Γιατί οι Ρώσοι παραμένουν αδιάφοροι μπροστά στη συριακή σύγκρουση;

Ο Sergei Davidis ^[2] είναι ένας Ρώσος πολιτικός της αντιπολίτευσης και προασπιστής των δικαιωμάτων. Είναι μέλος του συμβουλίου Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Memorial ^[3] και μέλος του Συμβουλίου Συνομοσπονδίας Συντονισμού του Κόμματος της 5ης Δεκεμβρίου. ^[4] 

Το SyriaUntold (Ανείπωτη Συρία) συζήτησε μαζί του για να καταλάβει το πως τοποθετείται η ρωσική κοινωνία των πολιτών μπροστά στη συριακή σύγκρουση. Αυτός ο διάλογος είναι αποτέλεσμα μιας συνεργασίας του SyriaUntold και του openDemocracy Russia (ανοιχτήΔημοκρατία Ρωσίας – oDR) ^[5], και αναδημοσιεύεται ^[6] εδώ ως μέρος της συνεργασίας του Global Voices με το SyriaUntold.

SyriaUntold: Πολίτες της Συρίας υφίστανται βιαιότητες άνευ προηγουμένου για πάνω από έξι χρόνια. Γιατί παραμένει σιωπηλή η κοινωνία των πολιτών της Ρωσίας; Υπάρχουν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης που δεν έχουν δημοσιευθεί όσο θα έπρεπε;

Davidis: I don’t think there are any particularly significant solidarity initiatives that the world doesn’t know about. Sometimes there are solitary pickets, sometimes there are slogans of solidarity at general opposition demonstrations — particularly those regarding Ukraine.

After the Kremlin decided to deploy troops in Syria [in 2015], there was a demonstration against it [in Moscow], two to three thousand people attended. There was an attempt to hold a solidarity demonstration at the height of the storm of Aleppo in November 2016 — this had a certain resonance in society, but the city authorities didn’t allow it to go ahead. Back then, there were some protest actions in a few Russian cities, although they didn’t get much in the way of numbers. There’s some solidarity with the Syrian people on Russian social networks, but it’s quite quiet.

The reasons why Russian society is silent on this issue are complex, and probably can’t be explained exhaustively. I suspect that the following factors are at play:

– the coverage of the situation in Syria by media outlets under state control. If this coverage mentions violence against civilians, then it will be acts of violence committed by IS [also known as ISIS, Islamic State, or Daesh] or the [US-led] Coalition. Russia is presented as the defender of the civilian population;

– the conflict in Syria doesn’t fit into the dichotomy of the battle between the democratic west and the autocratic Putin regime;

– the general lack of information on the situation in Syria, and the complexity of this situation for Russian citizens — to figure out what is going on, especially on the basis of fragmentary and unbalanced information, and therefore understand who should be supported and why, is very difficult;

– the Syrian context itself is culturally alien and incomprehensible for Russian citizens (in contrast to Ukraine), and the level of empathy for the Syrian people is low;

– the threat of Islamic terrorism and, in first place, Islamic State, is seen as real, and the Russian public finds it hard to distinguish the fight against IS and other military conflicts in Syria.

Davidis: Δεν νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες σημαντικές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης που να παραμένουν άγνωστες στον κόσμο. Μερικές φορές πρόκειται για μεμονωμένα πλακάτ, μερικές φορές ακούγονται συνθήματα αλληλεγγύης σε πορείες της αντιπολίτευσης — ειδικά στις σχετικές με την Ουκρανία.

Αφού το Κρεμλίνο αποφάσισε να αναπτύξει στρατεύματα στη Συρία [το 2015], πραγματοποιήθηκε μια πορεία κατά αυτής της απόφασης [στη Μόσχα], όπου συγκεντρώθηκαν δύο με τρεις χιλιάδες άτομα. Έγινε μια προσπάθεια να πραγματοποιηθεί μια πορεία αλληλεγγύης εν μέσω της εφόδου στο Χαλέπι το Νοέμβριο του 2016 — αυτό είχε ένα κάποιο αντίκτυπο στην κοινωνία αλλά οι αρχές της πόλης δεν επέτρεψαν την πραγματοποίησή της. Τότε υπήρχαν κάποιες δράσεις διαμαρτυρίας σε πόλεις της Ρωσίας παρόλο που δεν μάζευαν μεγάλο αριθμό ατόμων. Υπάρχει αλληλεγγύη με το συριακό λαό σε ρωσικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά είναι σχετικά χαμηλών τόνων.

Οι λόγοι για τους οποίους η ρωσική κοινωνία είναι σιωπηλή είναι περίπλοκοι και πιθανότατα δεν μπορούν να εξηγηθούν σε βάθος. Νομίζω ότι οι παρακάτω παράγοντες παίζουν ρόλο:

– η κάλυψη της κατάστασης στη Συρία από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο. Εάν αυτή η κάλυψη αναφέρει βία κατά πολιτών, τότε θα είναι βίαιες πράξεις που διαπράττει το IS [γνωστού και ως ISIS, Ισλαμικό Κράτος ή Daesh] ή η Συμμαχία [υπό την ηγεσία των ΗΠΑ]. Η Ρωσία παρουσιάζεται ως ο υπερασπιστής του άμαχου πληθυσμού.

– η σύγκρουση στη Συρία δεν χωράει στη διχοτομία της μάχης μεταξύ της δημοκρατικής δύσης και του δεσποτικού καθεστώτος του Πούτιν.

– η γενική έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση στη Συρία και η περιπλοκότητα αυτής της κατάστασης για τους πολίτες της Ρωσίας — είναι πολύ δύσκολο το να καταλάβουν τι συμβαίνει και το ποιος θα πρέπει να υποστηριχθεί και γιατί, ειδικά όταν βασίζονται σε αποσπασματικές και ασύμμετρες πληροφορίες.

– το συριακό πλαίσιο είναι πολιτισμικά άγνωστο και ακατανόητο για τους πολίτες της Ρωσίας (σε αντίθεση με την Ουκρανία) και ο βαθμός ενσυναίσθησης για το συριακό λαό είναι χαμηλός.

– η απειλή της Ισλαμικής τρομοκρατίας και, εν πρώτοις, του Ισλαμικού Κράτους, θεωρείται πραγματική και το ρωσικό κοινό δυσκολεύεται να διαφοροποιήσει τον αγώνα κατά του IS από τις άλλες στρατιωτικές συγκρούσεις στη Συρία.

SyriaUntold: Και τι συμβαίνει με τη ρωσική αντιπολίτευση στην τωρινή κυβέρνηση; Ποια είναι η θέση της σχετικά με τη σύγκρουση στη Συρία;

Davidis: The real opposition to the Russian authorities — the non-system opposition — views Putin’s war in Syria negatively. This concerns the so-called “liberal” opposition too, as well as a considerable section of the Russian nationalist opposition and the Russian left. But the main theses of Russian opposition groups are pragmatic rather than humane — Russia is using funds for a distant and unnecessary war, funds that are needed to solve the numerous internal problems at home.

Nevertheless, the idea that the Putin regime is waging war in Syria to support Bashar Al-Asad, to oppose the west and satisfy his own geopolitical ambitions, rather than really confronting IS and other terrorist groups, is seen as more or less self-evident by the opposition.

Davidis: Η πραγματική αντιπολίτευση στις ρωσικές αρχές— η αντιπολίτευση έξω από το σύστημα — βλέπει τον πόλεμο του Putin στη Συρία αρνητικά. Αυτό συμπεριλαμβάνει και την λεγόμενη “φιλελεύθερη” αντιπολίτευση καθώς και ένα σημαντικό τμήμα της ρωσικής εθνικιστικής αντιπολίτευσης και της ρωσικής αριστεράς. Αλλά οι κύριες θέσεις των ομάδων τις αντιπολίτευσης της Ρωσίας είναι πραγματιστικές και όχι ανθρωπιστικές— η Ρωσία χρησιμοποιεί πόρους για ένα μακρινό και αχρείαστο πόλεμο, πόρους που χρειάζονται για να λυθούν τα πολλά εσωτερικά προβλήματα.

Παρ'όλα αυτά, η ιδέα ότι το καθεστώς του Πούτιν πολεμά στη Συρία για να υποστηρίξει τον Bashar Al-Asad, για να αντιτεθεί στη δύση και για να ικανοποιήσει τις προσωπικές του γεωπολιτικές φιλοδοξίες, παρά για να αντιμετωπίσει το IS και άλλες τρομοκρατικές ομάδες, θεωρείται σχετικά προφανές από την αντιπολίτευση.

SyriaUntold: Συνδέεται με κάποιο τρόπο η αδιαφορία προς τη Συρία με την άσχημη θέση στην οποία βρίσκονται οι πολιτικές ελευθερίας στη σημερινή Ρωσία;

Davidis: It’s difficult to judge the connection between the two exactly. But there’s definitely something. At a minimum, the numerous problems with rights and freedoms in Russia suck up a lot of time from the section of Russian society that is, in principle, ready to express its concern with these domestic issues, which doesn’t leave energy for problems taking place far from Russia. Moreover, the constant limitations on freedom of assembly and expression make getting your position across to the rest of society all the more difficult.

Davidis: Είναι δύσκολο να κρίνουμε ακριβώς τη σχέση μεταξύ των δύο. Αλλά σίγουρα υπάρχει κάτι. Τουλάχιστον, τα πολυάριθμα προβλήματα με τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στη Ρωσία καταναλώνουν πολύ χρόνο από το κομμάτι της ρωσικής κοινωνίας που είναι έτοιμο να εκφράσει την ανησυχία του για αυτά τα εσωτερικά ζητήματα, κάτι που δεν αφήνει ενέργεια για προβλήματα που συμβαίνουν μακριά από τη Ρωσία. Επιπλέον, οι συνεχείς περιορισμοί της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και της έκφρασης δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο την προσπάθεια να περάσεις τη θέση σου στην υπόλοιπη κοινωνία.

SyriaUntold: Σε ποιο βαθμό μπορεί η απάθεια προς το συριακό σκοπό να οφείλεται στη γενική αδιαφορία προς τις μακρινές συγκρούσεις και σε ποιο βαθμό είναι σημάδι μιας εκτενούς υποστήριξης των πολιτικών της ρωσικής κυβέρνησης στη Συρία;

Davidis: Both factors are present here, but to understand their contribution, a comparison with the annexation of Crimea and aggression towards Ukraine is telling. According to polls, these actions by the Russian authorities had far more support from society. However, the protest against state aggression and solidarity with the Ukrainian people was significantly more noticeable in Russian society. So, in terms of Syria, support for the Russian authorities’ actions is extremely passive. Indeed, it is precisely indifference to a distant, foreign and incredibly complex conflict that is key here.

Davidis: Και οι δύο παράγοντες είναι παρόντες εδώ αλλά για να κατανοήσουμε τη συνεισφορά τους είναι απαραίτητη μια σύγκριση μεταξύ της προσάρτησης της Κριμαίας και της επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, αυτές οι δράσεις των ρωσικών αρχών έλαβαν πολύ περισσότερη υποστήριξη από την κοινωνία. Παρ'ολα αυτά, η διαμαρτυρία κατά των επιθέσεων του κράτους και η αλληλεγγύη με τον ουκρανικό λαό έγιναν αρκετά πιο αισθητές στη ρωσική κοινωνία. Έτσι, σχετικά με τη Συρία, η υποστήριξη των πράξεων των ρωσικών αρχών είναι υπερβολικά παθητική. Πράγματι, το κλειδί στην υπόθεση είναι αυτή ακριβώς η αδιαφορία προς μια μακρινή, ξένη και απίστευτα περίπλοκη συμπλοκή.

SyriaUntold: Σε ποιο βαθμό είναι διαθέσιμες στα ρωσικά στη χώρα αξιόπιστες και ετερογενείς πληροφορίες σχετικά με τη Συρία; Ποια είναι η γενική αντίληψη της κάλυψης της Συρίας από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης; Ποια είναι η επικρατούσα άποψη σχετικά με το πως καλύπτουν τη σύγκρουση τα δυτικά μέσα ενημέρωσης;

Davidis: It’s hard to say, at least in Russia, what sources of information about events in Syria are absolutely reliable. But of course, it’s impossible to talk about diversification of information resources in Russia. In official media, which are more or less the main source of information for the majority of Russian citizens, the coverage is purely propagandistic and prejudiced. In the few oppositional media and the internet, diversification comes down to refuting official information, drawing attention to the Russian casualties, expenditure of funds on the war, foreign policy and military failures of Putin and Assad, rather than an attempt to paint a real, holistic picture of what’s going on in Syria.

The picture of the Syrian conflict, which you can see in the mainstream western press, is practically inaccessible to the Russian viewer — the kind of information paradigm (not only in its relationship to Syria, but in terms of attention paid) isn’t available in Russian, including in opposition media. The picture you see in Russia’s official and pro-government media is principally different, opposite, from its western counterpart — and it’s the same in the alternative press.

Davidis: Είναι δύσκολο να πούμε, τουλάχιστον στη Ρωσία, ποιες πηγές πληροφοριών σχετικά με τα γεγονότα στη Συρία είναι εντελώς αξιόπιστες. Όμως, σίγουρα, είναι αδύνατο να μιλήσουμε για διαφοροποίηση στις πηγές πληροφοριών στη Ρωσία. Στα επίσημα μέσα ενημέρωσης, που είναι η κύρια πηγή πληροφόρησης για την πλειοψηφία των Ρώσων πολιτών, η κάλυψη είναι εντελώς προπαγανδιστική και προκατειλημμένη. Στα λίγα αντιπολιτευτικά μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο, διαφοροποίηση σημαίνει την αναίρεση της επίσημης πληροφόρησης, την επισήμανση των απωλειών της Ρωσίας, των δαπανών για τον πόλεμο, της εξωτερικής πολιτικής και των στρατιωτικών αποτυχιών του Πούτιν και του Ασάντ, παρά μια προσπάθεια να περιγραφεί μια πραγματική, ολιστική εικόνα του τι συμβαίνει στη Ρωσία.

Η εικόνα της συριακής σύγκρουσης που μπορείτε να δείτε στον δυτικό τύπο, ουσιαστικά δεν είναι προσβάσιμη στον Ρώσο θεατή — ο τύπος του πληροφοριακού προτύπου (όχι μόνο η σχέση του με τη Συρία, αλλά με βάση τη προσοχή που δίδεται) δεν είναι διαθέσιμος στα ρωσικά, ούτε και στα αντιπολιτευτικά μέσα ενημέρωσης. Η εικόνα που βλέπουμε στα επίσημα και φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας είναι διαφορετική, αντίθετη από την αντίστοιχη δυτική — το ίδιο συμβαίνει και στον εναλλακτικό τύπο.

SyriaUntold: Υπάρχει κάποιος Σύριος ηθοποιός, διανοούμενος ή καλλιτέχνης που να κατάφερε να προσεγγίσει το ρωσικό κοινό; Λόγω των ιστορικών σχέσεων μεταξύ του καθεστώτος του Ασάντ και της Ρωσίας της ΕΣΣΔ, ένας μεγάλος αριθμός Συρίων ζει στη Ρωσία και κάποιοι από αυτούς μιλούν άπταιστα Ρωσικά. Ποιός είναι ο ρόλος αυτής ρωσόφωνης συριακής κοινότητας στη Ρωασία και το εξωτερικό; Έχει κάποιο αντίκτυπο στη διαμόρφωση της περιγραφής της συριακής κατάστασης στη Ρωσία;

Davidis: I can’t think of any successful examples where Syrians have appealed to the Russian public, or any role played by Russian-speaking Syrians. The only instance I can think of is, perhaps, the statements made by Muhammed Fares, the first Syrian cosmonaut. Fares, who conducted a mission on the Mir space station in 1987, joined the opposition in 2012 and eventually fled to Turkey. In November 2015, Fares called ^[8] on the Russian people to support the fight against Assad — and this had a certain resonance in society.

Davidis: Δεν μου έρχονται στο μυαλό επιτυχημένα παραδείγματα όπου Σύριοι προσέγγισαν το ρωσικό κοινό ή κάποιο ρόλο που έπαιξαν οι ρωσόφωνοι Σύριοι. Η μόνη περίπτωση που γνωρίζω είναι, ίσως, οι δηλώσεις του Muhammed Fares, του πρώτου Σύριου κοσμοναύτη. Ο Fares, που ηγήθηκε μιας αποστολής στο διαστημικό σταθμό Mir το 1987, ενώθηκε με την αντιπολίτευση και τελικά το έσκασε στην Τουρκία. Το Νοέμβριο του 2015, ο Fares κάλεσε ^[8] τους Ρώσους να υποστηρίξουν τον αγώνα κατά του Ασάντ — και είχε κάποιο αντίκτυπο στην κοινωνία.

SyriaUntold: Κάποιοι υποστήριξαν ότι η Ισλαμοφοβία έχει παίξει ένα ρόλο στη μείωση της συμπάθειας προς το συριακό σκοπό (ειδικά σε σύγκριση με τον ουκρανικό σκοπό). Εάν αυτό ισχύει, οι Ρώσοι θεωρούν τη Συρία με τον ίδιο τρόπο που θεωρούν την Τσετσενία, με τις ίδιες προκαταλήψεις σχετικά με ένα φερόμενο ισλαμικό σκοπό; Τι συμβαίνει με τους Ρώσους μουσουλμάνους;  Έχουν άποψη για τη Συρία ή οι κινητοποιήσεις περιορίζονται στους σκληροπυρηνικούς ισλαμιστές;

Davidis: I don’t think that Islamophobia is crucial to understanding the indifference of Russian citizens to Syria. It plays a certain role. Society doesn’t want to understand the internal confrontations or waste energy on distinguishing IS terrorists and other groups fighting in Syria, thereby risking the possibility of being wrong.

But a comparison with Chechnya shows that Islamophobia isn’t key. The level of empathy for the Chechen people during the first and even second Chechen wars was far higher. This was probably connected to the geographical, cultural and historical closeness of Chechnya (and the casualties, terror attacks, mass involvement in military actions from across Russia, and because the war was so physically close).

I’m not well informed enough about how Russian Muslims feel about this situation, but what I do know tells me that their positions are defined by their relationship to the Russian authorities. Supporters of the regime tend to support its position, including Syria, whereas opponents are more likely to sympathize with IS. But as far as I know, there’s been no actions in support of Syrian civilians, actions against Assad or Russia’s role in the war, by Russian Muslims.

Davidis: Δεν νομίζω ότι η Ισλαμοφοβία είναι καίρια στην κατανόηση της αδιαφορίας των Ρώσων πολιτών μπροστά στη Συρία. Παίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο. Η κοινωνία δεν θέλει να καταλάβει τις εσωτερικές διαμάχες ή να ξοδέψει ενέργεια για να διαφοροποιήσει τους τρομοκράτες του IS από άλλες ομάδες που πολεμούν στη Συρία, διατρέχοντας τον κίνδυνο να κάνουν λάθος.

Αλλά μια σύγκριση με την Τσετσενία δείχνει ότι η Ισλαμοφοβία δεν είναι το κλειδί. Ο βαθμός συμπάθειας προς τον τσετσενικό λαό κατά τον πρώτο, ή ακόμα και τον δεύτερο, τσετσενικό πόλεμο ήταν πολύ μεγαλύτερος. Αυτό ίσως να συνδεόταν με την γεωγραφική, πολιτισμική και ιστορική εγγύτητα της Τσετσενίας (και με τις απώλειες, τις τρομοκρατικές επιθέσεις, τη μαζική ανάμειξη σε στρατιωτικές δράσεις από όλη τη Ρωσία και επειδή ο πόλεμος ήταν τόσο κοντά).

Δεν έχω πολύ καλή πληροφόρηση για το πως νιώθουν οι Ρώσοι μουσουλμάνοι σχετικά με αυτή την κατάσταση αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι οι θέσεις τους διαμορφώνονται σύμφωνα με τις σχέσεις τους με τις ρωσικές αρχές. Οι υποστηρικτές του καθεστώτος, υποστηρίζουν τη θέση του, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, ενώ οι αντίπαλοι είναι πιο πιθανό να υποστηρίζουν το IS. Αλλά, απ'όσο ξέρω, δεν υπάρχουν κινήσεις αλληλεγγύης με το συριακό λαό, δράσεις κατά του Ασάντ ή του ρόλου της Ρωσίας στον πόλεμο από την πλευρά των Ρώσων μουσουλμάνων.

SyriaUntold: Στην Ευρώπη, είναι συνηθισμένο για μεγάλα κομμάτια της παραδοσιακής αριστεράς (με το αιτιολογικό του “αντι-ιμπεριαλισμού”) και για την ακροδεξιά πτέρυγα ( για Ισλαμοφοβικούς λόγους και με την ελπίδα να περιορίσουν τα ανεπιθύμητα κύματα προσφύγων μέσω σταθερών, “λαϊκών” δικτατοριών) να παίρνουν το μέρος του συριακού καθεστώτος. Ένας μεγάλος αριθμός υπευθύνων για τη λήψη αποφάσεων αποκαθιστά το καθεστώς του Ασάντ με το πρόσχημα ότι, κατά τη γνώμη τους, είναι το μικρότερο από τα δύο κακά (το άλλο είναι ο σουνιτικός τζιχαντισμός) και η συνεργασία του είναι χρήσιμη για τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας ασφάλειας. Υπάρχουν ομοιότητες με το πολιτικό τοπίο της Ρωσίας και, εάν όχι, πως διαφέρει από την Ευρώπη σε σχέση με τη Συρία;

Davidis: The Russian authorities, and the “experts” and media who support them, use elements of similar rhetoric. But with the absence of public politics and public discussion in the western understanding, these arguments remain instruments of building support for the authorities’ actions, rather than a subject of substantive political and civic debate.

The support for the Assad regime and the military operation in Syria is based on the public position of the Russian authorities, which is passively shared by a significant section of Russian society. This position can be explained as follows:

– This support is the most effective and natural means of fighting IS and terrorist groups like it, and a chance to stop them far from Russia’s borders;

– The Assad regime, which is a legal, democratically elected regime that is realizing Syria’s sovereignty, defending it against external aggression, international terrorism and color revolutions ^[9] from outside, is legally and morally justified;

– Participation in the military operation in Syria, the support and maintenance of a friendly regime in the Middle East allows Russia to oppose its geopolitical enemy — the west, and, in particular, the US, as well as to show the might and importance of Russia, test new military equipment, and give practical military experience to the Russian army.

Davidis: Οι ρωσικές αρχές και οι “ειδικοί” και τα μέσα ενημέρωσης που τις υποστηρίζουν χρησιμοποιούν στοιχεία παρόμοιας ρητορικής. Αλλά με την απουσία δημόσιας πολιτικής και δημόσιας συζήτησης με τη δυτική έννοια, αυτές οι δηλώσεις παραμένουν εργαλεία για το χτίσιμο της υποστήριξης προς τις δράσεις των αρχών παρά αντικείμενο μιας ουσιαστικής πολιτικής και  δημόσιας συζήτησης.

Η υποστήριξη του καθεστώτος του Ασάντ και της στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία βασίζεται στη δημόσια θέση των ρωσικών αρχών, την οποία αποδέχεται παθητικά ένα σημαντικό μέρος της ρωσικής κοινωνίας. Αυτή η θέση μπορεί να εξηγηθεί ως εξής:

– Αυτή η υποστήριξη είναι ο πιο αποτελεσματικός και προφανής τρόπος για τον πόλεμο κατά του IS και τρομοκρατικών ομάδων σαν κι αυτό και μια ευκαιρία για να τους σταματήσουν μακριά από τα σύνορα της Ρωσίας.

– Το καθεστώς του Ασάντ, το οποίο είναι ένα νόμιμο, δημοκρατικά εκλεγμένο καθεστώς για την κυριαρχία της Συρίας, που την προστατεύει από εξωτερικές επιθέσεις, διεθνή τρομοκρατία και εξεγέρσεις με χρώματα ^[9] από το εξωτερικό, είναι νομικά και ηθικά δικαιολογημένο.

– Η συμμετοχή στην στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, η υποστήριξη και διατήρηση ενός φιλικού καθεστώτος στη Μέση Ανατολή επιτρέπει στη Ρωσία να αντιπαρατεθεί στον γεωπολιτικό της εχθρό — τη δύση και, συγκεκριμένα, τις ΗΠΑ, καθώς και για να αναδείξει τη δύναμη και τη σπουδαιότητα της Ρωσίας, να δοκιμάσει νέο στρατιωτικό εξοπλισμό και για να προσφέρει πρακτική στρατιωτική εμπειρία στο ρωσικό στρατό.