείχαν στην έρευνα. Κανείς από τους συμμετέχοντες δεν ανέφερε ότι χρησιμοποιεί το πληκτρολόγιο Adaptxt [26], ένα δωρεάν πληκτρολόγιο για συσκευές iOS και Android, το οποίο παρέχει υψηλής ποιότητας λειτουργίες πρόβλεψης κειμένου, αυτόματης διόρθωσης και εύκολη εναλλαγή γλωσσών. Κάποιοι χρήστες ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο Swype, που μπορεί κανείς να κατεβάσει ξεχωριστά, όμως υποστηρίζει πλήρως τα ιρλανδικά. Υπάρχουν ενεργά ερευνητικά κέντρα για την υπολογιστική γλωσσολογία των ιρλανδικών, όπως το κέντρο του Δουβλίνου. Ο Kevin Scannell αναφέρει ότι για τα ιρλανδικά, η πρόκληση δεν είναι η έλλειψη των τεχνικών υποστήριξης ή των πηγών, αλλά το να συνδέσουμε τους χρήστες με αυτές: με το να προωθήσουμε αποτελεσματικά το λογισμικό σε πιθανούς χρήστες, με το να πείσουμε τους σχεδιαστές λειτουργικών συστημάτων και τους κατασκευαστές συσκευών να εντάξουν τα ιρλανδικά στα προϊόντα τους. Υπάρχουν ενδείξεις ότι κάτι τέτοιο ίσως να συμβαίνει για ορισμένες γλώσσες. Η πιο πρόσφατη εκδοχή της εφαρμογής του Google GBoard keyboard [27]για συσκευές iOS και Android υποστηρίζει τα ιρλανδικά και επιτρέπει τη λειτουργία της αυτόματης διόρθωσης και της πρόβλεψης κειμένου σε πολλές γλώσσες ταυτόχρονα.

Η Teresa Lynn, μια ερευνήτρια στο κέντρο ADAPT, μιλάει για τα ιρλανδικά και τα μέσα κοινωνική δικτύωσης.

Η επιβίωση μιας γλώσσας απαιτεί τη χρήση της σε χώρους όπου οι άνθρωποι είναι ενεργοί σε μια αμοιβαία ανταλλαγή ιδεών και όπου είναι πιθανόν να υπάρξει συζήτηση. Καθώς οι γίγαντες της παγκόσμιας τεχνολογίας όπως το Facebook και η Google,για παράδειγμα, επεμβαίνουν επιθετικά στις αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου, [28] τα ζητήματα του γλωσσικού αυτοπροσδιορισμού και της αντίστασης κατά της αποικιοκρατίας γίνονται όλο και πιο σημαντικά. Ενθαρρύνοντας την καθημερινή χρήση απειλούμενων γλωσσών, τόσο εντός, αλλά και εκτός διαδικτύου, εγγυόμαστε μια μεγάλη θέληση για συμμετοχή και δέσμευση από πλευράς υποστηρικτών των γλωσσικών μειονοτήτων, σχεδιαστών και δημιουργών εφαρμογών στο χώρο αυτό.

Καθώς η τεχνολογία επικοινωνιών κινείται σε ιδιαιτέρως αναπτυσσόμενα πολιτισμικά πλαίσια και καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διευκολύνουν την επικοινωνία εντός των πλαισίων αυτών, οι εντάσεις μεταξύ των τοπικών γλωσσών και της παγκόσμιας τεχνολογίας θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν τις τοπικές κοινότητες και τους σχεδιαστές τεχνολογικών εφαρμογών. Καθώς τα ιρλανδικά είναι μια μοναδική γλωσσική μειονότητα, η διερεύνησή της βοηθά να κατανοήσουμε πώς τοπικές και παγκόσμιες πρακτικές μπορούν να μεσολαβήσουν μέσω της τεχνολογίας κινητής τηλεφωνίας.

Για περισσότερες πληροφορίες μη διστάσετε να δείτε τη μελέτη: Lackaff, D. & Moner, W. J. (2016). Local languages, global networks: Mobile design for minority language users [29]. Πρακτικά του 43ου Ετησίου Διεθνούς Συνεδρίου Ανάπτυξης Επικοινωνιών (SIGDOC ’16). doi: 10.1145/2987592.2987612.